تفرشی: عراقچی هیچ‌گاه میان‌بر نزده است

رئیس‌جمهور فهرست وزرای پیشنهادی را برای اخذ رأی اعتماد از مجلس به هیأت رئیسه ارسال کرد که در آن سید عباس عراقچی به عنوان وزیر پیشنهادی امور خارجه معرفی شده است. سیّد عباس عراقچی (زادهٔ ۱۴ آذر ۱۳۴۱) دیپلمات و سیاستمدار ایرانی است که از سال ۱۴۰۰ به‌عنوان دبیر شورای راهبردی روابط خارجی فعّالیت می‌کند. وی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ سمت معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران را برعهده داشت. او همچنین از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ بوده‌ که در وین حضور داشته‌ است. کارشناسان بر این باورند که حضور او در رأس وزارت خارجه می تواند به بهبود موقعیت منطقه ای و بین المللی ایران کمک کند.

مجید تفرشی پژوهشگر و کارشناس مسائل بین الملل درباره تصمیم دولت چهاردهم برای معرفی عراقچی به عنوان وزیرخارجه پیشنهادی به خبرآنلاین گفت: عراقچی چون از سطوح پایین وزارت‌خارجه به تدریج بالا آمده، با ساختار اداری و اجرایی آنجا آشنایی کامل داشته و توان اداره همزمان دستگاه دیپلماسی و سیاست‌خارجی و ساختار اداری داخلی وزارت خارجه را دارد. ضمناً او با حسن نظری که از سوی مقام رهبری، رئیس‌جمهور و جناح‌های مختلف سیاسی دارد، احتمالاً می‌تواند معضلات مختلف ساختاری و سازمانی وزارت خارجه را تعدیل یا حل کند.

>>>مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:

سید عباس عراقچی برای تصدی وزارت خارجه معرفی شده است. به نظر شما ایشان چه امتیازاتی در این حوزه دارد؟

عراقچی، دارای صفات مهمی است که تک تک آن‌ها شاید در وجود دیگران هم هست، ولی در مجموع شاید ایشان را نامزدی منحصر به فرد، برجسته و مطلوب برای سمت وزارت امور خارجه کند. عراقچی از ابتدای خدمت دولتی خود در وزارت خارجه بوده و برخلاف برخی، پله‌های ترقی اداری و شغلی را به تدریج طی کرده و میان‌بر نزده است. تحصیلات داخلی و خارجی عالی او منطبق بر شغل و حرفه اوست. دانستن سطح بالای زبان انگلیسی ارزش افزوده دانش و تجربه اوست. تجربه چندین دوره سفارت و مأموریت بین‌المللی و به خصوص تجربه مغتنم حضور مستقیم در سطح بالای گفت‌وگوهای هسته‌ای با شش قدرت اصلی جهانی، از جهت تداوم، استمرار و پیشبرد این مذاکرات در جهت منافع ملی ایران، مهم و ضروری است. ویژگی مهم دیگر عراقچی، مقبولیت نسبی او در بین همه جناح‌های داخلی و توافق حداکثری درباره انتخاب اوست. ضمناً دکتر عراقچی نزد طرف‌های مقابل مذاکره کننده خارجی شناخته شده و محترم است.

همان‌طور که شما گفتید عراقچی جزو دیپلمات‌هایی است که در سطوح مختلف وزارت خارجه فعالیت کرده است. این ویژگی چه مزیتی برای یک وزیر ایجاد می‌کند؟

یکی از معضلات برخی از وزرای خارجه ایران از آغاز کار این وزارت‌خانه در حدود دو سده قبل، حتی نمونه‌های موفق آن، این بوده که بعضاً وزیر منصوب، یا به عنوان دیپلمات در تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی موفق و کارآمد بوده یا به عنوان بوروکرات در ساختار اداری و اجرایی وزارت خارجه موفق بوده یا صرفاً مناسبات مثبت و دوستانه‌ای با نخست‌وزیر/ رئیس‌جمهور / یا شخص اول مملکت داشته‌ است. البته تا حدود نیم قرن قبل، وزارت خارجه ایران دستگاهی محدود، بسته و نخبه‌گرا بود و اداره سازمانی آن چندان دشوار نبود ولی اکنون وضع به کلی متفاوت شده است. عراقچی چون از سطوح پایین وزارت‌خارجه به تدریج بالا آمده، با ساختار اداری و اجرایی آنجا آشنایی کامل داشته و توان اداره همزمان دستگاه دیپلماسی و سیاست‌خارجی و ساختار اداری داخلی وزارت خارجه را دارد. ضمناً او با حسن نظری که از سوی مقام رهبری، رئیس‌جمهور و جناح‌های مختلف سیاسی دارد، احتمالاً می‌تواند معضلات مختلف ساختاری و سازمانی وزارت خارجه را تعدیل یا حل کند.

انتخاب عراقچی می‌تواند به بهبود شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی ایران کمک کند؟

به گمانم، انتخاب دکتر عراقچی، گام نخست و درست تغییر مثبت موقعیت ایران در منطقه و جامعه بین‌المللی است. ولی نباید توقع معجزه و ابتکار فردی یک شبه از او داشت. اگر شرایط داخلی و خواست و اراده مقامات بالادستی و نهادهای تاثیرگذار نظامی، غیرنظامی و امنیتی مهیا نباشد و اصرار بر ادامه روند ناکارآمد سه سال قبلی وجود داشته باشد و اگر تلاشی بر رفع انسدادهای اصلی خارجی، به خصوص اف‌ای‌تی‌اف و تحریم‌های ثانویه نباشد، آمدن هر وزیر خارجه یا هر تیمی تأثیر جدی نخواهد داشت.

اینکه وزیر خارجه از مجلس رأی اعتماد بالایی بگیرد، اهمیت دارد؟

رأی اعتماد بالای وزیر خارجه، توسط مجلس و نمایندگان، نشانگر آمادگی قوه مقننه از رویکرد جدید و متفاوت دستگاه سیاست خارجی ایران در قبال حل و فصل چالش‌ها و انسدادهای منطقه‌ای و جهانی کشور بر مبنای منافع راهبردی ملی است. در مقابل، رأی پایین مجلس و یا کارشکنی در راه وزیرخارجه جدید، به معنای آن است که مخالفان وزیر خارجه از وضع موجود راضی هستند و اراده جدی در جهت برون‌رفت از این وضع و تلاش برای رفاه و سعادت ایران و ایرانیان وجود ندارد و به هر دلیلی، منافع شخصی و جناحی بر منافع راهبردی ملی ارجحیت داده می‌شود.