پیگیر آزادی خوانندگان رپ هم بودیم

مدیرعامل خانه موسیقی در گفتگو با خبرآنلاین به موضوعات صنفی خانه موسیقی، بلامانع بودن عضویت خوانندگان و نوازدگان موسیقی رپ در این نهاد صنفی، انتقاد از نبود قانون صریح برای پیگیری حق کپی رایت و رسیدگی به مسائل معیشتی اهالی موسیقی که در خانه موسیقی عضو هستند؛ صحبت کرد.

* با توجه به روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان و معرفی سید عباس صالحی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مطالبات اهالی موسیقی چگونه طرح شده است؟

حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی: مطالبات اهالی موسیقی به شکل‌های مختلف بیان شده است ولی نخستین انتظار، توجه به این مطلب است که صنوف باید جدی گرفته شوند و این موضوعی است که آقای پزشکیان در شعارهای انتخاباتی خود، توجه به صنوف را بسیار مطرح کرده است. بنابراین کمترین انتظار این است که مدیران زیر مجموعه وزارتخانه با مشورت صنوف و توجه به مطالبات اهالی هنر منصوب شوند که به نظرم این یک مطالبه منطقی است. همچنین سعه صدر، خودآگاهی و کلانگری یکی از ویژگی های مهم یک وزیر است تا بتواند مشکلات حوزه های مختلف هنر را با توجه به گستردگی این حوزه حل کند؛ ضمن اینکه میزان و سطح مطالبات هنرمندان در شرایط فعلی با گذشته بسیار متفاوت شده است و خب موسیقی هم از این قاعده مستثنی نیست.

* با توجه به طرح مطالباتی که مطرح کردید؛ شرایط صنفی  خانه موسیقی به چه صورت است؟

ببینید خانه موسیقی، امروزه قریب به ۱۸ هزار عضو دارد و نهادی گسترده هم از نظر جغرافیایی و هم از جهت تعداد اعضا است و اهالی موسیقی از سراسر ایران در این خانه عضو هستند و این موضوع مبیین این مطلب است که جامعه موسیقی، امروزه بیش از همیشه متوجه این نکته شده که باید زیر یک چتر با نام خانه موسیقی گردهم آیند و مطالبات خود را دنبال کنند. یکی از مهمترین چالش ها و مشکلات جامعه موسیقی در سالهای بسیار این بوده که اهالی موسیقی متوجه مطالبات خود باشد و بداند چه می خواهد و مطالبات را چگونه مطرح کنند. این در حالی است که در گذشته وقتی صحبت از نهاد صنفی می شد این سئوال مطرح بود که کارکرد این نهادها چیست؟ خب این سئوالات امروزه وجود ندارد و همه می دانند که چرا باید عضو خانه موسیقی شوند و مطالبات شان چیست؟ و چگونه باید آنها را دنبال بکنند که رسیدن به این مرحله به اعتقاد من پیشرفت مهمی به شمار می آید.

* مسائلی مثل درمان و معیشت هنرمندان که اصلی ترین موضوعات صنفی است در خانه موسیقی به چه صورت پیش می رود؟

قبل از پاسخ به این سئوال اول باید توضیح دهم که وقتی با جامعه و مخاطب گفتگو می کنیم، تلقی آنها از موسیقی مواردی است که در سطح جامعه و در فضای مجازی تولید می شود، در صورتی که وقتی درباره موسیقی صحبت می شود منظور تنوع و تعدد گونه ها و ژانرهای موسیقی در کل کشور از موسیقی اقوام و نواحی مختلف ایران از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب موسیقی سنتی، کلاسیک، نواحی، پاپ و زیر مجموعه های آن است و متاسفانه جامعه بخش کوچکی از این تنوع ژانری را می بینند و می شنوند که این موضوع هم از تاسف های ما است. اما درباره مطالبات و مسئله معیشت و مسائل درمانی چالش های کوچک و بزرگ وجود دارد که باید به آنها رسیدگی شود و خانه موسیقی این بخش از جامعه موسیقی را در نظر دارد و همه آن را نمایندگی می‌کند.البته کمترین مراجعه به خانه را موسیقی پاپ دارد که این موضوع به هیچ عنوان خواسته خانه موسیقی نیست و شاید خوانندگان موسیقی پاپ احساس نیاز به عضویت در این نهاد صنفی نمی‌کنند. ولی خانه موسیقی همه نوع موسیقی را از موسیقی‌دان جنوب خراسان، موسیقی‌دان مازندران و گیلان، موسیقی‌دان سیستان و بلوچستان و بوشهر و موسیقی سنتی را در نظر دارد. همچنین حواس‌مان معطوف به جوان های با استعداد، با انگیزه و پرتلاشی که با یک دنیا آرزو وارد این حوزه شده اند و در این حوزه با عشق تحصیل و کار کرده اند؛ نیز هست. درباره مسئله بیمه و درمان باید متذکر شوم که مشکل و مسئله حل نشده ای در این زمینه وجود ندارد؛ زیرا روند بیمه تامین اجتماعی خوب است و تعداد قابل توجهی از اعضای خانه موسیقی در حال حاضر بیمه تامین اجتماعی و بیمه تکمیلی دانا به عنوان یکی از بالاترین شرکت های سطح بیمه ای از طریق صندوق اعتباری هنر هستند.

