ریسک چین برای توافق با ایران بیشتر از ماست

سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت از دو منظر به بررسی سند راهبردی ایران و چین پرداخت.
محمدرضا مودودی، مدیر خانه توسعه تجارت در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایونا به بررسی ابعاد اقتصادی سند راهبردی ایران و چین پرداخت که در ادامه به آن می پردازیم؛
ایونا: آیا این سند راهبردی به نفع اقتصاد کشور است و می تواند نوید بخش گشایش اقتصادی باشد؟
مودودی: از دو منظر این موضوع قابل بحث است؛ اول اینکه آیا سندهای راهبردی به نفع کشور ما هستند؛ آن هم با کشوری مثل چین؟ و دوم اینکه آیا از نظر امکانات و شرایطی که موجود است می شود از این سند بهره برداری مناسب کرد؟
به اعتقاد وی: از یک منظر تردیدی نیست که امضای یک قرارداد راهبردی با چین به نفع ماست؛ به دلیل اینکه چین تجربه موفقی را در ۴ دهه گذشته داشته و توانسته بطور معجزه‌آسایی خود را از یک کشور فقیر و در حال توسعه به قطب اصلی تجارت دنیا تبدیل کند و در حوزه تجارت امروزه در صدر فهرست کشورهای دنیا قرار دارد و امروز شاهد آنیم که حدود ۴٫۵ هزار میلیارد دلار با دنیا تجارت دارد و شریک تجاری نزدیک به ۱۲۰ تا ۱۳۰ کشور دنیاست.
به گفته مدیر خانه توسعه تجارت؛ از این منظر شکی نیست که چین می‌تواند الگو مناسبی برای ایرانی باشد که سالهاست درگیر با مسائل و مشکلات عدیده و روزمره در حوزه تجارت و تولید است و در چنبره بحران‌های اقتصادی گیر افتاده است. به عبارت دیگر اگر ایران به درستی از فرصت پیش آمده بهره برداری کند و دانش و بینش و رویکرد تجاری خود را بر اساس این الگوی موفق بهبود و ارتقا بخشد، شاید بتوان به این دور باطل رکود اقتصادی پایان داد.
در ادامه مودودی گفت: چین با تجربه تحسین برانگیزی که دارد می‌تواند بستر خوبی برای یادگیری، تعامل، انتقال دانش و جهت گیری تولید و تجارت ما در مقیاس جهانی فراهم کند و در کنار آن بحث سرمایه گذاری را که برای ایران تبدیل به تابوی خارجی‌ها شده به طور هدفمندی سامان دهد. چرا که ایران در بین کشورهای منطقه از جایگاه مناسبی در جذب سرمایه خارجی برخوردار نیست و با توجه به مشکلاتی که در بحث تحریم با آنها مواجهیم می تواند کمک شایانی به جذب سرمایه کند.
این فعال حوزه تجارت در بخش دیگری از صحبت های خود یادآور شد: نحوه و نوع برداشت ما از این پیمان و استفاده ما از این بستر خیلی مهم است؛ به دلیل اینکه ما درگیر تحریم و جنگ اقتصادی هستیم و همبستگی با یک ابرقدرت اقتصادی می‌تواند بار فشارهای بین‌المللی را از روی دوش ما برداشته و آن را متوجه چین کند. متاسفانه نگاهی که در بین لایه های اجتماعی جامعه ما غالب است این است که چین فاقد آن جایگاهی است که دنیا به آن اذعان دارد. در طول سالهای گذشته رسانه های ملی و کثیرالانتشار ما تصویری منفی و فاقد ارزش از ظرفیت.های تولیدی و تجاری چین ارائه و منتشر کرده اند، و هر وقت می خواستیم نقدی به واردات داشته باشیم یا آن را تخریب کنیم به اجناس وارداتی چینی اشاره می کردیم. و اکنون که سند راهبردی امضا شده به یکباره می خواهیم تغییر رویکرد داده و تمام آن مسائل کیفیتی محصولات چینی را که خود تخریب هویت می‌کردیم، بخاطر مصالح ملی حل و فصل نمائیم.
