عاملی که همه چیز را در ایران دگرگون کرد!

تحولات عظیمی زیرپوست جامعه ایران در حال وقوع است که رفته رفته همه چیز از سبک زندگی گرفته تا اقتصاد را دگرگون خواهد کرد. زندگی دیجیتالی در ایران به یک واقعیت تبدیل شده؛ تعداد مشترکین تلفن همراه در 17 سال گذشته بیش از 40 برابر شده است و ده‌ها میلیون تلفن هوشمندِ دائماً متصل به اینترنت، بستری را فراهم کرده که همه چیز از اقتصاد گرفته تا سبک زندگی، رسانه و حتی شیوه‌های فعالیت سیاسی را تغییر خواهد داد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، تا چند سال پیش هیچ‌کس نمی‌توانست پیش‌بینی کند که افزایش سرعت اینترنت تلفن‌های همراه چه تغییرات شگرفی می‌تواند در ایران به وجود آورد. اما حالا عجیب‌ترین احتمالات نیز به واقعیت پیوسته‌اند: پمپ بنزین اینترنتی به فهرست خدمات آنلاین در ایران اضافه شده است؛ کار به ایجاد نانوایی اینترنتی و سفارش نان تازه به صورت اینترنتی هم رسیده و به این موارد باید خشکشویی آنلاین، کارواش آنلاین، سوپر مارکت آنلاین، پیک موتوری آنلاین، تاکسی‌یاب آنلاین و ده‌ها کسب و کار آنلاین دیگر اضافه کرد.
سرعت اینترنت در ایران سال‌ها پایین بود و کاربران تمایلی نداشتند که برای شبکه‌های اینترنتی 2G گوشی هوشمند بخرند و تلفن‌های خود را به اینترنت وصل کنند. اما اینترنت 3G که به بازار آمد، صحنه به کلی دگرگون شد و میلیون‌ها گوشی هوشمند راهی بازار ایران شد. در نهایت نیز شبکه اینترنت نسل چهارم (4G) تغییرات بسیار بزرگ‌تری ایجاد کرد و زندگی دیجیتالی را در ایران به یک واقعیت تبدیل کرد.
حالا در ایران وضعیت به نحوی شده است که اینستاگرام و تلگرام به بزرگ‌ترین «بنگاه‌های خبری» در ایران تبدیل شده‌اند؛ میلیون‌ها ایرانی بدون تلفن هوشمندِ دائماً متصل به اینترنت نمی‌توانند زندگی کنند، آن‌ها عمده ارتباطات خود را از طریق این تلفن‌های هوشمند برقرار می‌کنند و بسیاری از نیازهای خود را نیز از طریق این گوشی‌ها تأمین می‌کنند. این امر بستری ایجاد کرده که اقتصاد ایران هم در معرض تحولات بزرگی قرار گیرد.
 
