تشریح نتایج نشست حساس اوپک

کشورهای عضو اوپک در یک‌صد و هفتاد و چهارمین نشست این سازمان بر سر افزایش تولید نفت در چارچوب توافق نفتی به اجماع رسیدند. نتیجه نهایی نشست اوپک، برخلاف اکثر پیش‌بینی‌ها رقم خورد و اتحاد اوپک در نتیجه شکاف بزرگ بین ایران و عربستان، از بین نرفت. با توافق به دست آمده، اعضای اوپک از دهم تیر (اول ژوئیه) تولید نفت خود را «در حدود 700 هزار بشکه در روز»  افزایش خواهند داد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، اعضای اوپک در وین بر سر حفظ توافق نفتی که از ابتدای سال 2017 اجرای آن آغاز شده بود، به اجماع رسیدند و توافق کردند که مجموعاً تولید نفت خود را به نحوی افزایش دهند که میزان پایبندی به این توافق به 100 درصد کاهش یابد. در حال حاضر، به این دلیل که سطح تولید نفت برخی از اعضای اوپک، نظیر ونزوئلا، لیبی و نیجریه، به دلیل بحران‌های سیاسی و اقتصادی و به صورت ناخواسته، به شدت کاهش یافته است، میزان پایبندی به توافق نفتی از 100 درصد بیشتر است و در واقع بیش از میزان تعیین شده در توافق نفتی، بشکه‌های نفت خام از بازار ناپدید شده است.
در بیانیه اوپک که پس از نشست نفس‌گیرِ وزرای نفت و انرژی عضو این سازمان در وین منتشر شده، آمده است که کشورهای عضو اوپک متعهد شده‌اند که پایبندی خود به توافق نفتی به دست آمده در سی نوامبر سال 2016 را به 100 درصد کاهش دهند. در این بیانیه، میزان پایبندی اعضای اوپک به توافق نفتی در ماه گذشته میلادی (ماه می) 152 درصد عنوان شده است!
 
نتایج نشست یک‌صد و هفتاد و چهارمِ اوپک
بیژن زنگنه، وزیر نفت کشور، پس از پایان نشست اوپک در وین در میان خبرنگاران گفت که اعضای توافق کرده‌اند که در چارچوب توافق نفتی، تولید نفت خود را افزایش دهند تا سطح پایبندی به این توافق به 100 درصد برسد. زنگنه گفت که در نتیجه اجماع به دست آمده در نشست اوپک، از ابتدای ژوئیه (دهم تیر) حدود 700 هزار بشکه در روز به تولید نفت کشورهای طرف توافق نفتی اضافه خواهد شد.
بیانیه منتشر شده توسط اوپک مبهم است و در بیانیه به‌طور واضح مشخص نشده که چگونه افزایش تولید نفت صورت خواهد گرفت و سهمیه هر کشور از میزان افزایش تولید، چقدر خواهد بود. اما وزیر نفت نیجریه نیز گفته است که در نتیجه توافق به دست آمده در نشست روز جمعه اوپک، بر میزان تولید نفت کشورهای طرف توافق نفتی 700 هزار بشکه در روز افزوده خواهد شد.
خالد الفالح وزیر نفت عربستان گفته است در نشست اوپک توافق شده که میزان تولید نفت کشورهای طرف توافق نفتی، به صورت اسمی یک میلیون بشکه در روز افزایش یابد؛ اما از آن‌جا که برخی از کشورها، توانایی افزایش بیشتر تولید نفت را ندارند، عملاً کمتر از این میزان، نفت روانه بازارها خواهد شد.
24 کشور طرفِ توافق نفتی بین اوپک و غیراوپک در اواخر سال 2016، متعهد شدند که مجموعاً تولید نفت خود را 1.8 میلیون بشکه در روز کاهش دهند تا قیمت نفت بهبود یابد. نشست کمیته مشترک وزراتی اوپک و غیراوپک که در پنج‌شنبه شب در وین برگزار شد، تأیید کرده بود که سطح پایبندی این 24 کشور به توافق نفتی به 147 درصد رسیده و آن‌ها در عمل تولید نفت خود را 2.8 میلیون بشکه در روز کاهش داده‌اند. بنابراین، روسیه و عربستان در نشست کمیته مشترک پیشنهاد داده بودند که سطح تولید نفت این کشورها یک میلیون بشکه در روز نسبت به ماه گذشته میلادی افزایش یابد تا این پایبندی بیش از حد، به 100 درصد کاهش یابد.
 
