امروز شرایط سختی در داخل کشور حاکم است؛ کرونا، تحریم و از دست رفتن سرمایه اجتماعی که همان مردم باشند، به همراه یکسری ضعفهای مدیریتی که طی روزهای اخیر مشاهده کردیم، از جمله چالشهای پیشروی رئیس دولت سیزدهم است.
تعطیلیهای تهران و البرز که از قبل اطلاعرسانی نشده بود، مردم، دستگاههای دولتی و شرکتهای خصوصی را به زحمت انداخت، زیرا آنان از قبل چنین تعطیلیهایی را پیشبینی نکرده بودند، بنابراین طی این چند روز کارهای اداری تعطیل شدند در صورتی که اگر اطلاعرسانی میشد، مردم قبل از تعطیلیها به کارهای خودشان میرسیدند. از همینرو معتقدم در دولت آینده واجب است قبل از هر تصمیمگیری، از کارشناسان نظرخواهی شود و از طریق رسانهها افکار عمومی را برای اتفافات آماده کنند.
فرصت خدمتگزاری شایسته از این جهت برای آقای رئیسی فراهم است که تقریباً همه گروهها و احزاب سیاسی در جمع اصولگرایان و بخشی از اصلاحطلبان با ایشان همراه شدند و قول همکاری دادند؛ خود ایشان هم گفتند نگاه عقلانی به موضوعات دارند و به دور از افراط و تفریط میخواهند کارها را انجام دهند از این جهت لازم است کسانی که با ایشان همراهی و همکاری میکنند، از این دیدگاه پیروی داشته باشند.
کرونا امروز یکی از بزرگترین چالشهای دنیا و همچنین چالش کشور ماست؛ مخصوصاً اینکه در زمینه واکسیناسیون در ایران کار جدی صورت نگرفته و وزیر بهداشت در این زمینه کوتاهی کرده است. از سوی دیگر موضوعی مانند تحریم از جمله مسائل بسیار مهمی است که رئیس دولت سیزدهم با آن روبروست.
تحریم و کرونا از یک سو و مسائل مدیریتی که در اقصی نقاط کشور از جمله خوزستان و سیستان و بلوچستان مشاهده میکنیم از سوی دیگر، پیش روی رئیسی و اعضای کابینهاش قرار دارد که البته بخشی از این مشکلات ناشی از خشکسالی است که علاوه بر تحریم و کرونا به یک ابرچالش تبدیل شده است. ما امسال تقریباً خشکترین سال را بعد از ۵۰ سال اخیر تجربه میکنیم که این مسئله در آغاز دولت رئیسی بسیار چالش برانگیز است.
رئیس دولت سیزدهم برای اینکه در گام اول چالشها را از پیش رو بردارد و در گام دوم مدیریت کشور را در دست گیرد و موفق شود، نیاز به یک کابینه همگرا، قوی و منسجم دارد تا از یک سو بتواند از چالشها عبور کند و از سوی دیگر نگاه توسعهطلبانه و پیشرفت به کشور داشته باشد. رئیس دولت سیزدهم اگر میخواهد بر تحریم غلبه کند و مدیریت کشور را سامان دهد، نیاز به کابینهای دارد که شایستهترین افراد در آن حضور داشته باشند.
رئیسجمهور خودش باید برنامه داشته باشد و از وزرایش بخواهد که برنامههایش را اجرا کنند از همین رو باید مشاهده کنیم کدام یک از افرادی که گزینه و کاندیدا هستند میتوانند برنامههای رئیسجمهور را پیش ببرند؛ نه اینکه این اتفاق بر عکس رخ دهد.
رئیسی باید برنامههای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خودش را داشته باشد و در اختیار وزرایش بگذارد و از آنها بخواهد که این برنامهها را اجرایی کنند. به طور مثال به وزیر صمت بگوید که توسعه را در کدام یک از قسمتهای صنعت کشور میخواهد و وزیر هم آن را اجرایی کند تا رئیسجمهور به اهدافش برسد.
بسیار مهم است یک کابینه شایسته بر سرکار باشد تا بتوانیم گام به گام به سمت ساماندهی کشور و همچنین پیشرفت، توسعه، رشد اقتصادی و کاهش تورم حرکت کنیم تا فشارها را از دوش مردم برداریم؛ چراکه شرایط اقتصادی سختی که با آن مواجه هستیم، بسیار به مردم فشار آورده است.
رئیسی در گام اول باید تعیین تکلیف کند برنامه ششم توسعه و بخشهای باقی مانده از این برنامه به سرانجام برسد تا به اهداف و چشمانداز سند ۱۴۰۴ برسیم و کم و کاستیهایی که وجود دارد از میان برداشته شود.
رسیدن به چشمانداز ۱۴۰۴ این فرصت را به ما میدهد که سند چشمانداز ۲۰ ساله در کشور به اتمام برسد تا بتوانیم در حوزههایی همچون اقتصادی در منطقه جایگاه اول را داشته باشیم و همچنین در سایر حوزهها نیز بتوانیم جزو کشورهای نخست قرار بگیریم، بنابراین برای رسیدن به چشماندازی اینچنین نیاز به همراهی دستگاههایی همچون قوای مجریه و مقننه و مابقی نهادها است.
رئیسی نباید از افراطیون در دولت استفاده کند خصوصا اینکه گفته است به برجام اعتقاد دارد، بنابراین برای احیای آن باید تیمی به کار گیرد که اعتقاد به برجام و رفع تحریمهای هستهای داشته باشند و با نگاه تعاملی مسائل را پیش ببرند.
برخی از جریانهای سیاسی اعتقاد دارند باید روابط با غرب را کنار بگذاریم و تنها با بلوک شرق و کشورهای منطقه در ارتباط باشیم در صورتی که این کار یک تهدید امنیتی برای کشور است. ما باید روابط راهبردی و بر پایه تعادل با دنیا داشته باشیم و از نگاه افراط و تفریط دوری کنیم و با نگاه حکمت، عزت و مصلحت مسائل سیاسی کشور را پیش ببریم. برای اجرایی شدن اسناد راهبردی و اجرای روابطمان در منطقه و کشورهای شرقی و غربی باید متوازنسازی داشته باشیم. قطعاً یکی از چالشهایی که رئیسی با آن مواجه است، مذاکرات منطقهای و مذاکره با کشور عربستان است که نیاز دارد تیمی بدون نگاه افراطی با عربستان و کشورهای اسلامی منطقه مذاکره کند تا بتوانیم روابطمان را مسالمتآمیز پیش ببریم.
افرادی که سهمخواهی میکنند و دنبال این هستند که پستهایی در کابینه بگیرند و به این امر دستیابی پیدا نکنند، برای رئیسی دردسر درست کرده و مشکلاتی به وجود میآورند. بسیار مهم است رئیسجمهور تدابیری اتخاذ کند که اولاً با سهمخواهان روبرو نشود، ثانیاً بتواند بر اوضاع و احوال کشور مسلط شود، ثالثاً از جریانها، گروهها و افرادی که برای رسیدن به اهداف و توسعه تلاش میکنند، در کابینهاش استفاده کند. پیشبینی میکنم اگر سهمخواهی برخی از افراد محقق نشود، چالشهایی در عرصههای مدیریتی برای رئیسی به وجود بیاید.
*نماینده سابق مجلس شورای اسلامی