تشریح لایحه بودجه سال ۹۸ به زبان ساده

امروز دولت روحانی بودجه سال ۹۸ را به مجلس ارائه داد. این لایحه بودجه، که ششمین بودجه‌ای بود که در قالب دولت‌های اول و دوم روحانی به مجلس ارائه می‌شد، قطعاً به دلیل شرایط سخت تحریمی، مهم‌ترین آن‌ها خواهد بود. بودجه سال آینده چگونه بسته شده است و دولت روحانی با چه سازوکاری می‌خواهد شرایط اقتصادی کشور را مدیریت کند؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، لایحه بودجه سال ۹۸ بر این مبنا بسته شده است که دولت پیش‌بینی کرده در سال آینده ۱.۵ میلیون بشکه نفت در روز صادر کند و به‌طور متوسط هر بشکه نفت نیز برای کشور ۵۴ دلار عایدی داشته باشد. گرچه هنوز به روشنی گفته نشده که نرخ محاسباتی دلار در لایحه بودجه ۹۸ چند تومان است، اما برخی منابع این نرخ را بین ۵۶۰۰ تا ۵۸۰۰ تومان اعلام کرده‌اند.
در همین ابتدای کار باید گفت که دولت نگاه خوش‌بینانه‌ای به درآمدهای نفتی در سال ۹۸ داشته است و شاید به دلیل تحریم‌های سخت‌گیرانه آمریکا، این میزان از صادرات و درآمدهای نفتی محقق نشود. نرخ محاسباتی دلار نیز نسبت به بودجه سال جاری (که این نرخ ۳۵۰۰ تومان بوده است) افزایش چشمگیری داشته است.
طبق لایحه‌ای که امروز حسن روحانی به مجلس ارائه داد، بودجه کل کشور برای سال ۹۸ از حیث منابع و مصارف، ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شده است. اما ارقام کلیدی لایحه بودجه سال آینده کدام‌اند؟
 
ارقام کلیدی لایحه بودجه ۹۸
دولت برای این که بتواند اقتصاد کشور را در شرایط تحریمی مدیرت کند، دو سقف برای منابع و مصارف عمومیِ خود (دخل و خرج دولت)، درنظر گرفته است. سقف اول برای برای دخل و خرج دولت ۴۰۷ هزار میلیارد تومان است. سقف دوم منابع و مصارف عمومی دولت نیز مربوط به حالتی است که دولت بتواند درآمدهای بیشتری (عمدتاً از محل صادرات نفت) به دست آورد. این سقف دومِ ۴۴۷ هزار میلیارد تومان است که در صورت تحقق درآمدها، ۲۰ هزار میلیارد تومان از ۴۰ هزار میلیارد تومان اضافه‌شده به سقف اول، به ستاد کل نیروهای مسلح می‌رسد.
در لایحه بودجه ۹۸، برای منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی، ۱۴۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. این رقم در مقایسه با ۱۰۷ هزار میلیارد تومان مصوب شده در بودجه سال جاری، حدود ۳۴ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. با توجه به این که کشور در سال آینده، در شرایط تحریمی قرار خواهد داشت، دولت در این مورد دست به برآوردی خوش‌بینانه زده است.
دولت برای این که بتواند کشور را در شرایط تحریمی اداره کند، سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی را نیز تا میزان قابل توجهی کاهش داده است. سهم صندوق توسعه نفتی از درآمدهای نفتی در بودجه سال ۹۷، ۳۲ درصد بود که این سهم در لایحه بودجه سال ۹۸، ۱۲ درصد کاهش یافته و به ۲۰ درصد رسیده است. طبق برنامه ششم توسعه، قرار بود امسال سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی به ۳۴ درصد برسد که دولت با توجه به شرایط خاص، این قانون را رعایت نکرده است تا از پس مخارج خود برآید.
رکن دیگر درآمدهای دولت، مالیات‌های اخذشده است. دولت درآمدهای مالیاتی برای سال آینده را ۱۵۳ هزار میلیارد تومان درنظر گرفته است. میزان پیش‌بینی شده برای درآمدهای مالیاتی، نسبت به سال جاری، ۱۱ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. باز هم دولت برآورد خوش‌بینانه‌ای در مورد درآمدهای مالیاتی خود داشته است. باید بدانیم که درآمدهای مالیاتی دولت در هفت ماه نخست سال جاری، ۶۰.۱ هزار میلیارد تومان بوده که پایین‌تر از ۸۴ هزار میلیارد تومان برنامه‌ریزی‌شده بوده است. در واقع در هفت ماه نخست سال جاری، تنها ۷۱ درصد درآمد مالیاتی محقق شده است. سال آینده، احتمالاً بنگاه‌های شرایط بدتری نسبت به سال جاری خواهند داشت و بعید است دولت بتواند ۱۵۳ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی، کسب کند.
بودجه عمرانی برای سال ۹۸، ۶۲ هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شده است. نسبت به سال جاری، دولت بودجه عمرانی را تغییر نداده است.
طبق پیش‌بینی دولت در لایحه بودجه سال آینده حدود ۴۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای پرداخت یارانه‌های نقدی و غیرنقدی خانوارها در نظر گرفته شده که در این حالت در هر ماه حدود ۷۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر می‌توانند یارانه دریافت کنند. البته در لایحه بودجه عنوان شده که استانداران سراسر کشور مجازند با هماهنگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بر اساس پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان نسبت به حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی اقدام کنند. منابع حاصل از حذف یارانه پردرآمدها با تصویب شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها، صرف حذف تدریجی فقر مطلق و همچنین تکمیل پروژه‌های نیمه تمام اولویت‌دار استان‌های مربوطه خواهد شد.
با این حال، با توجه به این واقعیت که دولت خود در سالیان گذشته نتوانست یارانه پردرآمدها را حذف کند، نباید انتظار داشت که استانداران در سال آینده نسبت به حذف یارانه ثروتمندان اقدام کنند‍!
وام ازدواج جوانان در بودجه سال ۱۳۹۸ برای هریک از زوجین ۱۵ میلیون تومان است و نسبت به امسال تفاوتی ندارد. همچنین در لایحه بودجه سال آینده، دولت افزایش ۲۰ درصدی قیمت گازوئیل را پیش‌بینی کرده است.
دولت برای بازگرداندن ارزهای حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور نیز تمهیداتی اندیشیده است. بر اساس لایحه بودجه سال آینده هرگونه معافیت مالیاتی برای درآمدهای حاصل از صادرات کالا و خدمات از جمله کالاهای غیرنفتی، محصولات بخش کشاورزی و مواد خام در مواردی که ارز حاصل از صادرات طبق مقررات اعلامی بانک مرکزی به چرخه اقتصادی کشور برگردانده نشود، ملغی خواهد شد. همچنین مدت زمان استرداد مالیات و عوارض ارزش افزوده از طرف سازمان امور مالیاتی، یک ماه بعد از تاریخ ورود ارز به چرخه اقتصادی کشور خواهد بود.
در مجموع باید گفت دولت تمهیداتی را برای مدیریت کشور در شرایط تحریم اندیشیده است، اما در برخی موارد، با خوش‌بینی درآمدهای خود را پیش‌بینی کرده است.

اینفوگرافی مربوطه را ببینید: اینفوگرافی/جزئیات لایحه بودجه ۹۸