خوف و رجا به ترامپیسم

نتیجه رقابت الکترال 2016 آمریکا و انتخاب «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس جمهوری ایالات متحده از مکزیکوسیتی تا قلب اتحادیه اروپایی یا حتی تل آویو و ریاض همه را شوکه کرده است. تب انتخابات آمریکا آنچنان داغ شده است که گرمای آن را در گپ و گفت های پاییزی مردم تهران نیز مشاهده می کنیم.
اگرچه بسیاری از ناظران و حتی برخی رسانه های تهران غافلگیر شدند اما از دو هفته پیشتر نتیجه قابل پیش بینی بود . سرخوردگان تغییری که «باراک اوباما» هشت سال پیش وعده داده بود با شعارهای ملی گرایانه ترامپ به جمهوری خواهان گرایش پیدا کرده بودند. در طول رقابت های انتخاباتی هیلاری کلینتون که از ضعف بدنی و پیچیدگی بدنی رنج می برد مقهور قدرت بدنی و سادگی دونالد ترامپ شد.
آنچه که دیروز به وقوع پیوست در نگاه نخست شکست لیبرالیسم آمریکایی از پوپولیسم عوام گرایانه بود. در نگاهی عمیق تر، دستگاه تبلیغاتی آمریکا که توانسته بود رفتار مردم ایالات متحده را کنترل کنند این بار نتوانستند هیلاری را نجات دهند. نظرسنجی های ساختگی که توسط رسانه های آمریکایی در بوق شده بود با سکوت ارتش مخفی ترامپ رهبران جهان را فریب داده بود اما لزوما واقعیت های میدانی سیاسی براساس نظریات آکادمیک اتوکشیده دانشگاهی پیش نمی رود.
باتوجه به نگاه متفاوت چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا می توان گفت که دوران ترامپیسم ایالات متحده از روز گذشته آغاز شد. بر این اساس اصولی ترین مساله این است که ایالات متحده همانند آمریکای پیش از دوران جنگ جهانی دوم نیازمند فرورفتن در انزوای نسبی است. تکفر ترامپیسم می گوید که پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) تنها بارمالی گزاف برای واشنگتن داشته که هیچ ثمری برای ایالات متحده ندارد. دست پاچگی قاره سبز در تشکیل ارتش متحد اروپایی مساله ای است که قطعا در روزهای آتی نمود خواهد یافت. «ولادیمیرپوتین» تنها رهبری در جهان است که از خوشحالی در کاخ کرملین بشگن می زند زیرا رئیس جمهوری روسیه باتوجه به رفاقت با مشاوران اقتصادی ترامپ می تواند جنگ سرد را کنترل کرده و اروپایی ها را به زانو درخواهد آورد.
در میان گمانه زنی ها درباره اقتدار رئیس جمهوری آمریکا ، ترامپ در مواجهه با جمهوری خواهان دارای پارادوکس هایی است که می تواند روی رفتار وی در کاخ سفید تاثیرگذار باشد. از یک منظر باتوجه به سیطره فیل های آمریکایی بر مجلس نمایندگان ، سنا و فرمانداری ها ؛ رئیس جمهوری جمهوری خواه ایالات متحده کار سختی در کاخ سفید نخواهد داشت. از منظری متفاوت در دوران رقابت های درون حزی و حتی روز انتخابات دیدیم که جمهوری خواهان چندان دل خوشی از ترامپ نداشتند و حتی برخی او را کاندیدای جدای از محافظه کاران آمریکایی قلمداد می کنند.
نکته جالب درمورد انتخابات الکترال2016 اینجاست که بخش عمده هزینه های تبلیغاتی دموکرات ها توسط لابی صهیونیستی و لابی سعودی پرداخت شده بود. آنها که از دشمنان استراتژیک جمهوری اسلامی محسوب می شوند ، توطئه های منسجمی را توسط مهندس تحریم های فلج کننده علیه ایران ذیل برجام تدارک دیده بودند. نوع نگاه مرموز هیلاری به ایران در ژست های تصنعی ضدبرجامی دونالد ترامپ در تهران گم شد. هرکاندیدای دیگری به غیر از ترامپ سخنان خشن تری علیه تفاهم برجام بیان می کرد!
دونالد ترامپ که هزینه های انتخاباتی خود را به تنهایی متقبل شده بود باتوجه به حضور مسیحیان افراطی ضدیهود هرگز چهره چندان خوشایندی برای تل آویو قلمداد نمی شده است. رژیم سعودی و دیکتاتورهای عرب حاشیه خلیج فارس باتوجه به انزواطلبی ترامپیسم به هیچ عنوان چشم دیدن رئیس جمهوری آمریکا را ندارند وآنها امروز با توجه به اقتدار جمهوری اسلامی دچار سرگیجه شده اند. در لابه لای سخنان ترامپ می توان نفرت رئیس جمهوری جدید آمریکا از بانیان تروریسم تکفیری و موضع گیری نزدیک به کرملین در مورد سوریه را به خوبی می توان مشاهده کرد.
اگرچه چهره حقیقی رئیس جمهوری جدید آمریکا و ترامپیسم به لحاظ رفتاری نامشخص است اما آنچه که اتفاق افتاد لزوما به ضرر ایران نیست و نباید با واکنش های احساسی آن را تحلیل کرد. نخستین مواضع ترامپ پس از پیروزی تفاوت فاحشی با آنچه بیان کرده بود ، داشت. سیاستمداران غربی در میتینگ های انتخاباتی حرف های غیرعقلانی و شعارهایی را مطرح می کنند اما در مقام عمل آنها را عملیاتی نمی کنند.وی که سابقه اجاره ساختمان برای بانک ملی ایران را دارد اگر احساس کند تعامل اقتصادی با ایران برای ایالات متحده سودمند است قطعا بدون توجه به هر مساله ای با هواپیمای شخصی به تهران سفرخواهد کرد. این کازینودار و تاجر مشهور می داند که جنگ با ایران ثمری برای ایالات متحده ندارد ، بلکه این تهران است که می تواند به عنوان لنگرگاه ثبات و آرامش خاورمیانه دارای اهمیت است.
اختلاف آمریکا با اتحادیه اروپایی که از هم اکنون نشانه های آن قابل مشاهده است فرصتی طلایی برای ایران در صورت شکست برجام برای تجارت و تعامل با قاره سبز است. عجله بروکسل برای افتتاح دفتر اتحادیه اروپایی در تهران را مستندی بر این مدعا می توان قلمداد کرد.
آغاز دوران ترامپیسم آمریکا ظرف سال های آینده می تواند دکترین بسیاری از کشورهای جهان را دست خوش تغییرات اساسی کند و حتی صف بندی های جنگ سرد که تحت برنامه های باراک اوباما و دیپلماسی هیلاری کلینتون شکل گرفته بود را جابه جا کند.