ایران، افغانستان و طالبان

افغانستان به تعبیر من بخشی از ایران بزرگ تاریخی و فرهنگی و به زبان دیپلماسی و به لحاظ استقلال کنونی آن به عنوان یک ملت -دولت، بخشی از حوزه تمدنی مشترک کشورهای حوزه نوروز است.‌ از همه این مشترکات که بگذریم ما همسایه نزدیک یکدیگریم و در بد و نیک هم شریکیم و‌از یکدیگر تاثیر می پذیریم. 

اگر معیار ایران در برخورد با طالبان، اصول و قواعد بازی حسن همجواری و روابط بین الملل باشد، طالبان نمی تواند دغدغه دولت و ملت ایران را دخالت در امور داخلی افغانستان بشمارد، زیرا برآمدن طالبان در افغانستان، محصول خواست اکثریت شهروندان افغان بر پایه اصول حاکمیت ملی نیست. در افغانستان نه همه پرسی شده است، نه مجلس موسسان تشکیل شده، نه قانون اساسی رعایت شده و نه حتی نظر مردم خواسته شده یا قوانین موجود با رای نمایندگان مردم اصلاح شده است طالبان با نیروی نظامی و با اعمال زور use of force بر قسمت هایی از افغانستان تسلط یافته است. مقاومت پنجشیر هم با دخالت نیروهای نظامی یک قدرت بیگانه (پاکستان) از پای در آمده است. با این حساب، طالبان و دولت خودخوانده امارت اسلامی، برآمده از زور و عدوان و از منظر حقوق بین الملل، فاقد مشروعیت لازم است.

صرفا از نگاه استراتژیک و معادلات روابط خصمانه ایران و آمریکا (و نه از نگاه کل نگر)، جمهوری اسلامی ایران ممکن است آمدن طالبان و بیرون رفتن امریکا را برای خود مفید تشخیص دهد چرا که طالبان و حتی پاکستان هرچه بد باشد،‌ از جهت نظامی و امنیتی به اندازه خود آمریکا برای جمهوری اسلامی خطر آفرین نیست. درست است که آمریکا با مشاوران نظامی و امنیتی مستقر خود در پایگاه های خود در افغانستان، همه تحرکات ایران را زیر نظر داشت و رصد می کرد. اما امروز و در آینده، طالبان نمی تواند به همان درجه از دقت و کیفیت موی دماغ نیروهای مسلح ایران باشد.

من خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را به سود ایران می دانم ولی پرشدن این خلأء به وسیله طالبان را نیز با شگون نمی بینم. به هر حال، همکاری با طالبان بلکه سکوت در برابر ایشان، توجیه انسانی و اخلاقی و‌ حقوقی ندارد و از جهت استراتژیک هم در دراز مدت با توجه به ایدئولوژی و ‌تعصبات کور این طایفه ناموجه است.

 افغانستان، قانون اساسی مدونی دارد. مادام که آن قانون در فرایند قانونی عوض نشده باشد، باید در داخل و خارج حیطه حکومت طالبان رعایت شود.

زور و سلطه ایجاد حق نمی کند و‌ آینده افغانستان باید بر اساس قوانین اساسی و عادی با تامین حقوق همه شهروندان بدون‌ هر گونه تبعیض نژادی، فومیتی، زبانی و مذهبی شکل بگیرد.