تجارت پرسود انتقال دلار از افغانستان به ایران

 انتقال دلار از شهرهای افغانستان نظیر هرات به ایران به یک تجارت پرسود برای برخی از شهروندان افغان تبدیل شده است. این تجارت، چنان ابعاد بزرگی به خود گرفته که کمبود دلار در افغانستان را درپی داشته و به اقتصاد این همسایه شرقی کشورمان ضربه زده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، بحران ارزی در ایران باعث شده تا صدها شهروند افغان روزانه مبلغ قابل توجهی دلار را از هرات به مشهد منتقل کنند و از این راه سود سرشاری به جیب بزنند. این تجارت جدید که در مرزهای شرقی ایران، سود قابل توجهی برای عده‌ای از افغان‌ها به همراه داشته است، در کل باعث خروج ارز از اقتصاد افغانستان شده و ضرباتی را به زندگی عامه مردم این کشور وارد کرده است.
بهاءالدین رحیمی رئیس اتحادیه صرافان هرات می‌گوید روزانه حدود 700 تا 800 شهروند افغان از هرات به ایران سفر می‌کنند و به صورت قانونی، مجموعاً دو تا سه میلیون دلار از افغانستان خارج کرده و به ایران منتقل می‌کنند. از این که چه میزان دلار از افغانستان به صورت قاچاق وارد ایران می‌شود، گزارشی در دست نیست. طبق قوانین افغانستان هر شهروند این کشور می‌تواند تا 20 هزار دلار یا معادل آن را از این کشور خارج کند. در ایران نیز هر مسافر می‌تواند تا 10 هزار یورو یا معادل آن به صورت فیزیکی از کشور خارج کرده یا به آن وارد کند. در واقع، قوانین ایران و افغانستان شرایط را مهیا کرده تا یک تجارت پرسود بین مرز این کشورها شکل بگیرد.
رئیس اتحادیه صرافان هرات می‌گوید انتقال هر 10 هزار دلار از هرات به مشهد حداقل یک و نیم میلیون تومان سود دارد چرا که قیمت دلار در هرات ارزان‌تر از بازار آزاد ایران است و دلارهای منتقل‌شده به مشهد، گران‌تر فروخته می‌شود. کسانی که که از شهرهای غربی افغانستان دلار می‌خرند و آن را وارد شهرهای شرقی ایران می‌کنند، در راه بازگشت به افغانستان نیز اجناس ایرانی نظیر روغن، بیسکویت، نوشیدنی و غیره می‌خرند تا با فروش آن در بازار افغانستان سود بیشتری به جیب بزنند. آن‌گونه که رسانه‌های کشور افغانستان خبر داده‌اند بسیاری از رانندگان و مسافران مسیر هرات به مشهد به تجارت پرسود انتقال دلار به ایران روی آورده‌اند.
انتقال دلار از افغانستان به ایران، آن‌چنان ابعاد بزرگی به خود گرفته که خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی به آن پرداخته است. رویترز نوشته است که مبادله‌کنندگان افغان، از برندگان اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران و کاهش ارزش پول این کشور بوده‌اند! در اوایل دهه 90 نیز که به دلیل تحریم‌ها قیمت ریال کاهش یافت، انتقال دلار از غرب افغانستان به ایران به تجارتی پرسود تبدیل شد و در نهایت دولت افغانستان سعی کرد با اعمال قوانینی مانع از انتقال دلار به ایران شود.
 
تأثیر تحریم‌های ایران بر اقتصاد افغانستان
در کل در ماه‌های گذشته ارزش واحد پولی افغانستان، افغانی، نیز همچون ریال ایران، در مقابل دلار آمریکا کاهش یافته است. یکی از دلایل کاهش ارزش واحد پولی افغانستان خروج دلار از این کشور بوده و برخی از تولیدکنندگان افغانستان از دولت این کشور خواسته‌اند تا مانع از خروج دلار شود. خروج دلار و کاهش ارزش افغانی، باعث بالا رفتن تورم در افغانستان شده و قیمت بسیاری از اجناس در این کشور 20 درصد افزایش یافته است.
علاوه بر این، کاهش ارزش ریال باعث ارزانی نسبی کالاهای ایرانی در بازار افغانستان شده و تولیدکنندگان این کشور می‌گویند که توان رقابت با محصولات ایرانی را ندارند. رئیس اتاق صنایع و معادن هرات می‌گوید: با کاهش نرخ ریال قیمت برخی اقلام صادراتی ایران نیز کاهش یافته، مثلا یک بیسکویت یا نوشیدنی ایرانی قبلاً ٢٠ یا ٢۵ افغانی به فروش می‌رسید. اما با کاهش ارزش ریال، قیمت همین بیسکویت یا نوشیدنی به ١٠ یا ١۵ افغانی رسیده است. این امر باعث شده تا محصولات ایرانی در افغانستان مشتری بیشتری پیدا کنند و برخی از صنایع افغانستان، تحت تأثیر تحولات اقتصادی ایران قرار گیرند. حاجی زلمی بهادری رئيس شرکت نوشیدنی‌های پامیرکولا در افغانستان گفته است به دلیل کاهش ارزش ریال و افزایش اقبال به محصولات ایرانی، مجبور شده کارخانه‌اش را که قبلاً در دو شیفت شب و روز کار می‌کرده، یک شیفت (در شب) تعطیل کند.
رویکرد ضدایرانی دولت ترامپ تنها از این طریق بر اقتصاد افغانستان تأثیر نگذاشته است. حمیدالله خادم رئیس اتاق صنایع و معادن هرات می‌گوید ازسرگیری تحریم‌های آمریکا علیه ایران، صنعتگران افغان را نیز متضرر کرده است. منطقه غرب افغانستان به ویژه صنعتگران و کارخانه‌ها،  مصرف‌کننده کالاهای ایرانی هستند و بیشتر مواد خام کارخانه‌ها نیز از طریق ایران وارد افغانستان می‌شود. به گفته خادم، ایران بزرگترین راه ترانزیتی محصولات و مواداولیه موردنیاز افغانستان است که از طریق بنادر ایران، به ویژه بندرعباس، کالاهای تاجران و صنعتگران افغان به این کشور می‌رسد. شرکت‌های فعال در افغانستان در حال حاضر به دلیل تهدیدات دولت ترامپ علیه ایران، در پرداخت پول به شرکت‌های سایر کشورهای دنیا با مشکل مواجه هستند. به گفته صنعتگران افغان، بندرعباس ایران، بزرگترین بندر ترانزیتی در منطقه است که  بیشتر کالاهای مورد نیاز خود را از آن طریق به افغانستان انتقال می‌دهند. رئیس اتاق صنایع و معادن هرات  می‌گوید بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، زمانی که آنان بندرعباس را برای انتقال کالاهای شان به شرکت‌های دنیا معرفی می‌کنند، در انتقال پول به شرکت‌های معتبر دنیا با مشکل روبرو می‌شوند و به آسانی نمي‌توانند پول به بانک‌های خارجی انتقال دهند. او می‌گوید که بندر چابهار ایران نیز همین مشکل را دارد.