امروز و فردا کردن‌های رفع فیلتر تلگرام

در حالی که امروز (چهارشنبه 20 دی) ابوالفضل حسن‌بیگی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس از احتمال رفع فیلتر تلگرام تا روز پنج‌شنبه خبر داده بود، مصطفی کواکبیان و محمدابراهیم رضایی، دو عضو دیگر این کمیسیون، خیلی زود اظهارات وی را تکذیب کردند. همزمان امروز دادستانی کل کشور به مسئولین وزارت ارتباطات «اخطار» داد که رفع فیلتر اینستاگرام «برخلاف موازین قانونی و قضایی انجام شده» و مسئولین امر باید در این زمینه «پاسخگو» باشند. بدین ترتیب عملاً ابهام‌ها پیرامون فعالیت دو شبکه اجتماعی محبوب در ایران، دو چندان شد.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، ابوالفضل حسن‌بیگی در مورد نتایج جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس که با حضور مسئولان و معاونان سازمان‌های امنیتی، انتظامی و وزارت‌خانه‌های کشور و اطلاعات تشکیل شده بود، گفت: قرار شد که مسئولان تلگرام قول دهند که از این شبکه اجتماعی استفاده امنیتی و تروریستی صورت نگیرد و به همین دلیل مسئولان در این جلسه به ما گفتند که تا پنج‌شنبه احتمالاً تلگرام رفع فیلتر خواهد شد.
اظهارات این نماینده مجلس خیلی زود توسط دو عضو دیگر از اعضای کمیسیون امنیت ملی تکذیب شد. دکتر مصطفی کواکبیان در این‌باره گفت: در روزهای گذشته قرار بود که برای تلگرام تعیین تکلیف شود اما کسی قولی مبنی بر این که تلگرام تا پنج‌شنبه رفع فیلتر شود به کمیسیون امنیت ملی نداد و من چنین چیزی نشنیدم. محمدابراهیم رضایی، دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز گفت: من در جلسه کمیسیون امنیت ملی چنین چیزی را نشنیدم و شاید این خبر را به صورت خصوصی به آقای حسن‌بیگی گفته‌اند.
گذشته از تکذیب‌های این دو نماینده مجلس، اظهارات حسن‌بیگی به طور ضمنی حاوی تناقض‌هایی بود. وی در کنار وعده رفع فیلتر تلگرام تا روز پنج‌شنبه (21 دی) گفت: به وزارت ارتباطات ماموریت راه‌اندازی تلگرام داخلی و استقرار سرورهای داخلی داده شد تا مردم بتوانند از اینترنت با سرعت بالاتر و مطمئن و سرورهای داخلی استفاده کنند تا دیگر کسانی به منافع امنیت و وحدت ملی خدشه وارد نکنند. مسئولان تلگرام تاکنون انتقال سرورهای این پیام‌رسان به ایران را رد کرده‌اند و پاول دوروف مدیرعامل تلگرام به صراحت در ماه ژوئیه گفت که « قرار نیست هیچ سروری که حاوی اطلاعات شخصی کاربران است به ایران منتقل شود». با توجه به مشخص بودن موضع تلگرام در این مورد، مشخص نیست منظور این نماینده مجلس از «راه‌اندازی تلگرام داخلی» و «استقرار سرورهای داخلی» چه بوده است!
امروز یک موضع‌گیری دیگر از طرف عبدالصمد خرم‌آبادی دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، عملاً ابهامات پیرامون رفع فیلتر تلگرام و حتی تداوم دسترسی کاربران به اینستاگرام را پیچیده‌تر کرد. وی در مطلبی در کانال شخصی‌اش در پیام‌رسان سروش خبر داد که از سوی دادستانی کل کشور به مسئولین وزارت ارتباطات اخطار داده شده که رفع فیلتر اینستاگرام بر خلاف موازین قانونی و قضایی انجام گردیده و مسئولین امر باید پاسخگو باشند. خرم‌آبادی گفت که «دستور مسدودسازی محتوای مجرمانه اینستاگرام از مدت‌ها قبل از اغتشاشات و فتنه اخیر، توسط مراجع مختلف قضایی صادر و در اجرای دستور دادستان کل کشور به وزارت ارتباطات ابلاغ گردیده ولی این دستور بنا به دلایلی که وزارت ارتباطات باید پاسخگوی آن باشد قبل از فتنه 96 اجرا نشد.» اظهارات خرم‌آبادی نشان می‌دهد که بین قوه قضائیه و دولت اختلاف نظری اساسی در مورد رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام وجود دارد. البته خرم‌آبادی به طور کلی از مخالفان شبکه‌های اجتماعی در کشور محسوب می‌شود و پیشتر نیز حتی گفته بود عضویت مسئولان کشور در توئیتر «تخلف» محسوب می‌شد! خرم‌آبادی حتی گفته بود که وزارت ارتباطات برای بیگانگان در فضای مجازی، «اتوبان‌کشی» می‌کند! این اظهارات خرم‌آبادی در حالی صورت گرفته بود که بسیاری از مقامات یا شخصیت‌های برجسته کشور در هر دو جناح، دارای فعالیت در شبکه‌های اجتماعی خارجی هستند.
موضع دولت در قبال رفع فیلتر تلگرام مشخص است و حسن روحانی به صراحت در روزهای گذشته گفت که دسترسی مردم به فضای مجازی نباید به صورت دایمی قطع باشد و «نمی‌توان به زندگی و کسب و کار مردم بی‌تفاوت بود». گزارش‌ها حاکی از این است که 600 هزار کانال تلگرامی در ایران وجود دارد که 40 درصد آن‌ها، فروشگاه‌های مجازی‌اند. رئیس جمهور در دیدار وزیر و معاونان وزارت امور اقتصادی و دارایی گفته بود: «مردم از صدا و سیما هم استفاده می‌کنند، اما نباید عده‌ای بخواهند که شبکه‌های مجازی که به خاطر شرایط خاص، چند روزی مسدود شده برای همیشه مسدود باشد. با این کار بیش از ۱۰۰ هزار نفر شغل خود را در یک هفته اخیر از دست داده‌اند و ما باید به فکر زندگی و راحتی مردم باشیم.»
در واقع، ابهام راجع به رفع فیلتر تلگرام روز به روز بیشتر می‌شود و با توجه به این اعتراضات اخیر هم فروکش کرده و خیابان‌ها مجدداً آرام شده است، مشخص نیست تکلیف میلیون‌ها کاربر تلگرام کی مشخص می‌شود. افراد و نهادهایی که از ابتدا با شبکه‌های مجازی مخالف بودند در روزهای اخیر بر شدت مخالفت خود افزوده‌اند و در این شرایط مشخص نیست امروز و فردا کردن‌ها در مورد تاریخ قطعی رفع فیلتر تلگرام، کی به پایان می‌رسد.