قیمت گزاف بلیت تئاتر و حاشیه های آن

در زمانه ای که شرایط اقتصادی همگان را تحت تاثیر قرار داده و از طرفی نیاز به وجود فضاهایی به بهانه تخلیه فشارهای زندگی مدرن داریم، قیمت های گزاف برخی از نمایش های تئاتر با رسالت سبک سازی روح و ذهن جامعه تطابق ندارد.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، تئاتر جزو هنرهای نمایشی پیشرویی است که به شرط وجود شرایط اجتماعی مناسب، توان بالندگی خود و رشد جامعه را دارد. اما در شرایطی که گرانی ها، زندگی مردم را به شدت متاثر از خود ساخته است، شنیدن خبر افزایش سرسام آور بهای بلیت دو نمایش تئاتر در پایتخت، شوکه کننده است.
البته که هزینه های زندگی روز به روز بالاتر رفته و می رود، اما رسالت برخی از هنرها چون تئاتر در همیشه تاریخ، برداشتن باری از دوش جامعه وآگاهی بخشی بوده است. اما چه شد که به جایی رسیده ایم که تئاتر تا به این حد از هدف والای خود فاصله گرفته است.

** تلاش برای تمایز
«پیر بوردیو» جامعه شناس فرانسوی در نظریه خود با عنوان «تمایز» از تلاش طبقاتی اجتماع در دوره ای که نیاز به نشان دادن تفاوت با یکدیگر اوج گرفته است، سخن می گوید. در واقع در پاره ای از موارد طبقات مرفه برای نشان دادن تمایز و در واقع برتری خود نسبت به طبقه فرودست و به لحاظ اقتصادی پایین جامعه، دست به حرکاتی می زنند که شاید در دوران قبل کمتر شاهد آن بودیم. استفاده از برندها، محصولات و چیزهایی که در حقیقت پول کلانی بابتشان پرداخته می شود نه به دلیل کیفیت و ذات متفاوت که در راستای ایجاد تمایز ، نمونه هایی از همین داستان است.
تعیین قیمت بالا برای دیدن یک نمایش هم شاید شکلی اغراق گونه از همین داستان باشد. قیمتی کلانی که برای یک تئاتر حدودا دو ساعته می پردازیم یا این فلسفه که هر کسی را توان ورود به آن نیست.
در این میان البته نظرات متفاوت و عکس العمل های گوناگونی نسبت به این داستان از جانب مسوولان، مردم و هنرمندان در فضای مجازی و حقیقی صورت گرفته است. برخی تعیین چنین قیمت هایی را محکوم کرده اند.
سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توئیتی اعتراضی نسبت به این وضعیت بیان داشته است': تئاتر لاکچری تیر خلاص به این هنر مردمی است. اداره کل هنرهای نمایشی با هم‌اندیشی و همیاری خانه تئاتر، حریم صحنه را از آن مصونیت دهد.'
از طرفی دیگر، برخی ضمن حمایت از زحمات چنین برنامه هایی قیمت های آنان را پولی که برای اعتلای تئاتر کشور می پردازیم دانسته و تایید می کنند.

**این جریان به نفع تئاتر نیست
در راستای عدم تایید این قیمت ها، بهزاد فرهانی بازیگر تئاتر و تلویزیون و سینما به پژوهشگر ایرنا گفت: به نظر من این طرحی است برای مخدوش کردن شرایط تئاتر مملکت. تئاتر یک نیروی مقاوم و منقّد نسبت به روابط و مسائل حاکم بر محیط اجتماعی است و اگر این تئاتر به نوعی مخدوش شود و از ارزش های والای خودش فروکش کند، ساقط می شود. این طرح و نقشه را وقتی یک مدیر دولتی سابق انجام بدهد که خودش زمانی مسئول تئاتر مملکت بوده است، برای ما مفهوم و معنای یک مأموریت را دارد و این مأموریت از پیش تعیین شده و حساب شده است تا این تئاتر را مخدوش کند.
فرهانی ادامه داد: 200 هزار تومان برای خیلی از دانشجویان این مملکت خرج یک ماه است. او دیگر نمی تواند بیاید و تئاتر ببیند و وقتی نتوانست معنی آن این است که ما می خواهیم از شرایط سالم تئاتر خارج شویم. یا نیروی مردم را از دیدن تئاتر برحذر می داند و این کار هدفمند و از پیش تعیین شده است و حساب کتاب دارد و چیز تازه ای هم نیست. یکبار از کشاندن هنرمندان سینما به تئاتر شروع شد. بار دیگر از قیمت گذاشتن روی سالن های تئاتر بود از شبی 6 میلیون تومان بگیرید و.. . دوستان ما بارها از نیروهای متفاوتی بهره می گیرند و این بار دیگر به ریشه زده اند که توده ها را از دیدن تئاتر محروم کنند. منظورم از توده ها معلمین و اهل فرهنگ و دانشجویان و دانشوران است که می خواهد همه این ها را ساقط کنند تا پا به تئاتر نگذارند.
فرهانی در توضیح این که آیا این جریان اشتراکی با فعالیت قارچ گونه تئاتر آزاد داشته است، گفت: اتفاقا کسی که تئاترهای آزاد را رهبری می کرد هم جزو مدیران دولتی بود. اینها را باید ریشه یابی و از نظر تاریخی نگاه کرد. وقتی از نظر تاریخی نگاه کنید متوجه خواهید شد که برنامه ریزی شده و خواسته های سیاسی و اجتماعی پشت آن است.

