اتیوپی و اریتره، پایان جنگ سرد

« ابی احمد علی» نخست وزیر اتیوپی که روز یکشنبه برای دیداری رسمی وارد «اسمره» پایتخت اریتره شده است، گفت: به زودی سفارت کشورش در اریتره افتتاح می شود و این گونه جنگ سرد بین دو کشور پس از 20 سال خاتمه می یابد.
به گزارش ایرنا، رسانه های منطقه ای گزارش دادند هزاران نفر از مردم اریتره در کنار خیابان ها برای خوش آمدگویی به نخست وزیر کشوری جمع شده بودند که تا چندی پیش آن را دشمن نخست کشورشان می دانستند. از سر گیری روابط دیپلماتیک دو کشور می تواند نقطه عطفی در روابط این دو کشور باشد زیرا روابط اتیوپی و اریتره همواره با تنش و درگیری و دشمنی همراه بوده است و دو کشور علاوه بر جنگ سرد، یک بار هم وارد جنگی تمام عیار با هم شدند.

** استقلال اریتره از اتیوپی
اریتره کشوری است با مساحت 117 هزار و 600 کیلومتر مربع که در سواحل دریای سرخ قرار دارد که مدتی مستعمره ایتالیا بود و این کشور بین سال های 1935 تا 1936میلادی از اریتره به عنوان پایگاهی برای تسخیر اتیوپی استفاده کرد . در سال 1941 زمانی که ایتالیایی‌ها از شرق آفریقا بیرون رانده شدند، اریتره تحت حکومت بریتانیا درآمد. در سال 1952 این سرزمین به صورت ایالتی خودمختار با اتیوپی تشکیل فدراسیون داد اما الحاق آن به عنوان یکی از استان‌های اتیوپی در 1962 باعث شورشی ضدآدیس آبابا شد که تا 1992 به طول انجامید و بالاخره اریتره در سال 1993 استقلال یافت.
اهمیت اریتره برای اتیوپی از این جهت بود که باعث می شد اتیوپی به آب های آزاد دسترسی داشته باشد و محصور در خشکی نباشد اما با استقلال اریتره، اتیوپی به کشوری محصور در خشکی تبدیل شد.

** جنگ میان اتیوپی و اریتره و 80 هزار قربانی
اریتره تا سال 1993 میلادی به عنوان کشوری مستقل وجود خارجی نداشت و عملا بخشی از خاک اتیوپی بود اما پس از آن استقلال یافت . در سال 1998 میان دو کشور جنگی حدودا دو ساله به دلیل اختلافات مرزی روی داد که حدود 80 هزار کشته برجای گذاشت و سرانجام در فوریه 2001 دو طرف در الجزایر توافقنامه آشتی و آتش‌بس را امضا کردند، اگر چه پس از آن نیز به دلیل عدم اجرای کامل این توافقنامه روابط دو کشور متشنج بود.
از آن زمان روابط دیپلماتیک دو طرف قطع شد و دو کشور در نوعی جنگ سرد با هم به سر می بردند و حتی دو کشور برای مقابله با هم، سعی در متحد شدن با دشمنان هم داشتند.

** اتیوپی و اریتره و ائتلاف با همسایگان
روابط این دو کشور همسایه با وجود امضای توافقنامه آشتی در الجزیره در سال 2001 همواره پرتنش بود و دو طرف به هم به عنوان دشمن نگاه می کردند؛ زمستان گذشته و در پی بالا گرفتن اختلاف ها میان سودان و مصر از یک سو و اتیوپی و مصر از سوی دیگر ، گزارش هایی مبنی بر نزدیک تر شدن اتیوپی به سودان و از سوی دیگر اعزام نیرو و تجهیزات نظامی مصری به اریتره منتشر شد که این نشان می داد هر یک از دو کشور اتیوپی و اریتره برای تقویت خود و ایجاد نوعی بازدارندگی، در پی تحکیم روابط با متحدان منطقه ای اند.
آن زمان سودان مرزهای زمینی خود را با اریتره بست و برخی رسانه های سودانی مانند «سودان تریبون» علت آن را تهدیدهای احتمالی از سوی مرزهای اریتره دانستند و تاکید می کردند احتمال حمله از سوی اریتره(با تحریک مصری ها ) به سودان وجود دارد.