به عبارتی سال‌ها خود ما باعث شدیم تا ذهنیت مردم نسبت به کالای چینی منفی شود و امروز برای توجیه توافق نامه ۲۵ ساله می‌خواهیم آن ذهنیت را اصلاح کنیم.
مودودی گفت: در تجارت واردات جنس بی کیفت، نتیجه عملکرد دولت مبدا نیست و اگر کالایی از چین وارد می شود لزوما مشکل در خط تولید چینی نیست، بلکه مشکل از تاجر ایرانی است که آن جنس نامرغوب را برای کسب سود بیشتر سفارش داده و آن را به کشور وارد کرده است. وقتی ۱۲۰ کشور دنیا از جمله آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی با آن استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای که برای واردات دارند، شریک اول تجاری چین هستند، بنابراین نمی‌توان گفت که کل دنیا ناگزیر از واردات جنس‌های بی‌کیفیت چینی هستند و این نشان می دهد که چینی ها قابلیت تولید محصولات با کیفیت را نیر دارند و اجناس بی کیفیت چینی در حقیقت با سفارش ما وارد شده اند و این فقط سودجویی برخی تجار داخلی را نشان می‌دهد که به دنبال منافع بیشتر هستند، و این رویکرد اگر اصلاح نشود تاثیر خود را در ذهن مردم گذاشته است.
مودودی افزود: مسئولان ما در عرصه اجرا باید با خود صادق باشند و بدانند که برای این قرارداد همکاری بلندمدت، چه ظرفیت های اقتصادی، چه تدبیرها و چه برنامه‌هایی لازم است، یک وقتی می خواهیم در حوزه اقتصاد، آموزش و یادگیری را سرلوحه برنامه‌های خود قرار دهیم و بیاموزیم که چگونه می‌توانیم همانند چین یکی از قدرتمند ترین کشورهای دنیا باشیم. یا میخواهیم تولیدات‌مان را در مقیاس صادرات بهبود بخشیم و لذا برای کدام محصولات کدام پروژه‌های سرمایه‌گذاری را باید تعریف کرد و یا چگونه شرکای بین‌المللی پیدا کنیم؟!
ایونا: با توجه به شرایط اقتصادی ایران آیا چین ریسک کرده که سند راهبردی با ایران را امضا کرده است؟
مودودی: چین وقتی بخواهد با کشوری مانند ما تعامل کند با توجه به اینکه تحریم ها متوجه ایران است بیشتر از ما باید نگران باشد، آیا این تعامل به نفع اوست یا نه؟ سطح تجارت ما با چین بسیار پایین است و تعامل ما با چین حدود ۴۰ میلیارد دلار است در برابر ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلاری که با دنیا تجارت دارد. یعنی کمتر از یک درصد تجارت با دنیا!که بسیار رقم کمی است. آیا چین با به خطر انداختن تجارت ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلاری برای ۴۰ میلیارد دلار، بیشتر از ما ریسک نمی‌کند؟ ایرانی که تحت تحریم است و عدد تجاری بالایی هم با دنیا ندارد !
ایونا: چین در چه بخش هایی می تواند با ما همکاری داشته باشد؟
مودودی: این همکاری می تواند سیاسی، امنیتی، اقتصادی و حتی فرهنگی باشد؛ در بخش اقتصاد، توسعه زیر ساخت ها، جذب سرمایه گذاری، تولید کالاها در مقیاس صادراتی و گسترش تجارت موضوعات مهمی هستند که باید پر رنگ شوند و باید پلن مشخصی را تهیه و ارائه کنیم و پروژه‌های اصلی را مشخص کنیم.
این کارشناس تجارت خارجی در پایان صحبت های خود با انتقاد از اینکه سازمان توسعه تجارت به عنوان متولی تجارت خارجی کشور متاسفانه در محتوای این سند نقش کلیدی نداشته، در صورتی که این سازمان دغدغه ها، دلواپسی ها و ضرورت های تجاری را می شناسد، یادآور شد بعید است مسائل تجاری و توسعه تجارت کشور در این سند به قدر سایر بخش‌ها جدی گرفته شده باشد و اگر چنین باشد، به واقع باید دلواپس نتیجه این همکاری بود.
معصومه عاروان