خاورمیانه با ظهور تروریستهای تکفیری داعش و سلاخی روزانه هزاران نفری اگرچه همه نگاهها را به خود خیره کرده است اما اوضاع خاوردور هم چندان آرام نیست. پکن در دریای چین جنوبی توسعه سواحل خود را در جزایرمصنوعی «اسپراتلی» دنبال میکند که منجر به شکل گیری منازعه سنگین میان 9 کشور شده است. کمی آن طرف تر جزایر «سکسانو» هم موضوع مجادله ژاپنیها با چین و کره جنوبی است. کمی آن طرفتر اگرچه مجادله درباره جزایرکوریل همانند یک آتش فشان خاموش وجود دارد اما هرلحظه ممکن است تنشهایی جدید شکل بگیرد.
در بستر به شدت ملتهب خاور دور،کره شمالی به عنوان گسل محار نشدنی تهدیدی کشنده برای همه محسوب میشود. این کشور براساس تحریمهای سازمان ملل از انجام آزمایشهای اتمی یا فناوری موشکی منع شده است اما در ماههای گذشته یک رشته پرتابهای موشکی بالستیک انجام داده و دشمنانش را به حمله اتمی تهدید کرده است.
صبح دیروز(جمعه) که روز ملی کره شمالی بود، مرکز زلزله نگاری ایالات متحده یک زلزله 3/5 ریشتری را در نزدیکی پانگی−ری، یکی از آزمایشگاههای این کشور ثبت کرد. زلزلهشناسان در این موارد از «زمینلرزهای مصنوعی» یاد میکنند.
تلویزیون دولتی «کی سی تی وی» و پایگاه خبری روزنامه «پیونگ یانگ تایم» ساعاتی بعد اعلام کردند که «پنجمین آزمایش اتمی کره شمالی که به گزارش تلویزیون این کشور انجامی موفقیتآمیز داشته و بزرگترین آزمایش پیونگ یانگ در این عرصه محسوب میشود.» پیونگ یانگ گفته آزمایش اتمی، «قویتر از پسر کوچک» با موفقیت انجام شده است.» پسر کوچک (Little Boy) نام بمب اتمی بود که آمریکا در جنگ جهانی دوم روی هیروشیما انداخت.
اگر چه یک مقام نظامی کره جنوبی در گفت و گو با رویترز احتمال داد این انفجار 10 کیلو تنی بوده باشد، اما جفری لویس، رییس موسسه مطالعات بینالمللی آمریکا مستقر در کالیفرنیا نیز امروز شدت این انفجار را 20 تا 30 کیلو تن اعلام کرد، که در مقایسه با چهار آزمایش قبلی این کشور که 5.1 کیلو تنی بودند، قوی ترین آنها به حساب میآید.
سامانه آزمایش هسته ای پانجی ری کره شمالی از سال 2006 تا کنون چهار آزمایش هسته ای را تجربه کرده است که دومین آن در 2009، سومین در 2013 و چهارمین آنها به قدرت 5.1 کیلو تن در ژانویه امسال میلادی (دی ماه گذشته) بوده است.
واکنشهای خشمگینانه همراه با ترس
اقدام کره شمالی با واکنشهای شدید جهانی روبرو شده است. نه تنها کره جنوبی و ژاپن که به عنوان کشور همسایه در تنشی دائمی با پیونگ یانگ به سر میبرند، بلکه آمریکا، روسیه و حتی چین به آزمایش هستهای کره شمالی اعتراض کردهاند.
«شینزو آبه»، نخستوزیر ژاپن گفت: «انجام آزمایش اتمی از سوی کره شمالی برای ژاپن به هیچ وجه قابلپذیرش نیست.» او تصریح کرد که برنامه هستهای کره شمالی به خطری جدی بدل شده که امنیت ژاپن و همچنین صلح و امنیت منطقه را تهدید میکند.
