شایع‌ترین علت ناباروری

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، گفت: ناباروری با علت ناشناخته یکی از شایع‌ترین انواع ناباروری و ۱۵ درصد موارد را شامل می‌شود. در واقع در این شکل از ناباروری حتی پس از انجام انواع آزمایش‌های تشخیصی استاندارد، هیچ علتی به عنوان منبع ناباروری در نظر گرفته نمی‌شود.

به گزارش سرویس سلامت خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر فرناز فاطمی، متخصص زنان و فلوشیپ ناباروری در تشریح ناباروری با علل ناشناخته گفت: در این ناباروری باید تمام علل ناباروری از طریق بررسی‌های اولیه رد شود؛ به طور مثال باید از طریق انجام عکس رنگی، باز بودن لوله‌های رحمی و طبیعی بودن شکل ظاهری رحم را اثبات کنیم و با انجام برخی آزمایش‌های مورد نیاز نشان دهیم که تخمک‌گذاری به صورت طبیعی وجود دارد. همچنین ذخیره تخمدان‌ها نیز از طریق آزمایشات مختلف باید بررسی شده و در حد طبیعی باشد. در مردان نیز آزمایش آنالیز اسپرم و سایر علل نیز طبیعی باشد که در نتیجه علت شناخته شده‌ای برای ناباروری این افراد وجود ندارد و می‌توان به آنها ناباروری با علت ناشناخته را اطلاق کرد.

وی با عنوان اینکه شیوع ناباروری با علل ناشناخته ۱۵ درصد است و می‌تواند به دو صورت اولیه و ثانویه باشد، افزود: حالت اولیه در مواردی است که قبلا هیچ بارداری شکل نگرفته است و زوج از همان ابتدا دچار ناباروری بوده است. حالت ثانویه نیز به مواردی اطلاق می‌شود که ممکن است در گذشته یک بارداری اتفاق افتاده باشد، چه منجر به تولد نوزاد زنده شده، یا نشده باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: دو نوع تشخیص در این زمینه وجود دارد؛ گاهی اوقات یکسری اختلالات خفیف و جزئی در زوج وجود دارد، اما با تست‌هایی که انجام می‌دهیم نمی‌توانیم هیچ علتی برای آنها پیدا کنیم. دسته دیگری هم وجود دارد که واقعا ممکن است هیچ علتی برای آنها وجود نداشته باشد و فقط به صورت شانسی بارور نمی‌شوند و می‌توان گفت ناباروری آنها از روی شانس و اتفاقی است.

فاطمی همچنین تاکید کرد: بهترین درمان در این افراد برای زوجی است که طول دوره ناباروری آنها کمتر از دو سال باشد و البته سن زن هم از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ به طوری که اگر سن زن زیر ۳۰ سال باشد و همچنین افرادی که قبلا سابقه بارداری یا تولد نوزاد زنده داشته‌اند، از شانس بیشتری برای بارداری برخوردار خواهند بود و به روش‌های درمانی، پاسخ بهتری خواهند داد.

این متخصص زنان با بیان اینکه با افزایش طول دوره ناباروری، شانس بارور شدن در زنان کمتر می‌شود، گفت: به ازای هر یکسال که به طول دوره ناباروری افراد اضافه می‌شود، ۲۵ درصد از شانس باروری کم می‌شود. همچنین با افزایش سن، به ویژه در زنان بالای ۳۰ سال، به ازای هر یکسال که به عمر زن اضافه می‌شود، ۹ درصد شانس باروری این افراد کم می‌شود. به طور کلی گفته می‌شود که در جمعیت عادی، ۸۴ درصد از زوجین پس از یکسال خودشان به طور طبیعی بارور می‌شوند و ۹۲ درصد نیز می‌توانند پس از دو سال بارداری داشته باشند؛ اما در مواردی که بیش از دو سال به طول انجامد و هیچ علتی نیز شناخته نشود، این افراد باید هر چه سریع‌تر جهت درمان مراجعه کرده تا تحت نظر مراکز درمان ناباروری، روش‌های تشخیصی و درمانی لازم برایشان به کار رود.

وی در پاسخ به این پرسش که با مراجعه افراد چه اقدامی برای درمان زوجین نابارور با علل ناشناخته صورت می‌گیرد، عنوان کرد: پس از مراجعه یک زوج جهت درمان ناباروری، ما باید تمام بررسی‌های لازم و تمام عللی که می‌توانند سبب ناباروری شوند را بررسی کنیم. در ابتدا این بررسی با یک شرح حال ساده و یک معاینه فیزیکی آغاز می‌شود. از آن جمله دریافت شرح حال قاعدگی در زنان است که از اهمیت بسیاری برخوردار است و چنانچه طبیعی باشد، می‌تواند نشان از یک تخمک‌گذاری خوب داشته باشد. معاینه فیزیکی، بررسی ذخیره تخمدانی، انجام تست‌های مختلف جهت اثبات تخمک‌گذاری، بررسی شکل ظاهری و آناتومی رحم و همینطور باز بودن لوله‌های رحمی و ... نیز از دیگر بررسی‌های اولیه و مورد نیاز است.

فاطمی با تاکید بر هماهنگ بودن اصل درمان در زن و مرد تصریح کرد: در واقع هماهنگی در درمان بسیار اهمیت دارد و درمانی که برای زن در نظر گرفته می‌شود باید متناسب و هماهنگ با درمانی باشد که ارولوژیست و پزشک متخصص ناباروری مردان، برای همسر وی تعیین می‌کند.

وی همچنین با عنوان اهمیت بالای سن زن و طول مدت ناباروری در درمان، خاطرنشان کرد: چنانچه سن زن کمتر از ۳۵ سال و مدت ناباروری کمتر از دو سال باشد، به شرط آنکه همسر وی نیز به درمان‌های پیشرفته نیاز نداشته باشد، درمان انتظاری را برایشان پیشنهاد می‌دهیم که در بسیاری از مواقع این زوج خودشان به صورت طبیعی صاحب فرزند می‌شوند و در غیر اینصورت و بعد از گذشت دو سال از طول مدت ناباروری، به دنبال درمان‌های پیشرفته‌تر می‌رویم.

بنابر اعلام روابط عمومی پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی - ابن سینا، این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری در ادامه افزود: در مواردی نیز که سن زن بالای ۴۰ سال باشد ما دیگر طول دوران ناباروری را در نظر نمی‌گیریم و برای آنکه فرصت‌ها از دست نرود به سرعت، روش‌های درمانی پیشرفته همچون IUI، IVF و ... را آغاز می‌کنیم.

دکتر ناصر امیرجنتی، متخصص ناباروری مردان نیز در تعریف ناباروری با علل ناشناخته در مردان گفت: در درمان ناباروری مردان با یک مصاحبه پزشکی، یک معاینع بالینی و انجام صرفا یک آزمایش اسپرم که هر سه نرمال باشند، ما به تعریف ناباروری با علل ناشناخته می‌رسیم و به صورت کلی در ۶۰ درصد موارد آزمایش اسپرم مردان که با علت ناباروری مراجعه می‌کنند در اسپرم اشکال وجود دارد و در ۱۵ درصد موارد نیز آزمایش اسپرم نرمال را در مردان داریم.

وی در تشریح علل مطرح در ناباروری مردان عنوان کرد: برخی علل مخفی نیز در اینجا وجود دارند که مسائل ایمونولوژی از آن جمله به شمار می‌روند همانند اینکه آزمایش اسپرم را در ظاهر سالم نشان دهد، اما در عملکرد اسپرم همچنان مشکل باقی باشد و ما متوجه آن نشویم.