عراقچی به منافع ملی می‌اندیشد نه منافع جناحی

محمدحسین عادلی، سفیر سابق ایران در انگلستان، کانادا، ژاپن و رییس کل بانک مرکزی بوده و می‌توان گفت یکی از معدود کسانی است که هم در حوزه‌ سیاست‌خارجی و اقتصاد صاحب‌نظراست. او می گوید در شرایط فعلی بین‌المللی و منطقه‌ای، نیازمند وزیری هستیم که برای دوران پرتلاطم با تجربه باشد. او تجربه حضور در مذاکرات منتهی به برجام را از نقاط قوت دکتر عراقچی می‌داند و بقیه مطالب را  حاشیه.

این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:

سیاست‌خارجی کشور این روزها شرایط سختی را می‌گذراند. شرایطی که نیاز به تصمیم گیری‌های جدی در حوزه دیپلماسی احساس می‌شود. سیدعباس عراقچی برای تصدی سمت وزیر امورخارجه معرفی شده‌است. به نظر شما ایشان از عهده این مسولیت برخواهد آمد؟

چالش های بین المللی و منطقه‌ای ایران در حال حاضر بسیار حساس و پر ریسک است و نیاز به دیپلمات ورزیده‌ای دارد که علاوه بر مهارت های دیپلماتیک، تجربه درگیرشدن در این چالش ها را داشته باشد. دکتر عراقچی نه تنها دیپلماتی است برآمده از پله های تدریجی دیپلماتیک و نه تنها دانش آموخته ای دانشمند است بلکه در کوران چالش های منطقه ای و بین المللی ایران قرار داشته است. عراقچی از یک سو می تواند ایده های همسو با منافع ملی را با طرح های هوشمندانه در برابر تصمیم‌گیران ارشد کشور در سیاست‌خارجی قرار دهد تا کشور به تصمیمات بهینه برسد و از سوی دیگر توانایی طراحی اجرای دیپلماتیک آنها را دارد. او دارای شخصیتی متین، آرام، دور از هیجان، واقع بین و تیز بین است که برای دوران تلاطم، موجود فردی بسیار مطمئن خواهد بود.

مهم‌تر اینکه دکتر عراقچی با نگاه دکتر پزشکیان درباره تعامل و همکاری بین المللی و پرهیز از دعوای داخلی و دعوای بین‌المللی همسو است و سوابق وی نشان داده است که همواره در این جهت حرکت کرده است.

با توجه به حوزه‌هایی که از تخصص جناب عراقچی در آن‌ها خبر داریم، شما فکر می‌کنید چه مسایلی را ایشان در دوره کاری خود راحت‌تر می‌توانند مدیریت کنند؟

دکتر عراقچی هم دیپلماسی روابط دوجانبه را و هم بین المللی را تجربه کرده است و در هر دو زمینه موفق بوده است. بنابراین او به عنوان کسی‌که چند دهه در بخش های مختلف وزارت‌خارجه تا بالاترین سطوح کار کرده، دیپلماتی جامع است که هم می‌تواند دیپلمات چالش های بین المللی و منطقه ای و چند جانبه کشور باشد و هم روابط دوجانبه، حقوقی و اقتصادی.

در دهه اخیر که بسیاری از مسایل سیاست‌خارجی برای افکار عمومی عیان شد،‌ خرده مسایلی از عدم هماهنگی بخش‌های تاثیرگذار در حوزه روابط خارجی رخ نمود. ارتباط وزیر خارجه پیشنهادی با نهادهای دیگر مرتبط با مسایل خارجی و جناح‌های سیاسی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

به نکته بسیار مهمی اشاره کردید. اساسا گفته می شود که سیاست خارجی امتداد سیاست داخلی است. در واقع کسانی که به مسایل داخلی توجهی ندارند، نمی توانند در پیشبرد سیاست خارجی موفقیت چندانی کسب کنند. این امر خصوصا در مورد ایران بسیار صادق است. در همین حداقل یک دهه گذشته شاهد این هستیم که برخی مسایل بین المللی ما صرفا به دلیل دعواهای جناحی حل نشده و منافع ملی قربانی رقابت‌های جناحی شده است. سوابق دکتر عراقچی نشان می دهد که وی از درگیری های جناحی پرهیز کرده و همواره سمت و سوی منافع ملی را گرفته است. عراقچی یک دیپلمات است که به منافع ملی می‌اندیشد نه منافع جناحی. چنین شخصیتی توانایی تعامل با دستگاه‌های داخلی را برای بازگرداندن اقتدار وزارت خارجه در امر سیاست خارجی دارد. متاسفانه در سال های اخیر دستگاه‌های زیادی در امر سیاست‌خارجی دخالت‌هایی کرده اند که منجر به ناهماهنگی شده است. برخی دستگاه‌ها یا مقامات، خود را ملزم به سخنگویی روابط خارجی کشور می‌دانند که همه باعث ایجاد اختلال در اجرای سیاست خارجی هماهنگ و منسجم شده است. دکتر عراقچی با ایجاد اعتماد بین همه این دستگاه‌ها و تعامل با آنها می تواند در این شرایط، تغییرات معنادار به‌وجود آورد تا منافع ملی کشور بیشتر حفظ شود.

طیفی از فعالان فضای مجازی و سیاسیون از زمان مذاکرات هسته‌ای و برجام، فضای سیاست خارجی را الوده جناح بازی کردند و انواع اتهام‌ها را به اقای ظریف و عراقچی زدند. بسیاری نگران تکرار آن فضا در جریان رای اعتماد جناب عراقچی هستند. توصیه شما به مخالفان برجام در مقطع فعلی چیست؟

تجریه مذاکرات برجام برای کشور یک تجربه گرانبها و در عین حال موفق بوده است. اگر موفق نبود دولت بعدی، شهید رییسی و وزیر خارجه او شهید امیرعبداللهیان آن را ادامه نمی دادند. دکتر باقری سرپرست موقت وزارت‌خارجه هم در مصاحبه خود گفته است که برجام ابتکار موفقی بوده است. بارها از مقامات ارشد کشور شنیده ایم که وقتی دشمن ما با طرحی به شدت مخالفت می‌کنند باید به آن طرح توجه کنیم. شاید از مهم‌ترین دستور کارهای وزیر خارجه، ادامه مذاکرات برجام یا مذاکرات مشابهی باشد که در جهت منافع ملی کشور ایجاد آرامش کند و زمینه را برای رشد و توسعه اقتصادی و کاهش رنج های مردم فراهم کند. لذا به نظر بنده تجربه دکتر عراقچی هم در مقطعی که به‌عنوان دستیار ارشد مذاکره کننده اصلی کار می‌کرد و هم در مقطع دیگری که به عنوان مذاکره کننده اصلی اقدام می کرد بسیار موفق بوده است. موفق از این جهت که توانسته با مقامات داخلی هماهنگی لازم را داشته باشد و با هوشمندی اهداف ایران را در مذاکرات دنبال کند. این تجربه از نقاط قوت دکتر عراقچی است. بقیه مطالب حاشیه است.