** نخست وزیر جدید اتیوپی و بهبود روابط با کشورهای منطقه
«أبی احمد علی» (42 ساله) که ائتلاف حاکم در اتیوپی او را به عنوان رئیس خود انتخاب کرده بود، 13 فروردین به عنوان اولین نخست وزیر مسلمان در تاریخ اتیوپی سوگند یاد کرد و به صورت رسمی عهده دار این منصب شد.
وی اولویت نخست خود را سر و سامان دادن به اوضاع داخلی و آرام کردن اوضاع دانست و پس از آن سعی کرد با کشورهای همسایه نیز روابط خوبی بر اساس اصل همجواری برقرار کند .
خبرگزاری رسمی اتیوپی 16 خرداد نوشت، حزب حاکم اتیوپی بر تلاش برای برقراری صلح با اریتره و پایان دادن به اعمال خصمانه میان دو کشور تاکید و اعلام کرد: اجرای توافق نامه صلح الجزایر را که به درگیری های مرزی دو کشور پایان می دهد، می پذیرد.
حزب حاکم این کشور در بیانیه ای تاکید کرد: این توافق نامه را بدون هرگونه پیش شرطی می پذیرد و برای اجرای کامل آن تلاش خواهد کرد تا صلح و ثبات به منطقه بازگردد.
براساس توافق نامه الجزایر در سال 2000میلادی، اتیوپی در چارچوب ترسیم مرزهای مشترک، اراضی مورد اختلاف میان دو کشور و از جمله شهرک «بادم» را به اریتره می دهد. اتیوپی اکنون در این مناطق، نیروی نظامی دارد.

**سفر نخست وزیر اتیوپی به اریتره برای اجرای توافق صلح
نخست وزیر اتیوپی روز یکشنبه برای اجرایی کردن توافقنامه صلح با کشور همسایه اش اریتره در دیداری رسمی وارد این کشور شد و با «آسیاسی افورقی» رئیس جمهوری اریتره در مورد روابط دوجانبه و مسائل مورد اختلاف دو کشور و از جمله اختلافات مرزی گفت و گو کرد.
رسانه های دو کشور جو این مذاکرات را دوستانه و خوب توصیف و اعلام کردند دو طرف اراده ای قوی برای پایان دادن به اختلافات دارند. برخی رسانه های منطقه ای از استقبال گسترده مردم اریتره از این دیدار خبر دادند.

** توافق برای از سرگیری روابط و افتتاح سفارت
یکشنبه بعد از ظهر خبرگزاری رسمی اتیوپی از توافق دو طرف برای از سرگیری روابط دیپلماتیک و گشایش سفارت خانه خبر داد.
با اعلام این خبر، باید گفت فصل جدیدی از روابط میان دو کشور آغاز شده است و دو طرف به این نتیجه رسیده اند که دشمنی با هم نتیجه ای برای آن ها در بر ندارد.

** انگیزه های اتیوپی برای نزدیکی به اریتره
اتیوپی با استقلال اریتره، به کشوری محصور در خشکی تبدیل شد و این گونه راه ارتباطی اش از راه دریا با جهان خارج قطع شد که این باعث ایجاد مشکلات زیادی برای این کشور شد. با تداوم دشمنی میان دو کشور، عملا استفاده از خاک اریتره برای دسترسی به دریای سرخ غیر ممکن شد و به همین دلیل اتیوپی برای تامین مایحتاج خود از خارج به جیبوتی روی آورد و تلاش کرد در بنادر این کشور سرمایه گذاری کند.
روزنامه مصری «الاهرام» چند ماه پیش در مقاله ای در این خصوص نوشت: به دنبال استقلال اریتره در سال 1993میلادی و پس از وقوع جنگ میان دو کشور، اتیوپی تقریباً همه واردات و صادرات خود را در بندر جیبوتی انجام داد و ناوگان تجاری خود را به این بندر منتقل کرد در حالی که قبلا در بنادر اریتره این کار انجام می گرفت. تکیه اتیوپی بر بندر جیبوتی، باعث توسعه روابط دیپلماتیک و نظامی میان دو کشور شده و به نوعی اتیوپی را به همسایه خود یعنی جیبوتی، وابسته کرده است.
با توجه به نیاز اتیوپی به دسترسی امن به آب های آزاد، بعید نیست یکی از دلایل نزدیکی به ارتیره همین باشد.
یکی دیگر از انگیزه های نزدیک شدن اتیوپی به اریتره، ساخت سد النهضه در اتیوپی می تواند باشد که با اعتراض های شدید مصر مواجه شده است زیرا قاهره بیم آن دارد با ساخته شدن این سد، سهمیه آبی اش کاهش یابد و این در حالی است که سودان عملا موافق ساخت این سد است.
اتیوپی از هفت سال پیش ساخت این سد را بر روی رود نیل آغاز کرده وبر اساس برنامه ریزی مقام های این کشور ،انتظار می رود این سد سالانه 6 هزار مگاوات انرژی برقی آبی تولید کند و با صادرات برق به کشورهای همسایه مانند سودان و جیبوتی، درآمدی برابر با یک میلیارد دلار در سال برای این کشور به ارمغان آورد و به همین دلیل این سد تبدیل به یک اولویت ملی شده است.
ساخت این سد بیش از 65درصد پیشرفت داشته است و شاید مقام های اتیوپی می خواهند دشمنان خود را در منطقه به حداقل برسانند تا با تهدیدی چند جانبه مواجه نباشند.
اهداف و انگیزه های نزدیک شدن دو کشور اتیوپی و اریتره هر چه باشد، اقدامی مثبت جهت حفظ ثبات و امنیت منطقه محسوب می شود و باعث می شود کابوس جنگ از این منطقه دور شود و مردم طعم ثبات و آرامش را بچشند و به سمت توسعه و کاهش مشکلات گام بردارند.