منشا گرد و غباری که از دوشنبه شب وارد تهران و کرج شد و آسمان این شهرها را تیره و تار کرد و در وضعیت ناسالم قرار داد همچنان نامشخص است. پس از کاهش آلودگی هوا با حذف بنزین پتروشیمی، آلودگی هوای تهران شکل دیگری به خود گرفته و گویا این داستان تمامی ندارد. به گفته احد وظیفه، مدیر پیشبینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور، چهارشنبه نیز برخی نقاط استانهای تهران، البرز، قم، اصفهان و مرکزی در بعضی ساعات غبارآلود بود.
به گفته محمدهادی حیدرزاده، مدیرکل محیط زیست استان تهران پیشبینی میشود روز جمعه گرد و غبار از تهران بهطور کلی خارج شود. روز سهشنبه جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای استان تهران با حضور نمایندگان دستگاههای استانی در استانداری برگزار و مقرر شد اداره کل محیط زیست استان تهران هشدارهای لازم را از طریق بیانیه اعلام کند. همچنین برای پیشبینی بهتر وضعیت هوای تهران و اطلاع رسانی به موقع به شهروندان کمیتهای تشکیل شد تا نسبت به بررسی راهکارهای لازم و حتی درصورت نیاز اصلاح آئیننامههای مربوطه و با توجه به اینکه استاندار تهران عضو کمیسیون ویژه تهران و سایر کلانشهرها در دولت است اقدام و موضوعات را از طریق آن پیگیری کند. مهر نوشت؛ مصوبه دیگر این جلسه تشکیل کمیتهای با عضویت اداره کل بحران استان تهران و محیط زیست و نمایندگان وزارت بهداشت و معاونین عمرانی فرمانداریهای شهرستانهای مربوط برای بررسی وضعیت منشاء آلودگی و گرد و غبار که احتمالا معادن سطح استان تهران هستند، بود و مقرر شد گزارش آن در جلسه آینده ارائه شود.
حرکت تهران به سمت اکوسیستم بیابانی
مدیرکل محیط زیست تهران گفت: مهمترین دلایل افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون در آسمان این کلانشهر همزمان شدن وزش بادهای غربی و بادهای شرقی در این استان بوده است. محمدهادی حیدرزاده با بیان اینکه کلانشهر تهران کم کم به طرف اکوسیستم بیابانی پیش میرود، ادامه داد: نشست زمین و فروکش کردن آبهای سطحی از دیگر عوامل خشکسالی کلانشهر تهران بوده که با افزایش گرد و غبار همراه شده است.
حیدرزاده در رابطه با گرد و خاک روز دوشنبه، گفت: این آلودگیها منشاء طبیعی دارد که عمدتا حاصل وزش بادهای غربی شهریار و شرقی سمنان بوده که همزمان صورت گرفته و گرد و خاک ناشی از آن نیز از بیابانهای اطراف تهران آمده است. مدیرکل محیط زیست استان تهران یکی از مشکلات اصلی پدیده روز دوشنبه را فعالیت معادن استان دانست و گفت:همانطور که معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرده است، معادن یکی از عوامل مشکلساز آلودگی هواست ولی، علاوه بر معادنی که در شهریار، پاکدشت و قدس وجود دارد، معادنی نیز در سطح تهران فعال هستند. این معادن صدها متر برداشت و حتی بیش از مجوز خود برداشت میکنند که از نظر محیط زیست و ایمنی، خطرناک است.
حیدرزاده عنوان کرد: یکی از مصوبات کمیته اضطرار کاهش آلودگی هوا ساماندهی معادن شن و ماسه بوده است که بر این اساس بررسیها و جمعبندیها به مراجع مربوطه ارجاع میشود البته در مواقع مورد نیاز این بررسیها به شورای تأمین استان نیز ارائه خواهد شد. بهگفته دبیر کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران اولویت تعطیلی معادن استان تهران با معادن غرب تهران است که بهرهبرداری از آنها بسیار غیرمعقول انجام میشود. او همچنین به راهاندازی سامانه پیشبینی آلودگی هوا با همکاری شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران اشاره و بیان کرد: این سامانه اوایل مهرماه به بهرهبرداری میرسد. مدیرکل محیط زیست استان تهران گفت: براساس مصوبات کمیته اضطرار آلودگی هوا، مرکز مهار در مجاورت مرکز پایش آلودگی هوا به اداره کل محیط زیست تهران منتقل میشود.
