مجلس، رأی به عزل وزیر اقتصاد داد

با رأی عدم اعتماد مجلس در جلسه استیضاح، مسعود کرباسیان از وزارت امور اقتصادی و دارایی عزل شد. پس از علی ربیعی، کرباسیان دومین وزیر اقتصادی کابینه است که قربانی بحران ارزی و تبعات آن می‌شود. باید منتظر ماند و دید آیا «وزیرکشی» بحران اقتصادی جاری ادامه خواهد داشت یا خیر. استیضاح کرباسیان یک نکته عجیب داشت: کرباسیان در حالی عزل شد که هر سه فراکسیون مجلس، چه اصلاح‌طلبان و چه اصول‌گرایان و مستقل‌ها، مخالفت خود را با استیضاح وی مطرح کرده بودند. این استیضاح نشان داد که فراکسیون‌ها در مجلس، جایگاه خود را از دست داده‌اند و نمایندگان، مستقل از نظرات فراکسیون‌ها عمل می‌کنند!
به گزارش مردم سالاری آنلاین، نمایندگان مجلس با ۱۳۷ رای موافق، ۱۲۱ رای مخالف و ۲ رای ممتنع از مجموع ۲۶۰ نماینده با استیضاح وزیر اقتصاد موافقت کردند و بدین ترتیب مسعود کرباسیان تنها پس از یک سال، مجبور به ترک وزارت اقتصاد شد.
جلسه استیضاح مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی صبح امروز (یک‌شنبه ۴ شهریور) در حالی در مجلس آغاز شد که هر سه فراکسیون مجلس با استیضاح وی مخالف بودند! جلسه مجمع عمومی فراکسیون امید برای بررسی استیضاح مسعود کرباسیان برگزار شد و پس از رأی‌گیری، نظر نهایی فراکسیون امید، مخالفت با استیضاح وزیر اقتصاد عنوان شد. فراکسیون مستقلان ولایی اگرچه پیش از آغاز جلسه استیضاح در صحن علنی مجلس، رأی‌گیری نکرد، اما نظر اکثر نمایندگان این فراکسیون، مخالفت با استیضاح کرباسیان بود. فراکسیون سوم مجلس، یعنی فراکسیون نمایندگان ولایی نیز مخالف استیضاح وزیر اقتصاد بود و رأی‌گیری در این فراکسیون، این مخالفت را آشکار ساخته بود. با این مخالفت فراکسیون‌ها، این‌گونه به‌نظر می‌رسید که شاید کرباسیان روز دشواری در مجلس نداشته باشد؛ اما همه‌چیز برعکس رقم خورد و پارلمان، حکم به عزل کرباسیان داد. در جلسه استیضاح وزیر اقتصاد چه گذشت؟
رئیس جمهور در جلسه استیضاح وزیر اقتصاد در مجلس حاضر نشده بود و اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور جهت حمایت از کرباسیان به پارلمان آمده بود. علاوه بر جهانگیری، مرتضی بانک مشاور رئیس جمهور، معصومه ابتکار معاون امور زنان رئیس جمهور، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، محمود واعظی رئیس فتر رئیس جمهور و علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی در صحن پارلمان حضور یافتند.
 
موافقان استیضاح چه گفتند؟
با آغاز جلسه علنی مجلس، ابتدا نمایندگان موافق استیضاح، نقدهای خود را به کرباسیان وارد ساختند. حاجی دلیگانی  عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در موافقت با استیضاح وزیر اقتصاد گفت: آقای وزیر اقتصاد؛ در دوران وزارت شما قدرت خرید مردم ۵۰ درصد کاهش یافته و ۹ تا ۱۸ میلیارد دلار ارز کشور به تاراج رفته و ۵۷ تن طلا و سکه از دست رفته است. شما اعلام کردید ۳۸ پله در شاخص نوآوری بهبود داشتیم اما از زمانی که شما وزیر شدید دلار ۳۸۰۰ تومانی به ۱۲ هزار تومان رسید. شاخص قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ماهانه ۹ درصد افزایش داشته است همچنین قیمت خودرو بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است، قیمت سکه هم از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به بالای ۴ میلیون تومان رسیده است. آقای کرباسیان! سفره‌های مردم از کوچک شدن به نامرئی شدن رسیده است، مردم را فقیرتر کردید، چه وزیر اقتصادی داریم که می‌گوید من هیچ نقشی در هیچ کدام از این‌ها ندارم!
