قسم خوردن، عادت ناپسند در بازار و معاملات

نماینده ولی‌فقیه در لرستان با بیان این‌که یکی‌ از عادات ناپسند در بازار و در معاملات، قسم خوردن است، گفت: انسان باید از سوگند در معامله شدیداً برحذر باشد؛ چرا اگر به‌راستی قسم بخورد، خدا را وسیله کاسبی خود قرار داده و اگر به دروغ قسم بخورد، مرتکب گناه کبیره شده و عواقب گناه کبیره دامن‌گیر اوست.
به گزارش ایسنا، آیت‌الله سیداحمد میرعمادی، در رابطه با پرهیز از سوگند خوردن در معاملات، اظهار کرد: یکی از عادات ناپسند در بازار و در معاملات، قسم خوردن است و قسم خوردن در معاملات در هر صورت امری نامطلوب است؛ اگر قسم دروغ باشد، حرام و از گناهان کبیره است؛ اگر قسم راست باشد، مکروه و ناپسند است.
وی با بیان این‌که قسم خوردن در هر عصر و زمانی حتی زمان پیامبر اکرم (ص) و ائمه‌اطهار (ع) رایج بوده است؛ از این‌رو در آیات و روایات به‌شدت از آن نهی شده و به مضرات و پیامدهای منفی آن اشاره شده است، افزود: از نظر اسلام اصولاً سوگند یاد کردن کار خوبی نیست، قرآن در آیه ۲۲۴ سوره بقره با این مضمون «وَلاَ تَجْعَلُواْ اللّهَ عُرْضَةً لِّأَیْمَانِکُمْ أَن تَبَرُّواْ وَتَتَّقُواْ وَتُصْلِحُواْ بَیْنَ النَّاسِ وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» فرموده است: «خدا را در معرض سوگندهای خود قرار ندهید» کمااینکه امام جعفرصادق (ع) با استناد به این آیه شریفه فرموده است: «هیچ‌گاه به خدا سوگند یاد نکنید، چه راستگو باشید یا دروغگو».(تفسیر البرهان)
خدا را وسیله کاسبی خود قرار ندهید
نماینده ولی‌فقیه در لرستان اضافه کرد: نباید برای هر کار کوچک و بزرگ، قسم یاد کرد و نام خدا را برد؛ مخصوصاً در معاملات، نباید خدا را وسیله کاسبی خود قرار داد و بدین صورت اعتماد مشتری را جلب کرد.
آیت‌الله میرعمادی ادامه داد: در روایات اسلامی از قسم خوردن در معاملات به‌شدت نهی شده و مورد مزمت قرار گرفته است کمااینکه نبی مکرم اسلام (ص) فرموده است: «وای بر تاجران، به‌خاطر سوگند خوردن‌شان در معامله».(مستدرک‌الوسایل، ج ۱۳، ص ۲۵۱) و نیز امام علی (ع) در زمان حکومت خود همواره از بازار سرکشی می‌کرد و می‌فرمود: «ای گروه بازاریان، از خدا بترسید (تقوا پیشه کنید) و از قسم خوردن در معامله پرهیز نمائید».(کافی، ج ۵، ص ۱۵۳)
وی با اشاره به این حدیث از امام جعفرصادق (ع) که فرمود: «خداوند متعال از کسی‎که با سوگند و قسم خوردن، کالای خود را بفروشد، نفرت دارد»، گفت: یکی‌از یاران رسول خدا (ص) گفت: شنیدم پیامبر (ص) فرمود: «هر کس چهار چیز را رعایت کند، کسب و کارش پاکیزه و حلال خواهد بود: هنگام فروش از کالای خود تعریف بی‎جا نکند، هنگام خرید از جنس موردنظر، مذمت نکند، در معامله، تدلیس و دغل‌کاری نکند، در معامله، در هیچ حال سوگند نخورد».(وسائل‌الشیعه، ج ۱۷، ص ۳۸۴)
این مفسر قرآن‌کریم با بیان این‌که سوگند در معامله، آثار و پیامدهای زیان‌بار دنیوی و اخروی فراوان به دنبال دارد، اظهار کرد: خدای متعال بنده‌ای را که در معامله با مردم دغل‌بازی می‌کند و قسم دروغ بخورد، علاوه‌بر این‌که او را از رحمت و برکت خویش محروم می‌سازد، حتی سود مادی او را تباه می‌کند.
وی افزود: امام موسی‌کاظم (ع) نیز فرموده است: «سه گروه از مردم در روز قیامت از توجه و لطف خدای متعال بی‌بهره‌اند و خداوند به آنان نظر رحمت نمی‌کند؛ اولین آن‌ها کسی است که همواره با سوگند خوردن خرید و فروش می‌کند».(النصوص الاقتصادیه، ج ۲، ص ۵۰۶)
سوگند سرمایه را تباه و سود را نابود می‌کند
آیت‌الله میرعمادی افزود: امام علی (ع) گروه دلالان را نصیحت کرد و فرمود: «ای جماعت دلالان! کمتر سوگند بخورید؛ زیرا سوگند سرمایه را تباه و سود را نابود می‌کند». و پیامبر اکرم (ص) نیز فرمود: «سوگند برای جلب مشتری مؤثر است؛ اما برکت را از کسب و کار می‌برد».(کنزالعمال، ح ۴۶۳۸۱)
نماینده ولی‌فقیه در لرستان گفت: شاید انسان با سوگند دروغ و فریب‌کاری به سود بیشتری در کسب و تجارت دست یابد، اما این رزق و سود به‌سبب شکستن حرمت خداوند متعال، مورد غضب حق‌تعالی می‌شود و نمی‌تواند برای صاحب آن برکتی داشته باشد و خوشی به همراه بیاورد، بلکه ضرر و زیان مالی به‌دنبال دارد.
وی با اشاره به این حدیث امام محمدباقر (ع) با این مضمون «از قسم خوردن پرهیز کن؛ زیرا قسم دروغ، صاحبش را به آتش دوزخ می‌کشاند»، اضافه کرد: از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمود: «هر انسانی که با سوگند به خدا، مال مسلمانی را صاحب شود، خداوند بهشت را بر او حرام و جهنم را بر او واجب گرداند. پرسیدند: ای رسول خدا (ص)، حتی اگر آن مال کم باشد؟ فرمود: اگرچه فقط یک چوب مسواک باشد».(بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۳۰۱)
میرعمادی عنوان کرد: انسان باید از سوگند در معامله شدیداً برحذر باشد؛ چرا اگر به‌راستی قسم بخورد، خدا را وسیله کاسبی خود قرار داده و عظمت باارزش خدا را پایین آورده و این عمل زشت و ناپسند است. اگر به دروغ قسم بخورد، مرتکب گناه کبیره شده و عواقب گناه کبیره دامن‌گیر اوست.