قرارداد دلاری، بلیت مجانی، جادوگر مالک!

نیم فصل نخست لیگ برتر با اتفاقات جالب و خاصی به پایان رسید.
به گزارش ایسنا، روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: هجدهمین دوره رقابت‌های لیگ برتر فوتبال در ایران به نیمه‌راه رسید و حالا این مسابقات به مدت ۵۰ روز تعطیل خواهد بود تا پیکارهای جام‌ملت‌های آسیا برگزار شود. در پایان نیم‌فصل لیگ هجدهم، سه تیم سپاهان، پدیده و پرسپولیس با امتیاز مشابه ۳۱ روی پله‌های اول تا سوم قرار گرفتند، هرچند سپاهان با تفاضل گل بهتر قهرمان نیم‌فصل شد. مسابقات امسال بیش از هر چیز دیگری به‌خاطر قدرت گرفتن دوباره تیم‌هایی مثل تراکتورسازی، سپاهان و استقلال و نیز سخت‌تر شدن کار برای پرسپولیس در مسیر تکرار قهرمانی‌هایش سوژه شد، هرچند که اواخر دور رفت اعتراضات دسته‌جمعی تیم‌ها به اشتباهات داوری بود که بیشتر نگاه‌ها را به خودش اختصاص داد. با وجود این اگر از ابعاد فنی و حاشیه‌ای این مسابقات صرف‌نظر کنیم، لیگ شانزدهم در حوزه مسائل اقتصادی هم جای بحث زیادی داشت؛ آنچه گاهی پیشرفت فوتبال ایران در این مسیر را نشان داد و گاهی به منزله عقبگرد اقتصادی این رشته ورزشی بود.
مد روز؛ عقد قرارداد دلاری
یکی از مهم‌ترین اتفاقات اقتصادی امسال در لیگ برتر، باب شدن عقد قرارداد دلاری با بازیکنان ایرانی بود. لیگ هجدهم در کشاکش افزایش بی‌سابقه قیمت ارز و تلاطم شگفت‌انگیز نرخ دلار آغاز شد و همین مساله، نگرانی فوتبالیست‌ها از کاهش ارزش واقعی دستمزدشان را به‌دنبال آورد. بر این اساس برخی ستاره‌های سرشناس برای عقد قرارداد با باشگاه‌های داخلی خواهان تعیین دلاری دستمزدشان شدند. این درحالی است که سازمان لیگ چند سال پیش در بخشنامه‌ای حتی برای بازیکنان خارجی شاغل در فوتبال ایران هم خواهان انعقاد قرارداد ریالی شده بود. امسال اما فوتبال ایران از طرف دیگر بام افتاد. گفته می‌شود سه کاپیتان تیم‌ملی یعنی اشکان دژاگه، احسان حاج‌صفی و مسعود شجاعی با عقد قراردادهای دلاری به تراکتورسازی پیوسته‌اند.
دستمزد هر یک از این بازیکنان بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار دلار عنوان شده؛ هرچند همه اینها گمانه‌زنی‌های غیررسمی هستند و باشگاه تراکتورسازی هرگز این ارقام را تایید نکرده است. همچنین یکی از بازیکنان ایرانی که ابتدای فصل از استقلال جدا شد، دریافت دستمزد یک میلیون دلاری را شرط تمدید قراردادش عنوان کرده بود که مورد موافقت باشگاه قرار نگرفت. کرار جاسم عراقی هم که ابتدای فصل با نفت آبادان قرارداد ریالی بسته بود، باشگاه را برای تبدیل مبنای دستمزدش به دلار تحت فشار قرار داد و هفته‌ها در تمرین و مسابقات نفت حاضر نشد. حالا باید دید با رام شدن بازار ارز، رسم عقد قرارداد دلاری به‌عنوان میراث بازار آشفته ۹۷ در فصول آتی لیگ ایران هم باقی می‌ماند یا نه.
دو تیم با یک مالک
تراکتورسازی تبریز از زمان بازگشتش به لیگ برتر ایران به‌عنوان یک باشگاه نظامی مطرح بود که حتی بازیکن سرباز هم می‌گرفت، اما در ابتدای لیگ هجدهم این تیم به بخش‌خصوصی واگذار شد و محمدرضا زنوزی آن را تملک کرد. نکته کلیدی اینجاست که زنوزی همزمان مالک یک سهمیه دیگر هم در لیگ برتر بود؛ تیمی به نام گسترش فولاد که بعد از تحولات اخیر نامش به ماشین‌سازی تبریز تغییر کرد. بر خلاف گسترش، ماشین‌سازی باشگاهی محبوب و قدیمی در شهر تبریز محسوب می‌شد که زنوزی ترجیح داد بعد از حضورش در تراکتورسازی، آن را احیا کند. به این ترتیب مالک سابق گسترش در لیگ هجدهم صاحب دو تیم تراکتورسازی و ماشین‌سازی تبریز شد که اتفاقی بسیار عجیب و نادر در دنیای فوتبال محسوب می‌شود. تملک دو تیم در یک رده توسط یک نفر با اصول و قوانین فوتبال حرفه‌ای در تعارض است، اما در فدراسیون فوتبال هنوز کسی با این موضوع برخورد نکرده. زنوزی مدعی است تمایل زیادی برای واگذاری ماشین‌سازی دارد، اما فعلا مشتری جدی برای آن پیدا نشده و او هم نمی‌تواند تیم را رها کند.