**چه باید کرد
فرهانی در توضیح درباره چاره ای که باید برای این داستان اندیشید چه چیزی است گفت: از نظر ما برگزار کنندگان این سبک از تئاتر جزو جامعه هنری تئاتر نیستند کسی که روی شاخ می نشیند و بن می زند دیگر با ما نیست، با خودش هم نیست. او در واقع کلاه سرش رفته است، دو روز میهمان جامعه هنری هست و بعد دیگر نه. اینها همان کسانی هستند که می روند از آمریکا تئاتر وارد می کنند و شبی یک میلیون می گیرند که بروند در نمایش قبلی در تالار وحدت بازی کنند. متأسفانه وقتی نگاه هنرمند به طرف مردم و میهنش نباشد اینجوری می شود.
«پیشنهاد من وحدت بچه های تئاتر و دست به یک اقدام جمعی زدن است؛ یعنی جلوی این تئاتر بایستیم و نگذاریم که برگزار شود یا این که قیمت بلیت را به حداقل برسانند».

**این پول کمک ما به تئاتر است
اما «اسماعیل شنگله» بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون در این باره عقیده دارد: به نظرم حقشان است. وقتی شما یک کیلو برنج را می خریدید n تومان و حالا قیمت بالاتری باید بابت آن بپردازید، آن وقت برای تئاتر و یک گروهی که ماه ها زحمت می کشند و با فلاکت و بدبختی ای که من می دانم چطور کار می کنند، این قیمت به نظر شما زیاد است؟ از نظر من کم است.
شنگله در توضیح این که چرا قیمت های نجومی می تواند منطقی باشد به پژوهشگر ایرنا گفت: شما نگاه کنید با 200 هزار تومان امروز چه کاری می توانید انجام بدهید؟ زمانی هست که شما یک شرکت و مغازه ای می روید و می خواهید یک ماشین بخرید. مثلا قیمت یک ماشین 40 میلیون است، یک مقدار آن طرف تر می روید و مغازه ی دیگری ماشین را به شما می گویم 400 میلیون. این طبیعی است که قیمت ها متفاوت و برخی گرانتر باشند. من البته این تئاتر را ندیده ام چون در شهرستان زندگی می کنم ولی راجع به آن خیلی چیزها شنید ام. چیزی که می دانم اما این است که این کار هزینه برده تا به اینجا. پس منِ نوعی که این 200هزار تومان را می دهم و این بلیت را می خرم از زندگی خودم می زنم به خاطر علاقه ای به تئاتر که دارم. پس این پول را می دهم که هم به تئاتر و هم به آن گروه به خاطر زحماتی که کشیده اند کمک کنم.
وی در ادامه افزود: به لحاظ تورم فارغ التحصیلان تئاتر و کمبود سالن های نمایشی و مشکلات دیگر، حداقل 20 سال طول می کشد تا نوبت به کسی که امروز از رشته تئاتر فارغ التحصیل شده است برسد تا نمایشی را روی صحنه ببرد. حالا گروهی هستند که آمده اند دور هم جمع شده اند و سعی کرده اند تا کار متفاوتی انجام بدهند. و حالا بازخوردهایی این چنین وجود دارد. چون کار را ندیدم قضاوت آنچنانی نمی کنم ولی این طور که شنیده ام کار متفاوتی است. حالا این که این کار درست است یا نیست را به عهده شما و کسانی که دیده اند می گذارم.

**مشکل از فرهنگ ماست
شنگله در ادامه خاطر نشان کرد: این حواشی برای قیمت، بخشی به خاطر فرهنگ امروزین ماست. شما در تهران راه هم بروید، یک دستک و دنبکی برای شما درست می کنند. نتیجه اش این است که شما بهترین کار را هم که انجام بدهید باز یک حرفی و یک اشکالی از آن درمی آورند.
«در نتیجه این 200 هزار تومان هم می تواند یکی از همان دلایلی باشد که برایش حرفی درآورده اند. من قیمت را تایید می کنم. این نمایش را ندیده ام ولی شنیده ام که هزینه زیادی صرف آن شده است تا این نمایش روی صحنه بیاید. در ضمن بدانید که پول را به آن بازیگران نمی دهند، چون گروهی که امروز می آید و کار می کند، حتی اگر فروش خیلی خوبی هم داشته باشد 4،5 سال بعد و وقتی یک مقداری از این پول در صندوق فلان و بهمان مانده است، یک درصدی از آن را بین بازیگران تقسیم می کنند. ولی بازیگری که امروز سرکار می آید. این از نظر من بازیگر نیست . بازیگری که نیمی از وجود خودش را در جاهای دیگری خارج از تئاتر گرو می گذارد این بازیگر نیست. بازیگریی که وقتی می خواهد کار کند فکر می کند که کرایه و هزینه هایش را باید جور کند و... که همه ما درگیر آن هستم. بنابراین ما هنوز چون آن انسجام کامل را نداریم این حرف و حدیث هم باید بپذیریم و قابل قبول هم هست. امروز وضعیت آش شله قلمکاری شده که وسط است و هرکس هرچه دستش است توی این آش می ریزد».