*  مهمترین چالشی که در خانه موسیقی به عنوان یک نهاد صنفی با آن مواجه هستید؛ چیست؟

با چالش حقوق مالکیت معنوی صاحبان هنر و یا اصطلاحا همان کپی رایت مواجه هستیم که متاسفانه آثار هنرمندان به رایگان حراج گذاشته می شود و در عین حال هیچ عایدی برای آنها وجود ندارد و در شرایط فعلی دنبال ساز و کار برای حل این معضل هستم. البته نه اینکه مطلقا قانونی در این مورد وجود نداشته باشد،خیر چنین نیست. اما قوانین ناقص هستند و طبیعتا باید کامل شود. بنابراین بسترهای مختلف و متنوعی که برای عرضه موسیقی وجود دارد، باید به درستی بازتعریف شوند و قانون کپی رایت در آنها دیده شود. اما مهم اراده‌ای است که باید ضامن اجرای این قانون باشد که متاسفانه این اراده هنوز وجود ندارد که اگر وجود داشت باید مانند بسیاری از قوانین عملیاتی شود.  

* در صحبت های خود اشاره کردید که خانه موسیقی، خانه همه موسیقی‌دان ها است و می دانید که موسیقی اعتراضی که به موسیقی رپ معروف است؛ هم جزئی از همین انواع موسیقی است. به طور مشخص آیا این نوع موسیقی جایگاهی در خانه دارد؟

در اساسنامه خانه موسیقی انواع و گونه های مختلف موسیقی تعریف نشده که چه گونه هایی عضو باشند چه گونه هایی نباشند. بنابراین انواع موسیقی در این نهاد صنفی حضور دارند. در واقع هر فردی که در عرصه موسیقی که تعریف موسیقی بر آن صادق باشد؛ فعالیت کند؛ حتما در خانه موسیقی جای دارد. بنابراین موزیسین های موسیقی رپ هم می توانند در خانه موسیقی عضویت داشته باشند. کما اینکه در سال ۱۴۰۱ بنده به عنوان مدیرعامل خانه موسیقی برای مشکلی که یکی از خوانندگان رپ گرفتار آن شده بود، ورود کردم و با مسئولان قضایی در حضور دادستان وقت کشور و قضات صحبت کردم و در همان زمان هم روی این موضوع تاکید داشتم که موسیقی رپ در همه جای دنیا به عنوان موسیقی اعتراضی تعریف می شود و اگر یک خواننده رپ موسیقی اعتراضی خوانده عجیب نیست. در واقع خاستگاه این نوع موسیقی اعتراض است و در دفاع از آن خواننده روی این نکات تاکید داشتم.

* آقای نوربخش سهم آواز خانم ها در خانه موسیقی به چه صورت است؟

همه خانم هایی که در زمینه آواز فعالیت می کنند، در خانه موسیقی عضو هستند و همه امور صنفی آنها مانند بقیه اعضا در حال انجام است و نکته قابل توجه این است که سرکار خانم هنگامه اخوان خواننده شاخص چهل سال اخیر و توانای موسیقی ایرانی، عضو هیات مدیره خانه موسیقی است. ضمن اینکه به طور جدی معتقد هستم موضوع خوانندگی زن رنگ و گونه ای خاص به موسیقی ایران می بخشد و جایگاه رفیعی دارد بنابراین هم احترام زیادی برای بانوان عضو خانه موسیقی قائل هستیم و هم تقدیر از آنها را همواره در جشن های خانه موسیقی دنبال کرده ایم.

 در یکی از همین جشن های خانه موسیقی بود که استاد پیرنیاکان خیلی مشخص و واضح در حضور وزیر وقت، حضور بانوان در عرصه موسیقی و آواز را به عنوان یک مطالبه جدی مطرح کرد. و این موضوعی است که بارها گفته شده و بر آن تاکید داریم. در حال حاضر بانوان بسیاری هستند که در زمینه آموزش آواز فعالیت می‌کنند. به نظرمن با توجه به مبانی فقهی و فتاوایی که در این زمینه وجود دارد، نباید این مسئله را به صورت جزمی نگاه کرد.

* به عنوان آخرین سئوال آیا پس از سال ها وقفه جشن خانه موسیقی امسال برگزار می شود؟

بله . امسال شب موسیقی خواهیم داشت و امیدوارم بتوانیم خلاء این چند دوره که برگزار نشده را جبران کرد. در این جشن بهترین آلبوم، بهترین کتاب موسیقی را معرفی می‌کنیم و برنامه ویژه تقدیر از بزرگان هم خواهیم داشت که با توجه به چند سال وقفه در برگزاری جشن حجم انباشته ای از آثار گزینش و داوری شده‌اند و باید امسال و در شب موسیقی این آثار را معرفی کرد .