تهران در انتظار حرف های آخر شهردار

پس از کش و قوس های فراوان به نظر می رسد که بالاخره فردا شهردار پایتخت سکوت خود را خواهد شکست و حداقل دلایل استعفایش را به طور شفاف و بدون محافظه کاری های ماه های گذشته برای شورای شهر و مهم تر از آن برای مردم بازگو خواهد کرد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، بنا بر اعلام شخص محمدعلی نجفی، فردا در نخستین جلسه رسمی سال جدید میان اعضای شورای شهر پایتخت با شهردار تهران، دلایل استعفای نجفی برای تصمیم گیری نهایی نمایندگان شورا مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نجفی که البته پیشتر ابتلا به بیماری و نیاز به طی دوران درمان را اصلی ترین دلیل استعفای خود اعلام کرده بود، با واکنش منفی اعضای شورای شهر و همچنین افکار عمومی مواجه شد. این در حالی است که تجربه در مورد نجفی و استعفاهایش نشان می دهد که بعید است در خصوص تصمیم خود تردیدی داشته باشد. این بار اما جدای از مخالفت آشکار نمایندگان شورا، برخی نمایندگان مجلس و فعالین سیاسی نیز صراحتا به مخالفت با این تصمیم برخاسته اند. با این حال نکته اصلی در خصوص این استعفا، خداحافظی با شخص نجفی نبوده و نیست.

حداعلای محافظه کاری
امروز (شنبه) محمدعلی نجفی درحاشیه بهره برداری از 20 پروژه منطقه 8 با اشاره به استعفای خود، با بیان اینکه علت اصلی استعفای من فرصت برای معالجه است گفت: «در سه چهارماهی که باید برای درمان بروم کار شهرداری نمی‌تواند معلق بماند... شورا عوض نشده و علی القاعده شهرداری کار خود را ادامه خواهد داد. فکر نکنید تغییراتی که با آمدن من ایجاد شده، از بین برود؛ چرا که تغییرات انجام شده، زیر ساختها آماده است و فضا برای ادامه کارفراهم است.» با این همه نکته بسیار مهم شاید در این خصوص باشد که علی رغم بدیهی بودن تفاوت میان سال های پرحاشیه شهرداری قالیباف با دوره فعلی، انتظار بزرگ مردم برای شفاف شدن تخلفات و علنی شدن گزارش های نجفی در خصوص میراث به جا مانده از ادوار قبلی هرگز به سرانجام نرسید و هنوز کسی به روشنی از جزئیات نابسامانی های گذشته اطلاع دقیقی ندارد. نکته ای که اصلی ترین دلیل آن محافظه کاری و عدم جسارت نجفی تلقی می شود. با این همه در روزهای گذشته عنوان شد که شهرداری در همین چند ماه موفق به پرداخت 6 هزار میلیارد تومان از بدهی های شهرداری به پیمان کاران شده است. نکته قابل تأمل اما شاید در این باشد که نجفی حتی در خصوص شفاف کردن میزان دقیق بدهی شهرداری نیز عملکرد بحث برانگیزی داشت.

یک شباهت روحانی
به نظر می رسد که بی توجهی به وعده ها و پرهیز از برآورده کردن انتظار مردم در خصوص شفافیت امور سیاسی و ساختاری، وجه تشابه اصلی نجفی و رئیس جمهوری کشور باشد. همان طور که مردم از خرداد 92 تا به امروز هنوز که هنوز است به آمار و ارقام متقن و داده های مدون تخلفات دولت های نهم و دهم دست پیدا نکرده اند، نجفی نیز رویه ای مشابه با حسن روحانی در ساختار شهرداری تهران در پیش گرفت. از سوی دیگر از همان روزهای نخست نهایی شدن تصمیم شورا برای انتخاب محمدعلی نجفی به عنوان شهردار پایتخت، حواشی و اما و اگرهای زیادی در خصوص این انتخاب به گوش می رسید؛ اما و اگرهایی که یکی از اصلی ترین آن ها توجه به دست به عصا بودن نجفی و امکان فروپاشی بیش از پیش اعتماد مردم به نمایندگان خود بود. اگرچه شاید دیگر مجالی برای خط کشی های اصلاح طلبی یا اصولگرایی در ساختار سیاسی درهم فعلی وجود نداشته باشد، نجفی با برچسب اصلاح طلبی انتخاباتی و ناظر بر پشتوانه مردمی به ساختمان بهشت رسید و پس از آن انتصاب های اصولگرایانه و حتی ناامید کننده ای انجام داد که اگرچه حمایت ظاهری و مقطعی نمایندگان شورای شهر را نیز به دنبال داشت اما، با یک نگاه کوتاه به برخی مصاحبه های همین نمیاندگان می توان به راحتی این نکته را دریافت که آن ها نیز به خوبی خطر در مقابل مردم قرار گرفتن را درک کرده بودند. ورود برخی دوستان قدیمی و آموزش پرورشی نجفی به حلقه اول معاونان و مشاوران شهردار خود یکی از عوامل این جریان بود.

