خسارت رسمی ایران در جنگ تحمیلی: ۹۷ میلیارد دلار

پس از پایان جنگ تحمیلی هشت ساله، هیأتی از سوی دبیرکل وقت سازمان ملل، خاویر پرز دکوئیار در سال ۱۳۷۰، به تهران آمد تا خسارتهای وارده بر ایران را برآورد کند؛ این هیات خسارات مادی را برآورد کرد اما خسارتی که بر بسیاری از افرادی که جان و سلامتی خود را در جنگ هشت ساله از دست دادند،با هیچ عدد و رقمی قابل سنجش نیست.
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین»، تعداد شهدای جنگ تحمیلی که پرونده آنها در بنیاد شهید ثبت شده بود، ۲۱۷۴۸۹ نفر است که جعفر شیرعلی نیا مورخ جنگ، به تازگی جزییات بیشتری از این آمار را منتشر کرده است. بر مبنای آمار موجود از شهدای جنگ،  بیش از ۴۲ درصد شهدا در سنین ۱۶ تا ۲۰ سال و بیش از ۲۹ درصد در سنین ۲۱ تا ۲۵ سال بودند. همچنین ۱۵۵۵۰۵ نفر معادل ۷۱.۵ درصد شهدا، ۲۵ سال و کمتر از ۲۵ سال داشتند یعنی از هر سه نفر ایرانی که در جنگ ایران و عراق شهید شدند، دو نفر کمتر از ۲۵ سال دارند. این تنها بخشی از خساراتی بود که دشمن، در طول جنگ به نیروهای جوان ایرانی وارد کرد.
اما خسارات مادی ایران در جنگ هشت ساله هم بسیار بالا بود. در گزارش سازمان ملل، خسارات مستقیم به ایران در جنگ هشت ساله، ۹۷ میلیارد دلار برآورد شده که یک دهم خسارت ۱۰۰۰ میلیارد دلاری است که مسوولان ایران تخمین زده بودند.
در گزارش سازمان ملل، که دبیرکل این سازمان به اعضای شورای امنیت ارائه کرد، آمده بود: «در ۲۴ استان ایران، پنج استان صحنه نبرد بود و ۱۱ استان دیگر هدف حمله‌های هوایی و موشکی مکرر قرار گرفت. این ۱۶ استان، دوسوم جمعیت ۵۰ میلیونی کشور را در خود جای می‌داد... طبق اظهارات مقامات ایرانی، بیش از ۵۰ شهر و شهرستان و نزدیک به ۴۰۰۰ روستا در این جنگ به میزان مختلف متحمل خسارت شدند و تعداد بسیاری نیز با خاک یکسان شده‌اند که باید آن‌ها را به این تعداد اضافه کرد. در مجموع، کل واحدهای مسکونی که بنا به گزارش‌ها در جنگ تخریب شد، بیش از ۱۳ هزار بود و ۱۹۰ هزار واحد نیز به شدت خسارت دید. هیات سازمان ملل تعداد قابل ملاحظه‌ای از این محل‌ها را مورد بازدید قرار داد و خسارات وارده را تایید کرد. این جنگ در تخریب مناطق مسکونی و غیر نظامی تاثیر مستقیم و اسفباری داشت. به علاوه، در حدود یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر نیز مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدند.»
این گزارش، آسیبهای گسترده بر بخشهای مختلف اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، نفتی، ترابری، بنادر، نیروگاهها، میراث فرهنگی و ... و همچنین تأثیرات مخرب جنگ بر اقتصاد ملی، زیست‌بوم و مردم ایران را تشریح کرده است؛ از جمله، از بین رفتن بخشی گسترده از سازه‌های نفتی ایران. بر اساس این گزارش زیان تولید ناشی از آسیب به پالایشگاه آبادان در هشت سال، بیش از ۷۰۰ میلیون بشکه به ارزش تقریبی ۲۷ میلیارد دلار بوده است. 
در گزارش سازمان ملل به تأثیر مخرب جنگ بر سازه‌های درمانی نیز اشاره و اعلام شده که در پنج استان مرزی ایران با عراق پنج بیمارستان و ۱۰۲ درمانگاه و ۱۰۷ مرکز درمانی شهری و روستایی آسیب‌دیده یا ویران شده‌اند.
با وجود خسارات گسترده‌ای که عراق طی جنگی تحمیلی به ایران وارد کرد، دولت صدام از پاسخ به درخواستهای ایران برای پرداخت غرامت سر باز زد و با سقوط صدام نیز، نه تنها دولتهای تازه‌ی عراق تمایلی به پرداخت این خسارت نداشتند، بلکه دولتها در ایران نیز برای هموارتر کردن مسیر همکاری با عراق، جدیتی در دریافت خسارت از عراق نشان ندادند. این درحالیست که کویت، همسایه جنوبی عراق که تنها مدت کوتاهی تحت تاثیر حملات عراق بود، از این کشور غرامت جنگی دریافت می کرد.