از معادن شن تا خودروها
در چند روز گذشته، معادن شن و ماسه غرب تهران به عنوان منشا گرد و غبار شناخته شده بود این درحالی است که، سرپرست دفتر هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست با بیان اینکه هم معادن شن و ماسه و هم بیابانهای اطراف تهران منشاء گردوغبار دوشنبهشب پایتخت هستند، گفت: هنوز ابزاری برای اینکه دقیقاً مشخص کنیم منشا گردوغبار و ذرات معلق در پایتخت چیست، نداریم. یوسف رشیدی افزود: البته بهدلیل افزایش دمای هوا و کاهش رطوبت خاک پتانسیل برای ایجاد گرد و خاک و بلند شدن ذرات معلق از بیابانهای اطراف تهران و همچنین معادن شن و ماسه فراهم شده بود ولی دقیقاً نمیتوان گفت که نقش کدام عامل مهمتر بوده است. او با بیان اینکه خودروها نیز در ایجاد ذرات معلق نقش دارند، اظهار کرد: میزان نقش این عامل را هم به طور دقیق و مشخص نمیتوانیم اعلام کنیم. سرپرست دفتر هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست افزود: پس از مشاهده تصاویر ماهوارهای لازم است که آزمایشات تفکیک عناصر ذرات معلق انجام شود تا بهطور دقیق بتوان گفت که منشا ایجاد آنها چیست.
همچنین یک کارشناس محیط زیست با بیان اینکه جهت وزش باد غالب در پایتخت غرب به شرق است، گفت: با توجه به اینکه گرد و غبار دوشنبه شب تهران به سمت غرب و در البرز و قزوین دیده شده نمیتوان آن را به معادن شن و ماسه موجود در تهران نسبت داد. بهمن ایزدی تصریح کرد: شدت بادی که در منشاء یعنی حوالی قزوین موجب برداشت و بازکندگی ذرات معلق شد، در آن شب زیاد بود که بهتدریج با افت شدت باد به سمت تهران این ذرات نیز به صورت آهسته و تدریجی به سوی کریدور غرب به شرق تهران رانده شده و در آسمان تهران دقایقی معلق بودند.
بیتوجهی به نقش آموزش
در این زمینه یک عضو شورای شهر تهران در گفت و گو با آرمان پدیده ریزگردها در تهران را معادله چندمجهولی میداند و میگوید: بحثهایی که در رابطه با ریزگردها در شورای شهر مطرح شده است بحثهایی کلی بوده است. بهگفته علی انصاری، برداشت غیر اصولی از رودخانه کرج در منطقه شهریار و از بین رفتن باغها در غرب تهران ازجمله عوامل ریزگردها در تهران است. او ادامه میدهد: حتی ممکن است مسائل دریاچه ارومیه مناطق پیرامونی را نیز تحتتاثیر قرار دهد. انصاری با تاکید بر اینکه ستاد بحران استان تهران باید فعالانهتر عمل کند، میافزاید: ستاد بحران باید روی ابعاد مختلف بحرانهای زیست محیطی مانند آلودگی هوا، طوفان و زلزله تمرکز بیشتر و در اقدامات خود تجدیدنظر کند.
این عضو شورای شهر با بیان اینکه وظایف دستگاهها در زمینه این بحرانها باید مشخصتر شود، بیان میکند: آموزش نقش مهمی در این مسائل بازی میکند که جدی گرفته نشده است. او با طرح این پرسش که چند درصد از مردم ما نسبت به این بحرانها آگاهی دارند، اظهار میکند: نه کارگزاران و نه دستگاههای مختلف و کارکنان آنها، آموزش لازم را ندیدهاند. انصاری تاکید میکند: کل دستگاهها باید آموزش لازم را ببینند و حضور جدیتری داشته باشند تا بتوانیم آسیبهارا برطرف کنیم.
منبع: آرمان