«پارک گوئن هی»، رئیسجمهور کره جنوبی نیز همسایه شمالی خود را به «بیملاحظگی اخلالگرایانه» متهم کرد و گفت که کرهشمالی با این کار «راه نابودسازی خود را سرعت میبخشد». رئیس جمهوری آمریکا نیز به پنجمین آزمایش هستهای کرهشمالی واکنش نشان داد و به رهبری پیونگ یانگ هشدار داد که این اقدام پیامدهایی جدی خواهد داشت. «فرانسوا اولاند»، رئیسجمهور فرانسه ضمن محکوم کردن پنجمین آزمایش هستهای کره شمالی از شورای امنیت سازمان ملل خواست که در قبال نقض تصویباتش از سوی پیونگ یانگ واکنش نشان دهد. تازهترین آزمایش اتمی کره شمالی واکنش آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین را نیز به دنبال داشت. مقامات این آژانس اقدام پیونگ یانگ را «بسیار نگرانکننده و تأسفبرانگیز» خواندند.
انتقادات از اقدام کره شمالی محدود به کشورهای غربی نبوده است و کشورهایی که عمدتا از پیونگ یانگ دفاع میکنند هم لب به اعتراض گشودند. وزارت امور خارجه چین در وبسایت رسمی خود بیانیهای در این ارتباط منتشر کرده که در آن از جمله آمده است: «کره شمالی علیرغم منعهای گسترده بینالمللی بار دیگر دست به آزمایشی هستهای زده و دولت چین قاطعانه این اقدام را رد میکند.»
سرگئی لاوروف با لحنی تند به این رویداد واکنش نشان دادند. یک مقام دیگر وزارت خارجه روسیه نیز در مسکو تصریح کرد، تازهترین آزمایش کره شمالی نشان میدهد که تحریمها وسیلهای فراگیر برای حل تمامی مشکلات نیستند. او افزود: «برای حل معضل اتمی در شبهجزیره کره باید رویکردی وسیعتر در پیش گرفت و از تمامی ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک بهشکلی فعالانه استفاده کرد.»
تهدید خودخواسته
«کیم جونگاون» رهبری کره شمالی طی ماههای گذشته چندین بار خواستار «آمادهباش» یا «افزایش قدرت هستهای» شده بود و حالا با انفجار بمب اتمی، آرامش را از همه ربوده است. آنچه که دیروز به وقوع پیوست نشانه نارضایتی یا احساس ضعف کره شمالی در مقابل تهدیدات بیرونی به ویژه حضور نیروهای آمریکایی در نزدیکی مرزهای این کشور است.
کره شمالی که همزمان با اجلاس رهبران صنعتی جهان موسوم به G20 نیز با موشکهای بالستیک به نوعی قدرت نمایی کرده بود در روز ملی به شکلی خوف انگیز قدرت هسته ای خود را نه تنها در خاور دور بلکه در عرصه جهانی به رخ همگان کشید.
شکی نیست که در پیونگ یانگ دیکتاتوری کشنده ای حاکم است اما کشورهای مدعی دموکراسی غربی نیز در وضع دردناک مردم کرهشمالی شریک هستند. تحریمهای کشنده که از سال 1992 آغاز شده است در کنار قحطی و بلایای طبیعی کرهشمالی را به سمت خشونت اتمی سوق داده است. در خلال رفتارهای تحریک آمیزغربی، «کیم جونگ اون» که به شدت نگران شورش داخلی است مستعد هرگونه اقدام انتحاری محسوب میشود.
همه رهبران جهان درباره اقدام کره شمالی موضع گیری کرده اند اما آنها درباره تهدیداتی که خودشان هم ایجاد کردهاند حرفی نمیزنند. طبق برنامه اعلام شده شورای امنیت تشکیل جلسه خواهد داد و قطعا کرهشمالی به شدت محکوم میشود. دیکتاتورهایی نظیر کیم جونگ اون تشنه جنگ و تحریم هستند و کشورهای غربی نیز آنها را همراهی میکنند تا تنها مردم کره شمالی تقاص جنگ و جدلها را با جانشان بپردازند.
گزارش: علی ودایع