بدون سرو صدا پرونده بورسیه ها را ببندیم و راه و اشتباه را اصلاح کنیم

اینکه وزیر دانای ما رفت رخداد تلخی برای بیشتر دانشگاهیان بود. اما جانشین ایشان باید از اشتباهات گذشتگان پند بگیرد.

 اینکه تعدادی غیرعادلانه و بدون شایستگی لازم بورسیه شدند، تلخ است. اینکه عده‌ای در این سال‌ها بدون ضابطه عضو هیات‌علمی شدند، تلخ است. اینکه عده‌ای از همکاران ما به دلایل غیرعلمی از کار محروم شدند، تلخ است. اما تلخ‌تر آن است که ما فقط در موردش حرف بزنیم و فقط در دعواهای سیاسی از آن بهره ببریم. پیشنهاد می‌شود بدون سروصدا باید این پرونده‌ها را بست و راه اشتباه را اصلاح کرد.

۱- کسی نمی‌تواند منکر اشتباه در دادن بورسیه شود. اما مگر این اشتباهات و رانت‌ها فقط در این دوره بوده است؟ اگر دادن بورسیه و استخدام در ادوار گذشته بر مبنای شایستگی بود، بخشی از نیروهای متخصص و نخبه، کشور را ترک نمی‌کردند و این موضوعی است که مقامات کشوری نیز بارها پیرامون آن سخن گفته‌اند، فقط تفاوت آن در شدت و ضعف این مواضع است. آقای دکتر «نجفی» به‌عنوان سرپرست وزارت علوم، اگر به‌راستی می‌خواهند حق به حق‌دار برسد، در اولین‌قدم تمامی دانشجویان دکترا را بورسیه کنند. بورسیه به معنای استخدام نیست بلکه بگذارند همه از منابع موجود عادلانه استفاده کنند، فرقی بین دختر وزیر و پسر روستایی نباشد. اگر پول کافی برای بورس‌کردن همه دانشجویان دکترا نیست، بورس آن سه‌هزارنفر را بین همه دانشجویان تقسیم کنید. باور کنید بسیاری از دانشجویان دکترا که بورسیه نیستند با شرایط سخت زندگی می‌کنند. آنها هم حق دارند از حقوق برابر بهره‌مند شوند. داشتن حداقل حقوق برای دانشجویانی که بناست وقت و اندیشه آزاد برای پرداختن به کارهای پژوهشی داشته باشند کمترین وظیفه‌ای است که دستگاه آموزش عالی، دولت و مجلس ما باید فراهم کنند. در غیراین‌صورت نباید آنها را بگیرد.

۲- در استخدام‌های دوره قبلی نیز اشتباهاتی شده است. کم‌توجهی به شایسته‌سالاری در کشور ما سابقه دارد. برای نمونه ما کم نداشتیم مواردی که افراد با رزومه بسیار قوی از استخدام محروم شدند و به‌عکس «دوست و رفیق» عده‌ای فرصت یافتند تا به‌راحتی به دانشگاه راه یابند. وزارت علوم می‌تواند با تشکیل کمیته‌ای مستقل، وضعیت استخدام همه کسانی که در حقشان ظلم شده را مجددا بررسی کند. در صورتی که رزومه آنها از افراد استخدام‌شده قوی‌تر است، یا جایگزین افراد قبلی شوند یا حداقل آنها هم شانس داشته باشند به کادر هیات‌علمی بپیوندند.
۳- در مورد اعزام به خارج، وزارت علوم بازهم باید به خارج دانشجو اعزام کند. این دانشجویان باید روش درست کار علمی را بیاموزند. اگرچه اولویت باید رشته‌هایی باشد که ما ضعیف‌تر هستیم، به‌خصوص علوم پایه. ولی این‌بار نه از بین فرزندان وزرا و مسوولان، بلکه از بین افرادی که شایسته‌اند ولی فاقد هرگونه رابطه و پارتی هستند. اعزام به خارج (به هر شکل ممکن) به پویایی نظام آموزشی کمک می‌کند.

حتی در علوم انسانی که به ظاهر در داخل کشور امکانات آن موجود است، فرستادن دانشجو به دانشگاه‌های معتبر به بهبود کیفیت این علوم در کشور ما کمک می‌کند. ما در نظام آموزشی خود نباید اشتباهی که در صنعت خودروسازی کردیم تکرار کنیم و فکر کنیم خودکفا شده و قادر به تربیت هر نوع متخصصی هستیم. سطح بسیاری از دانشگاه‌های ما از دبیرستان بالاتر نیست. از طرفی ما باید به دانشجویان خارجی هم بورس بدهیم به ایران بیایند و کلاس‌های ما را رنگین کنند. کیفیت آموزش عالی به دادوستد علمی و به‌خصوص اعزام دانشجو و استاد به خارج و پذیرش دانشجوی خارجی و استفاده از استادان خارجی نیاز دارد.

۴- وزیر جدید باید برای جهانی‌شدن جایگاه ایران در علم تلاش مضاعف کند. یکی از این راه‌ها پرداختن به زبان خارجی است. ما برای آنکه بتوانیم دانشجوی خارجی جذب کنیم باید حداقل زبان انگلیسی را به‌خصوص در دوره‌های تحصیلات تکمیلی به زبان فارسی اضافه کنیم. تلاش کنیم موانع تدریس و نگارش پایان‌نامه تحصیلات تکمیلی به زبان‌های بین‌المللی برداشته شود.

منبع: شرق