۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹، عراق، با یورش هوایی و زمینی به ایران، جنگی هشت ساله را به یاری همپیمانان عرب و غربیاش بر ایران انقلابی تحمیل کرد.
با پایان گرفتن جنگ تحمیلی، در آذرماه ۱۳۷۰، خاویر پرز دکوئیار، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد، در گزارشی به شورای امنیت، عراق را آغازگر جنگ معرفی کرد و از درخواست ایران برای دریافت غرامت پشتیبانی کرد.
پیش از این، هیأتی از سوی سازمان ملل به تهران آمده بود تا خسارتهای ایران را برآورد کند. در گزارش این هیأت، خسارات مستقیم به ایران ۹۷ میلیارد دلار برآورد شده است. این رقم یکدهم خسارات ۱۰۰۰ میلیارد دلاری است که کارشناسان و مسئولان ایرانی تخمین زده بودند.
با همهی این، گزارش خسارات ۹۷ میلیارد دلاری عراق به ایران به شورای امنیت ارائه شد ولی با سکوت شورا روبهرو گشت.
در برابر، اما، از سال ۱۹۹۴، عراق ناچار شده است که به کویت غرامت جنگی پرداخت کند. کویت تاکنون بیش از ۳۳ میلیارد دلار غرامت جنگی از عراق گرفته و ۱۹ میلیارد دلار دیگر نیز خواهد گرفت؛ چراکه عراق پنج درصد درآمد نفت و گاز خود را به عنوان غرامت تجاوز اشغال هفت ماههی کویت به صندوق ویژه غرامتهای سازمان ملل پرداخت میکند و این در حالی است که درگیری نظامی میان عراق و كویت، در مجموع، از چند روز تجاوز نكرد.
در سکوت شورای امنیت، دولتهایی که پس از جنگ در ایران بر سر کار آمدند نیز پیگیر دریافت غرامت از عراق نشدند.
در شهریور ۱۳۸۹، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با ارائهی طرحی دولت را ملزم به پیگیری دریافت غرامتهای جنگ کرد. با همهی این، نه دولت محمود احمدینژاد و نه دولت حسن روحانی گامی عملی در این راستا برنداشتند.
علت این انفعال را شاید بتوان در گفتهی سفیر وقت عراق در ایران، در سال ۱۳۹۰، یافت که گفت: «برادر از برادر شکایت نمیکند. ملت عراق مشکلات مالی فراوانی دارد و ایران باید به این موضوع توجه کند.»
***
چندرسانهای «
مردمسالاری آنلاین» را که به «حکایتِ غرامتِ فراموششده»ی جنگ ایران و عراق میپردازد در زیر ببینید.