عباس پاپی‌زاده نماینده مردم دزفول به‌عنوان یکی دیگر از موافقان استیضاح وزیر اقتصاد گفت: چرا بانک مرکزی و وزارت اقتصاد با تصمیم غلط، بانک‌های دولتی را به مسابقه افزایش سود و خلق پول تشویق کردند. این امر موجب بی‌سابقه افزایش نقدینگی در کشور شد... آقای کرباسیان! شما عضو شورای اقتصاد هستید، چرا از افزایش قیمت خرید تضمینی گندم خودداری می‌کنید در حالی که قیمت خودروی بی‌کیفیت پراید به ۳۶ میلیون تومان رسیده است. هدایت‌الله خادمی دیگر نماینده موافق استیضاح هم عنوان کرد: چگونه است که دختر یکی از مدیران‌تان خودروی ۳۵۰ میلیون تومانی را با ۱۰۰ میلیون تخفیف و مابقی را با وام ۴ درصدی خریداری کرده است. چرا شبانه گمرک آتش می‌گیرد و هزاران اسناد می‌سوزد؟ اصلا چرا  فرزند ۲۰ و چند ساله مشاور رئیس‌جمهور در هیأت  مدیره یک شرکت دیده می‌شود. امروز خاوری نیست اما روحیه اشرافیگری او در بدنه مدیران وزارت اقتصاد جاری است. آیا وضع اقتصادی مردم را نمی‌بینیم و صدای مستضعفان را نمی‌شنویم؟ چه‌طور است که در این اوضاع بد اقتصادی زندگی توده‌های مردم سخت‌تر و زندگی برخی بهتر و شیرین‌تر می‌شود؟
قاسم جاسمی یکی دیگر از نمایندگان موافق استیضاح هم گفت: آقای کرباسیان! شما با این اقداماتی که انجام دادید و کارهایی که در دستور وزارت اقتصاد قرار دادید، ثروتمندها را ثروتمندتر و قوی‌تر و افراد بی‌بضاعت را ضعیف‌تر کردید، به گونه‌ای که محتاج نان شب‌شان هستند. ارزش پول ملّی که با مقاومت و ایستادگی و تحمل سختی‌ها و تقدیم هزاران شهید و جانباز در طول ۴۰ سال انقلاب و حتی در دولت یازدهم در زمان آقای طیب‌نیا به دست آمده بود، را یک‌شبه به تاراج دادید و اکنون، بی‌ارزش‌ترین پول جهان بعد از ونزئولا، پول ایران است.
مجید کیان‌پور نماینده مردم دورود و ازنا هم گفت: سیاست‌های متفاوت و لحظه‌ای در اقتصاد ایران سبب آشفتگی در کشور شده است، ‌یک روز کالا با دلار ۴۲۰۰ تومانی ثبت سفارش می‌شود اما روز دیگر می‌گویند ثبت سفارش انجام نشود، یک روز می‌گویند صرافی‌ها مجاز به فروش ارز هستند ولی روز دیگر می‌گویند غیرمجازند. این سیاست‌های غلط،‌کاهش ارزش پول ملی را به دنبال داشته است،‌حجم عظیم کالاها در گمرک و عدم ترخیص آن‌ها، مشکلاتی را به‌وجود آورده و تمام سیاست‌های غلط بانک مرکزی در سه ماه اخیر ارزش پول ملی کشور را به یک سوم کاهش داده است.