یک استعفا و چند نکته
جدای از موارد مطرح شده که بیشترشان از سکوت و محافظه کاری نجفی نشأت می گیرد، چند نکته دیگر نیز قابل توجه به نظر می رسد. اگرچه هرگز گزارش رسمی و مشخصی در این باره نرسید اما، این شایعه در افواه و اذهان عمومی به سرعت رشد پیدا کرد که یکی از نتایج انتخاب نجفی همیشه مردد، قربانی شدن اسحاق جهانگیری بوده است. کسی که در روزهای نخست انتخاب نجفی شایعه پافشاری و تأثیرگذاری اش بر آن نامه فاش نشده در روز آخر فرصت انتخاب شهردار برای محقق شدن این تصمیم به خاطر خواست مردم به گوش می رسید. از سوی دیگر بدون شک این استعفا ضربه سنگینی به اعتبار نمایندگان شورای شهر تهران وارد خواهد کرد. یکی از اصلی ترین دلایل مخالفت نمایندگان شورای بیست نفره پایتخت با استعفای مورد بحث نیز درک همین مسئله است. از سوی دیگر و با توجه به عدم توجه همیشگی به خواست و نظر مردم در چنین شرایطی این یک حقیقت آشکار است که وقتی فردی انگیزه ای برای خدمت به مردم ندارد، ایجاد کمپین های اینترنتی و ایراد فشارهای همه جانبه تأثیری نخواهد داشت. نجفی با چنین شرایطی، امروز نرود فردا روز استعفای دیگری خواهد نوشت و از طرفی پر واضح است که چنین تصمیمیاتی یک شبه اتخاذ نمی شوند. به همین خاطر پر بیراه نیست اگر گفته شود بسیاری از اعضای شورای شهر ماه ها پیش از این ماجرا خبر داشتند و تا امروز تنها توانستند آن را به تعویق بیاندازند.

بارقه امید
با تمام این تفاسیر فردا قرار است محمدعلی نجفی حرف های آخرش را بزند. از یک سو بیماری را دلیل اصلی استعفا عنوان می کند و از سوی دیگر این طور نشان می دهد که حرف های دیگری هم در میان است. این حرف ها چه در خصوص حواشی ایجاد شده در خصوص مراسم جنجالی برج میلاد باشد و چه به فشارهای مگوی دیگر انتخاب نجفی به عنوان شهردار مربوط شود، برای تهران و برای مردم، مسئله اصلا ماندن یا رفتن شخص محمد علی نجفی نیست. آن چه نباید رخ داده است. نجفی اگر برود برای همیشه اعتماد مردم را از دست خواهد داد و اگر بماند کار بسیار دشواری در اصلاح رویه محافظه کارانه تا به امروز خود خواهد داشت. با این همه نجفی این طور القا کرده که حرف های مهمی در آستین دارد. آیا شهردار برای یک بار هم که شده گامی بلند در جهت ماندگاری خود بر می دارد یا همچنان بیماری را موهبت غیبی تلقی خواهد کرد؟ باید منتظر ماند. جدای از این ها بحث گزینه های جانشینی شهردار نیز ماجرای مفصلی است که شاید هنوز وقت بررسی دوباره اش نباشد.
گزارش : محمد مَهدی حسین نیا