تلفن همراه متصل به اینترنت پایه‌ای برای تغییرات عظیم
گزارش تازه مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در فاصله بین سال‌های 1380 تا 1395، تعداد مشترکین تلفن همراه 40 برابر افزایش یافته است. مشترکین تلفن همراه در ایران از 2 میلیون نفر در سال 1380 به بیش از 82 میلیون نفر در سال 1395 رسیده است.
به‌ازاي هر ايراني شش ساله بالا، 2.15 خط تلفن همراه واگذار شده است كه ١.١٦ خط از آن، مشغول به كار هستند. بخش قابل توجهی از این خطوط تلفن بر گوشی‌های هوشمند سوار هستند. آمار رسمی از این مورد که چند میلیون گوشی هوشمند متصل به اینترنت در ایران وجود دارد، منتشر نشده است. با این حال، مسئولان بارها گفته‌اند که تنها تلگرام پیش از فیلتر شدن، 40 میلیون کاربر فعال در ایران داشت. این بدان معناست که تعداد تلفن‌های هوشمند در ایران باید بیش از 40 میلیون دستگاه باشد.
سازمان فناوری اطلاعات وابسته به وزارت اتباطات و فناوری اطلاعات تعداد گوشی‌های هوشمند در سال 94 را حدود 40 میلیون اعلام کرده بود. از آن زمان تاکنون باید تعداد این گوشی‌ها افزایش داشته باشد. قابل ذکر است که بنا بر آمار مسئولین این سازمان، در سال 92، تنها دو میلیون گوشی هوشمند در ایران وجود داشت که تعداد آن‌ها تنها در ظرف یک سال افزایش 10 برابری را تجربه کرد و در سال 93 به 20 میلیون گوشی هوشمند رسید.
رایتل در سال 1390، اینترنت نسل سوم را به ایران آورد. تا آن زمان در مقابل افزایش سرعت اینترنت در ایران مقاومت صورت می‌گرفت و به ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی اجازه عرضه اینترنت با سرعت بالا، داده نمی‌شد. اینترنت نسل سوم نسبتاً دیر به ایران آمد. ژاپن اولین کشوری بود که از اینترنت 3G در ابعاد تجاری استفاده کرد. در اکتبر سال ۲۰۰۱، بزرگ‌ترین شرکت مخابراتی ژاپن، خدمات مخابراتی خود را به نسل سوم اینترنت مجهز کرد. در ایران از نیمه دوم سال 1393، دو اپراتور دیگر، یعنی همراه اول و ایرنسل، نیز اقدام به ارائه نسل سوم اینترنت کردند. این تحولات بود که باعث شد تا میلیون‌ها گوشی هوشمند راهی بازار ایران شود. پیش از آن، هزینه فراوان برای گوشی‌های هوشمند مقرون به‌صرفه نبود؛ چرا که این گوشی‌ها بدون اتصال به اینترنت پرسرعت، کاربرد چندانی نخواهند داشت.
ایرانسل از همان سال 93 از اینترنت نسل چهارم خود نیز رونمایی کرد. رفته رفته استفاده از اینترنت نسل چهارم نیز گسترش یافت و در سال‌های بعد میلیون‌ها کاربر، گوشی و سیمکارت خود را عوض می‌کردند تا به این اینترنت پرسرعت وصل شوند.
 
تغییرات شگرف تنها در عرض چند سال
بدین ترتیب بود که بستر ایجاد تغییرات بزرگ در جامعه ایران شکل گرفت. سیطره دیجیتالیسم بر اقتصاد و جامعه ایران آن‌چنان پرقدرت بود که اعتراض دارندگان تاکسی و سازمان تاکسی‌رانی به اسنپ و تپسی در سال 95 نتوانست مانع گسترش کسب‌وکار این شرکت‌ها شود. به جز خدمات جابجایی مسافر، هم‌اکنون صدها کسب‌وکار اینترنتی دیگر در ایران راه‌اندازی شده است.
آمار دقیقی در این باره وجود ندارد که کسب‌وکارهای اینترنتی چه تعداد شغل در ایران ایجاد کرده‌اند. با این حال، این کسب‌وکارها تا دورترین روستاهای کشور نیز نفوذ کرده‌اند و حالا کمتر کسی است که به عنوان مثال، اسم دیجی کالا، به گوشش نخورده باشد. تغییراتی که تاکنون به واسطه نفوذ گوشی‌های هوشمند و اینترنت پرسرعت در ایران شکل گرفته، شاید بخش کوچکی از چیزهایی باشد که ظرف سال‌های آتی در اقتصاد ایران پدیدار خواهد شد. کسب‌وکارهای اینترنتی در اول راه خود هستند و تغییرات بسیار بزرگ‌تری در راه خواهد بود.
در عرصه اجتماعی-رسانه‌ای نیز تغییرات شگرفی در حال روی دادن است. اینرتنت پرسرعت سبک زندگی بسیاری از افراد را تغییر داده و ابزارهای رسانه‌ای جدیدی ظهور کرده‌اند. این ابزارها از این به بعد در مقام بازیگران سیاسی نیز نقش ایفا خواهند کرد و از عوامل تأثیرگذار بر تحولات سیاسی خواهند بود.