 
سخنان کرباسیان در روز استیضاح
پس از سخنان نمایندگان موافق استیضاح، کرباسیان در جایگاه حاضر شد و به دفاع از عملکرد خود پرداخت. کرباسیان گفت: هیچ زمانی نگفتم فقط در دایره مسئولیت خود پاسخگو هستم. من به عنوان عضوی از دولت پاسخگو هستم. هر چند که مربوط به حوزه فعالیت من نباشد. من هم قبول می‌کنم از ابتدای فصل بهار امسال وضعیت ما تحت تاثیر اثرات روانی تحریم و برخی سوءاستفاده‌های اقتصادی داخلی دچار نوسان شد. اما این به معنای آن نیست که اقتصاد به یک‌باره ناکارآمد شده است. بین یک رخداد در حوزه اقتصادی و مسیر کلی اقتصاد تفکیک قائل شویم. من واقعا متاسفم به جای آنکه زمان و توان خود را برای بهبود معیشت مردم بگذارم، مجبورم بخشی از توانم را به خنثی کردن اقدامات اقتصادی معاندین تخصیص دهم. ریشه تلاطم اقتصادی را باید در گذشته و حال جست‌وجو کرد که همه آن تحت کنترل این وزارتخانه نیست. ریشه تلاطم اقتصادی متاثر از بدعهدی نظام سلطه است.
کرباسیان عنوان کرد: دقت کنید تهدیدهای برون‌زا که برای ما پیش آمد برای کشورهای همسایه‌مان ترکیه و روسیه نیز پیش آمد. آن‌ها نه تهدید به قطع نفت شدند و نه تهدید به بستن سویفت شدند. آن‌ها تهدید به تحریم حمل و نقل و تحریم بیمه کشتی‌هایشان نشدند. آن‌ها تهدید به محدود شدن صادرات فولاد و پتروشیمی نشدند. اثرات تحریم در آن کشورها به مراتب مخرب‌تر از کشورمان بود. ما کشور و مردم خوبی داریم اما ظرف مدت کوتاهی ۳۰ درصد از ارزش پول ملی ترکیه کاهش یافت. تورمی که روسیه تحمل کرد شاید قابل تحمل برای کشورهای دیگر نبود. بدیهی است اگر منسجم‌تر، هماهنگ‌تر و همدل‌تر می‌بودیم، تلاطم کمتری در این ایام می‌داشتیم.
وی گفت: در سال ۹۶ نرخ رشد تشکیل سرمایه ناخالص بعد از مدت‌ها مثبت شد و به ۱.۴ درصد رسید. رتبه ما در شاخص رقابت‌پذیری جهانی بر اساس آخرین گزارش نسبت به سال قبل ۷ رتبه صعود داشت. بر اساس آخرین آمار تا اول شهریور سال جاری صادرات غیرنفتی کشور با افزایش به ۱۹ میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه ۱۵ درصد رشد داشته و در همین مدت واردات ۷ درصد کاهش داشته است. یعنی ما مازاد تراز تجاری مثبت داریم که بالغ بر ۳۶۰ میلیون دلار است. این وضعیت منابع ارزی‌مان بوده است. در شاخص جهانی نوآوری کشور با جهشی ۱۰ پله‌ای از رتبه ۷۵ به جایگاه ۶۵ در سال ۲۰۱۸ رسیده است. خرسندم اعلام کنم به واسطه تلاش دستگاه‌ها،‌گمرک و وزارتخانه‌ها شاخص جهانی لجستیک در کشور ۳۲ رتبه بهبود پیدا کرده است. رتبه ما در کارآیی فرایندهای گمرکی از ۱۱۰ در سال ۲۰۱۶ به جایگاه ۷۱ ارتقا یافت. یعنی حدود ۴۰ رتبه بهبود یافت که در تاریخ کم نظیر است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی بیان داشت: یکی از ریشه‌های فساد در دولت تعدد حساب‌های بانکی دستگاه‌های دولتی بوده است. ما ۱۹۰ هزار حساب بانکی دولتی را شناسایی و مسدود کرده‌ایم. تعدد حساب‌ها مشکل عدم شفافیت و عدم مدیریت نقدینگی را در دولت به همراه داشت. یکی دیگر از اقدامات غیرشفاف پرداخت غیرمتمرکز حقوق کارمندان بود. اکنون به ۵۰۰ دستگاه اجرایی کشور به صورت متمرکز و کاملا شفاف و حساب‌شده پرداخت‌ها صورت می‌گیرد. ما پرونده‌های تخلف و فساد را به دور از هیاهو دنبال کرده‌ایم . به عنوان مثال در یک پرونده مرتبط با صدور ضمانت‌نامه چندین عضو هیأت مدیره را که بیش از ۲۰ نفر هستند به مراجع قضایی معرفی کردیم.
