مسکن، قربانی بعدی هجوم نقدینگی‌های سرگردان

در حالی که بازار ارز عملاً وارد فاز توقف معاملات خُرد شده و ارزی از طرف بانک مرکزی به صرافی‌ها تزریق نمی‌شود، این نگرانی وجود دارد که بخشی از نقدینگی‌های سرگردان به بازار مسکن هدایت شده و حباب بزرگی را در این بازار به وجود آورد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، در نیمه دوم سال گذشته قیمت مسکن همزمان با افزایش نرخ ارز و طلا افزایش یافت. در آن دوره، دو اتفاق روی داده بود: در حوزه سیاسی ترامپ در مهرماه از تأیید برجام سرباز زد و اگرچه تحریم‌ها را مجدداً اعمال نکرد اما ریسک سیاسی با این حرکت وی به شدت افزایش یافت. اتفاق دوم نیز کمی پیش از این حرکت ترامپ، در حوزه اقتصادی روی داد و آن کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی به 15 درصد بود.
 
حبابی شدن بازار مسکن
کاهش نرخ سود بانکی، در کل باعث شد تا سپرده‌گذاری در بانک‌ها از جذابیت بیفتد. بخشی از نقدینگی جامعه به بازار طلا و ارز هدایت شد و با ایجاد حباب در این بازارها قیمت آن‌ها را بالا برد. در کنار این‌ها اما قیمت مسکن نیز افزایش یافت.
مشاهدات میدانی خبرنگار مردم سالاری آنلاین، نشان می‌دهد که به بهانه افزایش قیمت ارز و افزایش قیمت مسکن، بسیاری از مالکان قیمت اجاره بها را در تهران تا سطح قابل توجهی افزایش داده‌اند. این افزایش اجاره بها در فروردین 97 نیز ادامه داشته و در صورت ادامه‌دار بودن، مستأجرین در تابستان امسال نقره‌داغ خواهند شد.
آخرین گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن شهر تهران حاکی از این است که متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در تهران در اسفند سال گذشته، 5 میلیون و 760 هزار تومان بوده که نسبت به اسفند سال 95، ۲۶.۱ درصد افزایش نشان می‌دهد! این میزان از افزایش قیمت به هیچ وجه با قدرت خرید، متقاضیان واقعی مسکن تناسب ندارد.
در واقع، افرادی به بازار مسکن آمده‌اند تا با خرید ملک، پول خود را افزایش داده یا حداقل ارزش آن را حفظ کنند و هدف آن‌ها خرید مسکن به قصد زندگی کردن در آن نیست. افزایش این‌گونه معاملات در بازار مسکن بوده که باعث ایجاد حباب در بازار مسکن شده است. سرمایه‌های چنین افرادی همگی جزو سرمایه‌های خُرد محسوب می‌شود اما مجموع آن‌ها به هیچ‌وجه خرد نیست و عدد بزرگی خواهد شد.
در مجموع، در سال 96 تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی تهران به ۱۸۱.۲ هزار واحد مسکونی بالغ شد که در مقایسه با سال 95، ۱۱.۸ درصد افزایش نشان می‌دهد. اما افزایش شدید قیمت و شکل‌گیری حباب در بخش مسکن باعث شد تا در اسفندماه تعداد معاملات رشد چندانی نداشته باشد. در اسفند سال گذشته، تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران به ۱۲.۳ هزار واحد رسید که نسبت به اسفند 95، تنها افزایش نیم درصدی را نشان می‌دهد! دلیل این امر افزایش شدید قیمت مسکن بود که فراتر از قدرت خرید سرمایه‌های خرد، افزایش یافته بود.
 
بازار مسکن از رونق تا حباب
از سال گذشته سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساخت و ساز منازل مسکونی رو به افزایش گذاشت و به نوعی بازار مسکن از رکود خارج شد. پیش از این در هر دو سال 94 و 95 سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان‌های جدید مناطق شهری کاهش یافته بود. طبق گزارش بانک مرکزی در کل کشور این سرمایه‌گذاری‌ها در سال 94، رشد منفی 13.5 درصدی و در سال 95، رشد منفی 14.1 درصدی را تجربه کرد.
سال گذشته این روند معکوس شد و با افزایش سرمایه‌گذاری سازندگان مسکن، این بازار از رکود خارج شد. گرچه اکثر سرمایه‌گذاری‌ها توسط بخش خصوصی در ساختمان‌های نیمه‌تمام صورت گرفت، اما با این حال سال 96 به معنای افزایش فعالیت‌ها در بازار مسکن بود.
حباب شکل گرفته در بازار مسکن ممکن است کاری کند که در سال 97 این روند معکوس شود و ما مجدداً شاهد کاهش سرمایه‌گذاری در بخش مسکن باشیم. کاهش معاملات مسکن در اسفند سال گذشته نسبت به ماه‌های پیش از آن، زنگ خطر را به نوعی به صدا درآورده است.
در واقع، ایجاد حباب در بازار مسکن ممکن است از طریق بالا بردن بی‌رویه قیمت مسکن کاری کند که رونق کم‌سوی این بخش یک بار دیگر به رکود تبدیل شود. بازار مسکن در سال 94 و 95 در رکود کامل بوده و علاوه بر این در دو سال پیش از آن نیز به هیچ وجه وضعیت خوبی نداشته و عملاً در رکود بوده است.
همچون بازار ارز و طلا، فعالیت‌های سوداگرانه به نوعی وارد بازار مسکن نیز شده و احتمال این که بازار مسکن قربانی هجوم نقدینگی به آن شود، جدی است. مخصوصاً حالا که بازار ارز در نوعی سردرگمی و وضعیت برزخی به سر می‌برد، خطر بزرگ‌تری بازار مسکن را تهدید می‌کند.