از نزاع تا همکاری دیپلماتیک در وین
وزیر نفت ایران در بدو ورود به وین با پیشنهاد اولیه روسیه و عربستان برای افزایش تولید نفت مخالفت کرده و گفته بود قیمت نفت به دلیل عوامل اقتصادی بالا نرفته است، بلکه دلیل افزایش قیمت نفت، سیاست‌های ترامپ نظیر خروج از برجام و تحریم ایران و ونزوئلا بوده است.  زنگنه گفته بود: اوپک یک سازمان مستقل است؛ یک سازمان آمریکایی نیست؛ بخشی از وزارت انرژی آمریکا نیست و از ترامپ دستور نمی‌گیرد. وی تأکید کرده بود که اوپک باید از بازار نفت «سیاست‌زدایی» کند.
زنگنه در نشست پنج‌شنبه شب کمیته مشترک وزارتی اوپک و غیراوپک برای نظارت بر توافق نفتی نیز شرکت کرده بود، اما پیش از اتمام این نشست به نشانه اعتراض آن را ترک کرده بود. پیش از نشست کمیته مشترک وزارتی، زنگنه با الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه نیز دیدار کرده بود. در واقع، تا پنج‌شنبه شب اکثر پیش‌بینی‌ها حاکی از این بود که اوپکی‌ها در نشست روز جمعه به توافق نخواهند رسید و توافق نفتی از هم خواهد پاشید.
با این حال، در روز جمعه زنگنه و خالد الفالح وزیر انرژی عربستان، پیش از شروع نشست اوپک با هم دیدار و مذاکره کردند. احتمالاً در این دیدار بوده است که شرایط برای اجماع اوپک در نشست یک‌صد و هفتاد و چهارم مهیا شده است. زنگنه پس از نشست اوپک گفت: نتیجه نشست همان چیزی شد که ایران از ابتدا بر آن تأکید داشت. وزیر نفت ایران گفت: همانطور که قبلاً تأکید کرده بودم، توافق اوپک که در نوامبر ۲۰۱۶ حاصل شده بود، حفظ شد و معتبر است؛ تنها تصمیم گرفتیم تعهد بیش از ۱۰۰ درصدی از بازار حذف شود و میزان پایبندی اعضا به توافق به ۱۰۰ درصد کاهش یابد.
ایران درخواست کرده بود که در بیانیه پایانی نشست اوپک، اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر دو عضو بنیان‌گذار اوپک، یعنی ایران و ونزوئلا، محکوم شود. با این حال، همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، بند محکومیت تحریم‌ها در بیانیه پایانی نشست اوپک گنجانده نشد. زنگنه در این مورد گفت: «همانطور که پیش‌بینی می‌کردم برخی اعضا نمی‌خواستند حرفی علیه آمریکا یا درباره سیاست‌زدایی از بازار نفت بزنند. من این را می‌دانستم و یادآور شدم که این اتفاق ممکن است برای هر یک از اعضا بیفتد. می‌دانستم همه از این حرف استقبال نمی‌کنند، اما خواستم [در مذاکرات درونی اوپک] ثبت شود».
 
واکنش بازار نفت و واکنش ترامپ به نشست اوپک
بلافاصله پس از پایان نشست اوپک، قیمت نفت افزایش قابل توجهی یافت. احتمالاً بازار انتظار این را داشت که اوپک برای عرضه سطح بالاتری از نفت به توافق برسد؛ اما در نشست اوپک، تنها بر افزایش حدوداً روزانه 700 هزار بشکه‌ای تولید نفت توافق شد که سطح متوسطی از افزایش تولید محسوب می‌شود. افزایش قیمت نفت در بازارها، بلافاصله پس از نشست اوپک به این معنا است که میزان افزایش تولید نفت توسط اوپک، انتظار مبادله‌کنندگان را برآورده نکرده است و آن‌ها انتظار دارند که با توجه به سطح فعلی تقاضا، این میزان از افزایش تولید، به راحتی در بازارها جذب شود.
قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدییت بلافاصله پس از نشست اوپک، 2 دلار و 33 سنت به ازای هر بشکه افزایش یافت و به 67 دلار و 87 سنت به ازای هر بشکه رسید. قیمت نفت خام برنت نیز یک دلار و 56 سنت افزایش یافت و به 74 دلار و 61 سنت به ازای هر بشکه رسید.
دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز بلافاصله پس از پایان نشست اوپک، واکنش نشان داد و در تویئتی نوشت: امیدواریم که اوپک تولید نفت را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد؛ نیاز است که قیمت نفت پایین نگه داشته شود!