نگهداری از حیوانات در ایران هزینه خیلی کمی دارد. به اعتقاد یک وکیل دادگستری، نبود قوانین پیشگیرانه در این مورد سبب بروز مشکلات میشود و باید در مورد آن راهکار جدی در نظر گرفته شود.
نگاهی به اتفاق دلخراشی که در لواسان رخ داد و یک سگ موجب آسیب شدید یک دختر شد، نبود قوانین پیشگیرانه برای نگهداری از حیوانات را بیش از پیش مورد توجه قرار داد. در حال حاضر، قوانین مشخصی برای نگهداری از حیوانات، حفظ بهداشت و سلامتی آنها، رعایت اصول ایمنی برای جلوگیری از آسیب به دیگران و... وجود ندارد. ورود به این حوزه و قانونمند کردن آن میتواند بخشی از مشکلات نگهداری از حیوانات را کاهش دهد. در بسیاری از کشورهای توسعهیافته صاحب حیوان، علاوهبر پرداخت مالیات نگهداری باید برای حفظ امنیت و سلامتی مواردی را رعایت کند که در ایران به هیچوجه مورد توجه مسئولان و قانونگذاران نیست.
**قانون مستقلی برای نگهداری از حیوانات نداریم
حسن کیا، وکیل دادگستری و استاد دانشگاه در گفتوگو با ایرناپلاس درباره قوانین نگهداری از حیوانات در ایران و آسیب به افراد گفت: علیالاصول در قانون به شکل مستقل و مجزا چیزی که در مورد این موضوع باشد نداریم، اما در قانون مجازات اسلامی مواردی داریم که میگوید اگر کسی حیواناتی نگهداری کند که خطری برای دیگران ایجاد کند، صاحب حیوان ضامن است و باید اگر خسارتی وارد شود، برحسب مورد خسارت را پرداخت کند و اگر موجب آسیب بدنی شد و دیه لازم بود، صاحب حیوان باید بپردازد.
وی افزود: بعضی از حیوانات هستند که نگهداری آنها در حالت عادی نیز ضمانآور است. نگهداری از حیوانات وحشی و خطرناک خودبهخود تقصیر محسوب میشود، اما در مورد حیوانات دیگر، اگر حیوان کاری کند که شخصی تقصیر نداشته باشد، میتواند از مواردی باشد که موجب ضمان شخص نشود. اما قانون مستقلی در مورد نگهداری از حیوانات نداریم.
این وکیل دادگستری در ماجرای حمله سگها به دختربچهای در لواسان میگوید: این شخص باید دیه بپردازد و میزان دیه کودکی که آسیب دیده باید از سوی پزشکی قانونی و دادگاه تعیین شود و صاحب حیوان باید دیه را پرداخت کند.
**در ایران نگاه مثبتی به نگهداری از حیوانات وجود ندارد
کیا در پاسخ به سؤالی در مورد قوانین نگهداری از حیوانات و دریافت برخی گواهینامههای خاص در سایر کشورها و پرداخت مالیات گفت: شکلی که ما داریم این است که صورتمسئله را قبول نداریم و به نگهداری حیوانات در کشور ما نگاه مثبتی وجود ندارد و در شرع هم نگاه مثبتی وجود ندارد. به همین دلیل، در این مورد قانون خاصی وضع نشده و مسائل آن را پیشبینی نکردند.
وی افزود: در ایران بهنوعی صورتمسئله حذف شده است و این اتفاق میافتد که میبینیم افرادی هستند که این حیوانات را دارند و با خود بیرون میآورند و وقتی چنین موضوعی وجود دارد باید در مورد این موضوع پیشبینیهای لازم را داشته باشیم که اگر مشکلی پیش بیاید، بتوانیم از قبل نوع برخورد را بدانیم. در این موضوع اگر میخواهند ممنوع کنند که بحث دیگری است، ولی الان که ممنوع نیست و خیلی افراد از حیوانات نگهداری میکنند، باید حتماً این قوانین پیشگیرانه وجود داشته باشد تا مواردی مثل پوزهبند، چک کردن سلامتی حیوان و... انجام شود و با این پیشبینیها، اگر اتفاقی رخ داد خفیفتر باشد و اینطور نباشد که حادثهای به این شدت رخ دهد تا به فکر بیفتیم که چه کاری انجام دهیم.
**باید با ایجاد محدودیت از آسیبها جلوگیری کنیم
این استاد حقوق دانشگاه در مورد مسئول وضع قانون در این مورد گفت: قانونگذاری از دو صورت است، یا باید دولت لایحهای در این مورد پیشنهاد دهد یا اینکه نمایندگان مجلس طرحی در موضوع پیشنهاد دهند و تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است. بخشی از دلیل این است که چون موضوع نگهداری حیوانات در جامعه ما تابو محسوب میشود و بهصورت شرعی سگ نجس است، قانونگذار خیلی تلاش نکرده که به این موضوع ورود کند. اما دولت میتواند این موضوع را در کارگروههای خود بررسی کند و پیشنهادی به مجلس ارائه کند که تصویب شود.
وی افزود: ضرورت وضع قانون در این مورد وجود دارد که مجلس یا دولت باید به این مسئله ورود کنند. اما میتوانند پیشبینیهای دیگری هم داشته باشند که بگویند نگهداری از سگ یا گرداندن آن همراه با مالیات و هزینه باشد که پیشبینیهایی باشد برای افرادی که میخواهند از حیوانات نگهداری کنند، محدودیتهایی ایجاد شود تا در صورت نگهداری و بیرون آوردن مراقب باشند. اگر پیشگیریهای سخت وجود داشته باشد، کسی که سگ دارد هم بیشتر دقت میکند و میداند اگر سهلانگاری کند، مجازات سنگینی در انتظارش است و حتماً باید در این حوزه قانونگذاری شود.
**قوانین پیشگیرانه باید وضع شود
کیا در مورد بیهزینه بودن و عدم آموزش برای نگهداری از حیوانات در ایران گفت: این مسئله فقط در این موضوع نیست، در خیلی از حوزههای دیگر در ایران، مسائل هزینه چندانی ندارد و با خیلی از کشورها قابل قیاس نیست، فقط مسئله حیوانات را نبینید. در مسئله خودرو و رانندگی نیز همین است و قوانین به شیوهای تنظیم نشده که مردم از خودروهای عمومی استفاده کنند و میتوانیم بهگونهای برخورد کنیم که موارد و مشکلات کمتر شود. یکی از مبانی حقوق کیفری این است که هزینهها خیلی در افعال و تصمیمات افراد تأثیر میگذارد که اگر کاری را بخواهید انجام دهید، اگر بدانید آن کار هزینههای گزافی دارد، ممکن است آن کار را انجام ندهید.
وی افزود: در حال حاضر متأسفانه پیشبینیهای لازم انجام نشده است و هزینههای نگهداری حیوانات خیلی کم است. در مورد نگهداری حیوانات و حتی در مورد حقوق حیوانات خیلی قانون نداریم. فارغ از این مورد، اکثراً حیوانات مظلوم واقع میشوند، حیوان را آتش میزنند، سرش را میبرند، تکهتکه میکنند، با تفنگ میزنند و... در این حوزه هم باید فکری کنیم که قوانین سفت و سختی داشته باشیم تا از حقوق حیوانات هم دفاع شود و افراد به خودشان اجازه ندهند که هر کاری خواستند با حیوان انجام دهند.