کرباسیان در دفاع از عملکرد خود گفت: برای اولین بار ۳ هزار و ۲۰۰ پرونده مالیاتی سنگین را شناسایی و به آنها رسیدگی قطعی کردیم. ۶ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان مالیات از تحلیل تراکنش‌های مشکوک و سازوکارهای مبارزه با پولشویی را شناسایی کردیم. ما توانستیم ۳۰۰ هزار مؤدی جدید مالیاتی را شناسایی کنیم که تاکنون مالیات نمی‌دادند و هزینه آن را سال‌ها تولیدکنندگان پرداخت می‌کردند. طرح جامع مالیاتی را بدون کمک خارجی احیا کردیم. در سال ۱۳۹۶ حدود ۷۲ درصد از منابع مورد نیاز دولت را از منابع غیرنفتی شامل مالیات، گمرک، سود سهام، خصوصی‌سازی و انتشار اوراق مالی تامین کرده‌ایم. عملکرد مطلوب و رو به جلوی ما در حوزه مالیات دستاوردهایی برای نظام داشته است. مجموع قراردادهای تامین مالی خارجی از شهریور ۹۶ تاکنون به میزان ۳۰ میلیارد دلار رسیده است. این رقم در سال ۹۵ حدود ۳ میلیارد دلار بوده است.
همچنین مسعود پزشکیان در مخالفت با استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی و در دفاع از کرباسیان گفت: مسئول وضعیت کنونی همه ما هستیم و باید علما و کارشناسان از همه جناح‌ها در کنار یکدیگر قرار گیرند و با حضور نماینده‌ای از سوی رهبری، ستاد جنگ اقتصادی تشکیل شود. حسین سلیمانی هم در مخالفت با استیضاح وزیر اقتصاد گفت: در پیشینه کاری که از آقای کرباسیان می‌دانم در طول مدت خدمتش در مدیریت‌های کلان نظام در حد معاون وزیر و همچنین در بخش خصوصی در اتاق بازرگانی به عنوان عضو هیأت رئیسه هیأت نمایندگان و مشاوران اتاق بازرگانی تهران مشغول به کار بوده و بنابراین از قابلیت و تجربه و توانایی لازم در بخش‌های مختلف مدیریتی برخوردار است.
یکی از حاشیه‌های استیضاح وزیر اقتصاد، سخنرانی الیاس حضرتی در مخالفت با کرباسیان بود. حضرتی به عنوان عضو فراکسیون امید در حالی در مخالفت با کرباسیان، حرف زد که این فراکسیون مخالفت خود با استیضاح را به صورت علنی عنوان کرده بود. الیاس حضرتی در واکنش به مخالفت فراکسیون امید با این استیضاح گفت: اگر لازم باشد از فراکسیون امید هم استعفا می‌دهم، اما نطقم را در موافقت با استیضاح وزیر اقتصاد می‌گویم.