پیامدهای بالا رفتن نرخ ارز مرجع

دکتر غلامرضا اسلامی استاد اقتصاد دانشگاه تهران با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو ارزیابی خود از افزایش نرخ ارز مرجع را چنین بیان کرد.

• اصولا مقدار بسیار زیادی از مصرف ارز ما مربوط به واردات کالاهای مصرفی و صنعتی است.

• واردات کالاهای مصرفی هیچ بازدهی ندارد و پس از مصرف این نوع کالاها هیچی برای ما و نسل های آتی باقی نمی ماند.

• کالاهای صنعتی را اگر درست وارد کنند و با توجه به نیازهای امروز و آتی کشور باشد مصرف ارز خوب است. یعنی مصرف ارز بابت واردات تکنولوژی از خارج امر بدی نیست.

• مقداری از ارز را نیز عده ای از کشور خارج می کنند که به دو صورت است. یکی به صورت کالاهایی که می خرند و بیشتر از آن چیزی که باید پول دهند، پول می دهند و مقداری ارز برای روزهای مبادا برای خود در خارج کشور می گذارند تا زمانی که کاری دارند پشتوانه ای داشته باشند.

• این اقدام دزدی بخش خصوصی از دولت یا دزدی مدیران دولتی است که حساب و کتاب نمی کنند که قضایایی مانند مسئله سه هزار میلیارد تومانی اتفاق می افتد. لذا در برخورد با ارزهایی که به این صورت خارج می شود باید شدت عمل به خرج داد. کشف این گونه موارد خیلی مشکل نیست. باید دولت و قوه قضائیه با این افراد رودربایستی نداشته باشد.

• مقداری ارز هم از طریق مسافرت خارج می شود یا کسانی که مقداری ارز می خرند و در خانه خود نگاه می دارند برای آنکه ارزش پول خود را حفظ کنند. راه چاره برای این طبقه مشخص است. دولت باید فکری کند که ارزش پول ملی پایین نیاید.

• به لحاظ کلی ما به اندازه کافی ارز داریم. در سالهای ۶۶، ۶۷ ما کشور را با مجموعا ۷ میلیارد دلار اداره کردیم. بنابراین اگر تنگنایی بوجود بیاید مردم طبق گذشته همراهی خواهند کرد.

• من با دونرخی کردن ارز به شرط تدبر موافق هستم. مثلا اگر کسی بیماری لاعلاجی دارد و می خواهد برود درمان کند چه اشکالی دارد به این فرد کمک شود و ارز ارزان در اختیارش بگذارند.

• با تک نرخی شدن ارز مخالفم زیرا مقدار ارزی که مسافران و بیماران لاعلاج می خواهند زیاد نیست که بخواهد به ذخایر ارزی ما لطمه ای وارد کند. از سوی دیگر در ابطه با کارخانجات دولت باید کمک کند که از تکنولوژی روز دنیا عقب نیفتند.

• من معتقدم منابع ارزی ما آنقدر است که حتی اگر نفت ما را هم نخرند ما برای چند سال دوام می آوریم. اما من مخالف این هستم که ارز ارزان به عده ای بدهیم بروند مثلا ۱۰ دلار ماشین آلات بخرند ولی ۳ دلار وارد کشور کنند و ۷ دلار مابقی را در خارج نگاه دارند.

• با افزایش نرخ ارز مرجع نرخ ارز آزاد کاهش پیدا نمی کند. شما مسلم بدانید عده ای در داخل وجود دارند که قسمت عمده ای از زندگی آنها در خارج از کشور است. اگر ما ارز را ارزان بفروشیم این افراد جزو طبقه ای خواهند شد که ارز کشور را بدون آنکه چیزی داخل کشور بیاورند از کشور خارج خواهند کرد و این کار بسیار خطرناک است.

• بنابراین اکنون زمان مناسبی برای تک نرخی کردن ارز نیست. می توان اکنون خیلی از کارها را انجام نداد تا نیازی به ارز نداشته باشیم. مثلا می توان برای یک سال میوه لوکس وارد نکرد.

• افزایش نرخ ارز مرجع نمی تواند به تک نرخی کردن ارز کمکی بکند زیرا عده ای هستند که بلافاصله پول ها را خارج خواهند کرد. این افراد عده ای خاص هستند که آشوب را به پا می کنند.

• درباره پیامدهای افزایش نرخ ارز مرجع قطعا می توان به خروج مقداری ارز از کشور اشاره کرد. همچنین وقتی قیمت ارز بالا می رود قیمت کالاهای وادراتی مانند دارو نیز افزایش پیدا می کند. افراد دلال هم مقداری آشفتگی در بازار ایجاد می کنند که این موضوع ایجاد مشکل خواهد کرد؛ مگر اینکه ارز مرجع را اعلام کنند ولی به عرضه و تقاضای حساب شده بگذارند و نه عرضه و تقاضایی که کاذب است.

• لذا ما نیازمند تدبر هستیم. زمانی وزیر صنعت گفته بود مشکل صنایع ما نقدینگی است. یعنی نقدینگی ندارند و به همین دلیل کارخانجات تعطیل می شود. اما این اشتباه است. مشکل صنایع ما مدیریت مالی است که مثلا چندین برابر نیاز یک سال خود موجودی کالا دارند. اگر در بحث مدیریت مالی در شرکت ها درست عمل نشود قطعا قیمت تمام شده را نمی توانیم کنترل کنیم.