نگاهی به دلایل سیاسی فراز و فرودهای طلای سیاه

از مرداد سال ۹۲ تا کنون و همزان با آغاز فعالیت دولت یازدهم یکی از موضوعاتی که در اولویت حوزه انرژی و وزارت نفت قرار گرفته افزایش تولید نفت ایران بوده است و بر اساس آخرین گزارش دبیرخانه اوپک تولید نفت ایران ١٤ هزار و ٧٠٠ بشکه افزایش یافته است.

بر اساس آخرین گزارش اوپک ایران که در ماه ژوئیه روزانه ٢,٧٥٤ میلیون بشکه نفت تولید کرده بود توانست تولید خود را در ماه اوت به روزانه ٢.٧٦٩ میلیون بشکه برساند و این موضوع نشاندهنده در اولویت بودن افزایش تولید نفت ایران در وزازت نفت است.

همچنین بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران چندی پیش که برای شرکت در نشست ۱۶۵ اوپک به وین رفته بود در حاشیه این نشست از آمادگی ایران برای افزایش سریع تولید نفت خام پس از لغو تحریمها خبر داد و گفته بود ایران می تواند بلافاصله پس از لغو تحریمها صادرات نفت خام خود را روزانه ۵۰۰ هزار بشکه افزایش دهد.

زنگنه همچنین اعلام کرد ما می توانیم به سرعت تولید خود را نیم میلیون بشکه افزایش دهیم و ظرف چند ماه بعد می توانیم این رقم افزایش را به ۷۰۰ هزار بشکه در روز برسانیم. ایران می تواند پس از لغو همه تحریمها ظرف کمتر از سه ماه تولید خود را به روزانه چهار میلیون بشکه در روز برساند.

اما همزمان با افزایش تولید نفت ایران در یکسال گذشته بازار جهانی نفت خام از آغاز سال ۲۰۱۴ میلادی با فراز و فرودهای متعددی مواجه بوده است و علاوه بر افزایش تولید نفت در ایران، تولید نفت لیبی نیز افزایش داشته اما تولید نفت عراق به علت فعالیت گروه تروریستی داعش کاهش یافته است.

در همین رابطه اما آخرین گزارش رسمی سازمان کشورهای صادرکننده نفت نشان می دهد که در شرایط فعلی کشورهای عضو اوپک به طور متوسط روزانه بیش از ۳۰ میلیون و ۸۱۰ هزار بشکه نفت به بازارهای جهانی عرضه می کنند که با وجود کاهش چشمگیر تقاضا، میزان عرضه ۸۰۰ هزار بشکه در روز بیش از نظام سهمیه بندی اوپک است.

در این بین قیمت جهانی طلای سیاه هم متاثر از وضعیت عرضه و تقاضا و فروکش کردن مسائل ژئوپولیتیکی بین روسیه و اوکراین، کاهش فعالیت های تروریستی گروه داعش در عراق، توافق نسبی مخالفان و دولت مرکزی در لیبی و افزایش تولید و حتی صادرات نفت خام و میعانات گازی آمریکا روندی رو به کاهش در پیش گرفته است.

همچنین افزايش توليد نفت ليبي و رسيدن به سطح ۹۲۵ هزار بشكه در روز، تقويت ارزش دلار در برابر يورو، رشد توليدات كارخانه‌اي در چين در ماه اوت به ۶٫۹ درصد، ادامه روند کاهشی رشد اقتصادی چین، کاهش نرخ اطمينان تجارت در آلمان از۱۰۶٫۳ به ۱۰۴٫۷ در ماه سپتامبر، كاهش شاخص PMI در بخش كارخانه‌‎هاي چين، آلمان، ايتاليا و انگلستان در ماه اوت هم از مهمترین دلایل اقتصادی کاهش قیمت نفت به شمار می رود.

در حالی بهای نفت به روند کاهشی خود ادامه می دهد عربستان قیمت رسمی نفت خود در بازار آسیا را کاهش داده است و این اقدام نشاندهنده این است که این کشور از روند نزولی قیمت نفت ناراضی نیست.

در همین رابطه علی النعیمی وزیر نفت عربستان گفته است این نخستین بار نیست که قیمت نفت کاهش می‌یابد، قیمت‌ها همیشه بالا و پایین می‌روند و به واقع نمی‌دانم که چرا این بار این همه جنجال ایجاد شده است.

اما این اظهارات وزیر نفت عربستان در شرایطی مطرح می شود که عبدالله البدری دبیر کل اوپک در خصوص سقوط آزاد بهای جهانی نفت گفته است برگزاری هیچ نشست اضطراری بررسی نشده و پیش بینی می شود که قیمت‌های نفت تا پایان امسال بهبود یابد.

همچنین چندی پیش زنگنه با بیان اینکه در حال حاضر نیازی به برگزاری نشست فوق العاده اوپک برای بررسی روند سقوط قیمت های جهانی نفت نیست گفته بود میزان سقف تولید نفت اوپک بایدمتعادل شود تا قیمت های جهانی نفت دچار بی ثباتی نشوند.

زنگنه در پاسخ به این سوال که احتمال دارد به دلیل توافق های ایران با برخی از کشورهای غربی روند سقوط قیمت نفت ادامه یابد اعلام کرده بود قطعا این توافق ها منجر به کاهش قیمت جهانی نفت نمی شود و باید در بازار جهانی نفت یک عقلانیت وجود داشته باشد تا بازار به هم نریزد.

این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان بازار جهانی انرژی آمریکا با توسل به ذخایر مازاد نفت عربستان سعودی قصد کاهش قیمت جهانی نفت را دارد و یکی از دستاوردهای سقوط بهای طلای سیاه برای کاخ سفید ایجاد فشار بیشتر اقتصادی به کرملین است و بر همین اساس شرکت آرامکوی عربستان سعودی به عنوان بزرگ ترین شرکت تولید کننده نفت در بین کشورهای نفت خیز جهان برای دامن زدن به کاهش بیشتر بهای جهانی نفت شعله ارزان فروشی و راه اندازی جنگ قیمت نفت در بازارهای آسیایی را در دستور کار قرار داده اند.

در همین رابطه یک مقام مسئول در شرکت ملی نفت ایران در واکنش به ارزان فروشی و حراج قیمت نفت توسط عربستان سعودی در بازارهای آسیایی، گفته است در شرایط فعلی روند صادرات نفت خام و میعانات گازیایران طبیعی است و ایران نیازی به کاهش قیمت نفت خود را ندارد.

وی با اعلام اینکه هم اکنون ایران نفت را مطابق با قیمت‌های جهانی عرضه می کند، گفته است ایران قصد ورود به جنگ کاهش قیمت نفت که توسط سعودی‌ها راه افتاده را ندارد.فروش نفت خام ایران در بازارهای مختلف مطابق با قیمت گذاری‌های رایج انجام می شود و ایران قصد هیچ گونه ارزان فروشی نفت را ندارد.

هم اکنون در شرایطی که بر اساس اعلام دبیر کل اوپک برگزاری نشست اضطراری در دستور کار اوپک نیست و قیمت نفت به روند نزولی خود ادامه می دهد باید دید سرانجام کشورهای عضو اوپک چه تصمیمی درباره آینده بازار نفت اتخاذ خواهند کرد.