مراجع تقلید قم از گشت ارشاد ناراضی بودند

به روایت رویداد ۲۴، مهمترین خبر این دیدارها، اظهارات آیت‌الله مکارم شیرازی درباره حجاب اجباری بود؛ بخشی که در رسانه‌های حاکمیتی سانسور شده و رسانه‌های دولت هم چندان به آن نپرداختند. در ویدئوی کوتاهی که از بخش سانسور شده دیدار آیت الله مکارم شیرازی با مسعود پزشکیان منتشر شده، این مرجع تقلید خطاب به رئیس جمهور می‌گوید «در مساله حجاب، به صورت اجباری، نه عملی هست و نه صحیح. حجاب هم باید به یک صورت عادلانه‌ای حل شود.»

این اظهارنظر از زبان یک مرجع تقلید و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اظهارنظر مهمی است. پیش از این دیگر عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آیت‌الله جوادی آملی نیز با لحنی به مراتب ملایم‌تر به نامه‌های مردم درباره حجاب و عفاف اشاره کرده و گفته بود «بر فرض با فشار انسان این روسری را یک قدری جلو بیاورد، این که عفاف و حجاب نیست». او گفته بود «آشفته‌بازار مساله حجاب و عفاف با سرنیزه حل نمی‌شود».

به نظر می‌رسد طیف سنتی حوزه علمیه قم هم از رویکرد حاکمیت در مقابله با بی حجابی ناراضی است یا دست‌کم آن را در اجرای احکام اسلامی در سطح اجتماعی موثر نمی‌داند.

آیت‌الله سید محمد علی ایازی مدرس حوزه علمیه قم عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه می‌گوید مراجع تقلید قم همگی از آنچه تحت عنوان گشت ارشاد در جریان بوده ناراضی بودند و سال‌ها پیش مراجع تقلید نجف هم نسبت به موضوع حجاب اجباری اعتراض کرده بودند.

مراجع قم گشت ارشاد را فراقانونی و بدون مبنا در فقه اسلامی می‌دانند

ایازی می‌گوید: «تا جایی که من می‌دانم مراجع تقلید گشت ارشاد را امری فراتر از قانون و رفتاری که اصلا هیج مبنایی در فقه اسلامی ندارد، می‌دانند. این که یک نامحرم به یک زن برای حجابش متعرض شود، قابل قبول نیست. دست زدن به نامحرم فعل حرام است. هیچ فقیهی به چنین رویکردی قائل نبوده است؛ بنابراین گشت‌های ارشاد، که خوشبختانه الان دیگر شاهدش نیستیم و نظام هم به این نتیجه رسیده که این رویکرد بسیار زیان‌آور بوده، مورد قبول مراجع نبود.»

او درباره نظر مراجع در خصوص وضع قوانین تنبیهی مرتبط با حجاب می‌گوید: «اینکه قوانینی به شکل تنبیهی وضع شود هم مشکل جدی دارد. مراجع می‌گویند اگر مساله حجاب یک مسئولیت شرعی است، قوانین تنبیهی افراد را منضبط و به سمت قانون تشویق نمی‌کند. مسائل دینی، امر فرهنگی است و مسائل فرهنگی راه حل‌های خاص خودش را می‌طلبد.»

امام خمینی می‌گفت اگر نهی از منکر منجر به ایجاد نفرت شود، حرام است

ایازی به نظر آیت‌الله خمینی در مورد امر به معروف و نهی از منکر اشاره کرده و می‌گوید: «مرحوم امام در بخش نهی از منکر متعرض شدند و گفتند اگر یک نهی از منکر، منجر به نفرت‌پراکنی شود و نفرت ایجاد کند، آن فعل نه تنها واجب نیست بلکه حرام می‌شود.»

او به نگرانی بخش سنتی حوزه اشاره کرده و می‌گوید: «بخش سنتی حوزه علمیه نگران نوعی ولنگاری در جامعه است. درباره حجاب هم دو نظر وجود دارد؛ یک نظر می‌گوید حجاب یک امر دینی انتخابی است. یک نظر می‌گوید یک امر دینی است که حکومت نسبت به آن مسئولیت و وظیفه دارد.»

این پژوهشگر دینی در ادامه می‌گوید: «کسانی که نظر دوم را دارند باید توجه کنند حکومت چه کاری باید بکند که به نتیجه اجتماعی مطلوب برسد؟ آیا روش‌هایی که در گذشته برای تحقق این واجب دینی انجام شده، مفید و موثر بوده یا منجر به تشدید عدم اجرای آن شده است؟»

از نظر ما برخورد حاکمیت با مساله حجاب بی‌فایده بوده اما عده‌ای آن را پز و شعار دینداری می‌دانند

ایازی تاکید کرده نحوه برخورد حاکمیت با مساله حجاب از نظر ما بی‌فایده بوده، اما افرادی که قائل به مسئولیت حاکمیتند، کاری به این وجه ماجرا ندارند. بعضی‌ها به روی خودشان نمی‌آورند؛ مثل ماجرای فیلترینگ. برای این افراد، این یک پز و شعار دینداری است. این طیف می‌خواهند بگویند ما طرفدار ارزش‌های دین هستیم.

این مدرس حوزه علمیه قم دیدگاه اول که حجاب را یک امر دینی شخصی می‌داند، مختص جریان نواندیش دینی خوانده و می‌گوید: «حجاب، حق انتخاب افراد است. اگر خیلی علاقه‌مند به اجرای آن هستید، باید از راهکارهای فرهنگی استفاده کنید.»

مراجع نجف ده سال پیش نحوه اجرای حجاب اجباری را غلط می‎دانستند

او به دیدار ده سال پیش عده‌ای از مدرسان حوزه علمیه قم با مراجع نجف اشاره کرده و گفته: «ده سال پیش یکی از شخصیت‌ها به ملاقات مراجع نجف رفته بودند. آن‌ها گفته بودند این کاری که شما می‌کنید (حجاب اجباری) غلط است. در عراق این کار را نکردند و وضعیت حجاب به مراتب بهتر از ایران است.» 

آیت‌الله مکارم شیرازی هم به این نتیجه رسیده که طرح جریمه برای بی‌حجابی در مجلس غلط است

ایازی با اشاره به صحبت‌های اخیر آیت‌الله مکارم شیرازی درباره غیرصحیح و غیرعملی بودن حجاب اجباری می‌گوید: «آیت‌الله مکارم هم به همین نتیجه رسیده که طرح‌هایی که در مجلس به تصویب می‌رسد، جز این که هزینه‌های دولت را افزایش دهد، نتیجه‌ای نمی‌دهد.» 

او می‌گوید امروز مجلس می‌گوید ما دخالت مستقیم نمی‌کنیم و از طریق دوربین، افراد بی‌حجاب را جریمه میکنیم؛ ولی همین کار هم مورد تایید نیست، چون یک فساد مالی ایجاد می‌کند و دارای اشکال است.