عربستان، رقیبی غیرمنطقی و لجوج

سعودی ها به دلیل ژئوپلیتیک ویژه ایران هرگز چشم دیدن اقتدار پارس را نداشته اند ، این معادله راهبردی مسئله ای است که همیشه در آسمان خاورمیانه سنگینی کرده است. عربستان در سال های رژیم سلطنت پهلوی به دلیل قرارداشتن شاه ایران در زمره صمیمی ترین رفقای کاخ سفید توانایی منازعه با ایران را نداشت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 سعودی ها از تنش ایجاد شده میان واشنگتن و تهران نهایت بهره را کسب کردند. استراتژی ایران هراسی پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی اصلی ترین راهبرد ریاض بر علیه تهران در جهت کسب حمایت قاره سبز و ایالات متحده بوده است.

عراق به تحریک عربستان در سال های نخستین پیروزی انقلاب اسلامی جنگ همه جانبه ای را علیه ایران آغاز کرد که 8 سال طول کشید. در خلال سال های جنگ تحمیلی این سعودی ها بودند که برای منسجم کردن حمایت ها از رژیم بعثی ، شورای همکاری های خلیج فارس را ایجاد کردند.

شورای همکاری های خلیج فارس که درواق ارگان سلطه ریاض بر شیخ نشین های حاشیه خلیج فارس است ،  در سال های پس از جنگ نیز به تندترین شکل ممکن تقابل با تهران را دنبال کرده است. مجمع مزدوران منطقه ای سعودی در جریان تهاجم عراق به کویت و جنگ خلیج فارس نیز به ایفای نقش میدانی در تسهیل عملیات آمریکا پرداخت.

روابط ایران و عربستان در دهه 90 میلادی و در سال های نخستین پساشوری  به دلیل افول تنش های جهانی از یک برخورد تنش آمیز به نوعی تحمل دو طرفه تبدیل شد. سیاست تعاملی دولت اصلاحات اگرچه تاحدوی موجب کاهش تنش ها میان ریاض و تهران شد اما رقابت سعودی ها با ایرانیان همچنان ادامه یافت.

پس از روی کار آمدن دولت نهم سعودی ها دست دوستی به سمت دولت ایران دراز کردند اما در نهان حساب ویژه ای روی گاف های دیپلماتیک رئیس جمهوری سابق ایران گشودند. آنها در جریان وضع قطعنامه های خصمانه علیه جمهوری اسلامی نهایت اقدامات را در جهت تشدید انزوای جمهوری اسلامی به کار بستند.

سعودی ها در جریان وزش نسیم بهارعربی همه داشته های خود را در میان دیکتاتورهای عرب از دست رفته دیدند ؛ آنها به دلیل نگرانی از تثبیت دموکراسی و برداشت ایران ، سلفی گری را در دستور کار قرار دادند. عربستان از محمدمرسی و اخوان المسلمین نهایت بهره را در جهت گسترش ویروس جهش یافته طالبان با عنوان داعش را عملیاتی کردند. تروریست های دست پرورده ریاض در جهت جنگ نیابتی سوریه را به آوردگاه جهانی تروریسم تبدیل کردند.

عربستان که از عمق نفوذ استراتژیک ایران در خاورمیانه ناخرسند بود دامنه جنگ سوریه را به عراق کشاند تا منافع ایران را به چالش بکشد.  خشم عربستان پس از روی کار آمدن دولت دهم و افشای مذاکرات سرّی واشنگتن با تهران به جنون تبدیل شد. سعودی ها ظرف سه دهه همه هستی خود را بر باج گیری روی ایران هراسی از آمریکا بنا کرده بودند به ناگاه داشته های خود را از دست رفته دیدند.

ادبیات ظریف جمهوری اسلامی علی رغم تمام خط و نشان کشیدن های ریاض برای واشنگتن به نتیجه رسید تا فاز جدیدی از رقابت غیرمنطقی و لج بازی ریاض علیه تهران آغاز شود. سعودی ها که نگران جهش اقتصادی ایران بودند جنگ نفتی را پیش از تفاهم برجام آغاز کردند اما نکته مضحک اینجاست که ریاض تاکنون بیش از ریاض متضرر شده است.

سعودی ها که صنعتی جز تروریست پروری ندارند ، برنامه توسعه 2030 را ارائه کردند. چشم انداز تصویری عربستان باتوجه به ظرفیت های این کشور بیش از هرچیزی شبیه توهم حبابی است. عربستان برای جبران کمبودهای خود گسترش جنگ نیابتی و پرداخت رشوه به برخی حاکمان فاسد را در دستور کار قرار دادند اما تاکنون به نتیجه مشخصی دست نیافته اند.

پاره شدن زنجیرهای تحریم از پای ایران و  صف دیپلمات های خارجی برای دیدار با مقامات تهران ، سعودی ها را به سمت رفاقت با تل آویو سوق داده است. همه می دانند که تاریخ انقضای آل سعود برای غرب تمام شده است و ریاض برای ادامه بقا نیازمند یک جنگ رودررو با تهران است.

ما فوق تمام معادلاتی که تصویر شد ، گسترش تعامل ایران با غرب و بهره مندی از فاکتورهای جنگ سرد موقعیتی استراتژیک است که در صورت بی توجهی می تواند تبعات ناخوشایندی برای تهران داشته باشد.