پدیده مالک- مربی
سپیدرود رشت امسال لیگ را با مربیگری خداداد عزیزی شروع کرد، اما کسب نتایج ضعیف و درگیری با هواداران باعث جدایی او شد. سپس علی کریمی که فصل گذشته موفق به حفظ سپیدرود در لیگ برتر شده بود به این تیم بازگشت. قرار بود کریمی امسال هم لیگ را با سپیدرود استارت بزند، اما درگیری او با مالکان باشگاه رشتی موضوع را منتفی کرد. جالب است که گفته می‌شود این‌بار کریمی در کسوت مالک به سپیدرود برگشته است. اطلاعات شفافی در این مورد وجود ندارد، اما روایت غیررسمی حاکی از آن است که سپیدرود را دوستان علی کریمی خریده‌اند تا او این بار بدون دغدغه درگیری با مالک مشغول کار فنی باشد. کریمی پیش‌تر در نفت تهران هم سابقه اصطکاک شدید با مالک بخش‌خصوصی را داشت، اما حالا تیم دست خود او و یاران نزدیکش است. همین مساله هم باعث شده کریمی آرام‌تر از همیشه مشغول کار باشد و به‌طور جدی برای کاستن از هزینه‌ها بکوشد.
باز هم کسر امتیاز
جدول پایانی نیم‌فصل اول اما استاندارد نیست. در حالی که استقلال خوزستان با ۲ برد و ۶ مساوی باید ۱۲ امتیازی باشد، در حال‌ حاضر این تیم را با ۶ امتیاز در قعر جدول رده‌بندی می‌بینیم. دلیلش هم این است که فیفا چند ماه پیش استقلال خوزستان را به خاطر عدم پرداخت مطالبات بازیکن برزیلی سابقش «فرانک ساکونی» به کسر ۶ امتیاز و بسته شدن یک پنجره نقل‌وانتقالاتی محکوم کرد. استقلال خوزستان فصل گذشته هم با مشکلات شدید اقتصادی دست به گریبان بود و هیچ‌کس نفهمید در چنان شرایطی چرا باید یک بازیکن خارجی جذب این تیم می‌شد. به هر حال چند سالی می‌شد که شاهد پدیده کسر امتیاز در لیگ برتر نبودیم، اما در لیگ هجدهم این اتفاق رخ داد. اگر امتیازات استقلال خوزستان کسر نمی‌شد، الان سپیدرود با ۱۰ امتیاز قعرنشین لیگ برتر لقب می‌گرفت.
سریع‌ترین بلیت‌های رایگان
همان‌طور که ذکر شد، بعد از دو قهرمانی متوالی و مقتدرانه پرسپولیس که هر کدام چند هفته پیش از پایان فصل تثبیت شد، امسال مدعیان زیادی برای پایین کشیدن این تیم خیز برداشته‌اند. در این میان سپاهان و تراکتورسازی تیم‌های بسیار قدرتمندی بسته‌اند و امیدوارند جام را از تهران خارج کنند. سپاهان ۵ قهرمانی دارد و اگر پرسپولیس چهار جامه امسال هم قهرمان شود، عنوان پرافتخارترین تیم لیگ برتر را از چنگ طلایی‌پوشان در خواهد آورد. تراکتورسازی هم که با مالک خصوصی‌اش احتمالا گران‌ترین تیم تاریخ فوتبال ایران را بسته مشتاقانه کسب اولین قهرمانی‌اش در مسابقات سراسری را هدف گرفته است. با وجود این، نکته عجیب در مورد این دو تیم به اقدام سریع آنها به رایگان‌سازی بلیت ورود به ورزشگاه‌ها مربوط می‌شود. هم سپاهان و هم تراکتورسازی از هفته‌های میانی نیم‌فصل اول بلیت ورزشگاه‌های یادگار و نقش جهان را مجانی کردند که اقدامی غیرحرفه‌ای تلقی می‌شود.
بعد از مخالفت سازمان لیگ با این روند، باشگاه تراکتورسازی قیمت جالب ۵۰۰ تومان را برای بلیت بازی خانگی آخر این تیم با فولاد اهواز تعیین کرد. رایگان کردن ورود به ورزشگاه در مسابقات ملی و آسیایی سابقه دارد. حتی در لیگ پانزدهم برای مقطعی باشگاه‌های پرسپولیس و استقلال هم فقط طبقه دوم استادیوم آزادی را رایگان کردند، اما وسعت و سرعت رایگان کردن بلیت‌های امسال توسط سپاهان و تراکتورسازی عجیب و کم‌سابقه بود؛ آنچه البته از عطش مدیران دو باشگاه برای قهرمانی حکایت دارد، اما با اصول اقتصادی فوتبال حرفه‌ای سازگار نیست. وقتی دریچه‌هایی مثل حق‌پخش، کپی‌رایت و تبلیغات محیطی برای درآمدزایی تیم‌های ایرانی مسدود یا نیمه مسدود است، رایگان کردن بلیت بازی‌ها نشان می‌دهد همه پذیرفته‌اند قرار نیست فوتبال ایران سودآور باشد یا حتی بخش کوچکی از هزینه‌هایش را برگرداند. عجیب‌تر اینکه باشگاه پدیده هم که عمیقا درگیر مشکلات مالی است، بعد از قرار گرفتن این تیم در کورس قهرمانی تماشای برخی مسابقات خانگی را رایگان اعلام کرد. همه دور هم هستیم انگار!