سهم خودروها از آلودگی هوای پایتخت چقدر است؟

دیگر تکراری شده است، سالهاست که با شروع فصل سرما آلودگی هوا به جان مردم تهران می‌افتد. فرقی هم نمی‌کند که چه کسی شهردار باشد و چه کسی رییس جمهور، آلودگی با پاییز شروع می‌شود با آمدن عید از بین می‌رود. هر سال هم آمارهای مختلفی از میزان آلاینده‌ها و خطرات و عوارض ناشی از وجود آن‌ها منتشر می‌شود مردم به مسوولین، مسوولین به مردم شکایت می‌کنند. رسانه‌ها تیترهای تکرار می‌زنند. «تهران نفس ندارد.» «تهران به سرفه افتاد» «آلودگی برگشت» اما با گذشت فصل سرما و رفتن آلودگی مردم و مسوولین این معضل را فراموش می‌کنند تا سال بعد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، امسال تهران هم با سال‌های قبل تفاوت چندانی ندارد. شورا و شهردار و استاندارش تغییر کرده اند اما تا از نیمه آبان گذشتیم آلودگی برگشت. حالا نوبت اظهار نظر مسوولین جدید شهر تهران است که از آلودگی پایتخت راه حل‌های کوتاه مدت و بلند مدت  برای حل این معضل بگویند. شاید بهترین و روراست ترین اظهار نظر برای استاندار تهران باشد که آب پاکی را روی دست خودش و مردم و مسوولین ریخت. «تهران با این وضعیت شاخص‌های آلایندگی، قابل زندگی نیست».
محمد حسین مقیمی‌که به تازگی استاندار تهران شده است در جلسه کارگروه هماهنگی شرایط ویژه آلودگی هوا در استان تهران بر لزوم ارائه دلایل و منابع اصلی آلوده‌کننده هوای استان تهران تاکید کرد و گفت: قصد ما از برگزاری جلسات کارگروه، وضعیت آلودگی هوای استان تهران است و تا زمانی که به شاخص‌های مورد نظر نرسیم هر هفته جلسات کارگروه در سطح مدیران استان برگزار می‌شود.
وی افزود: استان تهران با این وضعیت شاخص‌های آلایندگی، قابل زندگی نیست و لازم است بر مبنای اقدامات مطالعاتی روش‌هایی علمی‌برای کنترل و کاهش آلودگی هوای تهران اتخاذ شود.
استاندار تهران با بیان اینکه لازم است مطالعاتی جامع و علمی‌با محوریت اداره محیط زیست برای آلودگی هوای استان انجام شود تصریح کرد: آلودگی تهران فقط اختصاص به شهر تهران ندارد و برخی از منابع آلاینده متعلق به اطراف تهران است و نباید از فعالیت‌هایی همچون معادن شن و ماسه، پسماندسوزی، فلزات و آتش زدن مزارع که در تولید آلایندگی تاثیر دارند، غافل شد.
مقیمی‌تصریح کرد: منابع آلاینده هوا در استان تهران باید به شکل دقیق و کارشناسی با تعیین سهم میزان آلایندگی مشخص شوند تا در جهت سالم‌سازی آنها اقدام شود.
وی با اشاره به اینکه عوارضی که در بخش‌های مختلف دریافت می‌شود باید در جهت سالم سازی هوا به کار برود، گفت: اگر اقدامی‌نمی‌توانیم انجام دهیم باید حداقل جلوی فعالیت‌های آلاینده سازی که زندگی مردم را مختل کرده است، بگیریم».
به نظر می‌رسد تا به حال قابل مشاهده ترین کار برای جلوگیری از افزایش آلودگی هوا تعطیل کردن مدارس و اعلام طرح زوج و فرد از درب منزل بوده است. راهکارهای ساده ای که آنچنان تاثیری در تغییر وضعیت پایتخت ندارند.
قرار است مجلس هم برای حل این معضل به میدان بیاید.
قوانین حوزه آلودگی هوا ضمانت اجرایی ندارند
در همین رابطه طیبه سیاوشی در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: داستان آلودگی هوای تهران و سایر شهرهای بزرگ هر ساله با آغاز فصل سرما شروع و تا پایان زمستان ادامه می‌یابد. تحمل این وضعیت غیرممکن است و باید راه تنفس مردم تهران  باز شود.
نماینده مردم تهران در مجلس آلودگی هوای تهران را از مهمترین مباحث نشست اعضای مجمع نمایندگان تهران دانست و یادآور شد: در نشست اخیر مجمع نمایندگان تهران بحث این بود که قوانین مختلفی در حوزه آلودگی هوا وجود دارد اما این قوانین به دلایل مختلف از جمله زمان‌بر بودن مهار ریزگردها، اصلاح خطوط تولید شرکت‌های خودروساز و موتورسیکلت‌ساز، پیچیدگی‌های انتقال واحدهای آلاینده صنعتی به خارج از شهرها، هزینه‌های مالی جایگزین کردن ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی آلاینده،  هزینه‌های مالی و اجرایی جایگزین کردن ناوگان فرسوده حمل و نقل عمومی‌و امثال آنها، ضمانت اجرایی کافی را ندارند به همین دلیل وجه نظارتی مجلس از جمله نمایندگان تهران، کم رنگ است.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس سهم بخش دولتی و عمومی‌در آلودگی هوای کلان‌شهرها را بیشتر از سایر بخش‌های اقتصادی اعلام کرد و افزود: براساس گزارشی که اخیرا در جلسه مجمع نمایندگان تهران درباره آلایندگی‌های شهر و سهم دستگاه‌های اجرایی اعم از دستگاه‌های دولتی، نظامی‌و قضایی و دستگاه‌های عمومی‌به خصوص شهرداری و سازمان حمل و نقل ترافیک درون شهری و برون‌شهری به دلیل استفاده از خودروهای گازوییل‌سوز و خودروهای فرسوده بنزین‌سوز بسیار بیشتر از سایر بخش‌های اقتصادی است و البته سهم سازمان‌های اتوبوس‌رانی و تاکسی‌رانی در این آلودگی بیشتر از سایرین است.
این عضو مجمع نمایندگان تهران در مجلس ابراز تاسف کرد: اما آن چیزی که مرتب توسط مسئولان مربوطه اعلام می‌شود این است که به دلیل استفاده مردم از خودروها و موتورسیکلت‌های شخصی با این حجم آلودگی روبرو هستیم.
به گفته، سیاوشی با توجه به شرایط موجود یافتن راه‌حل «حداکثری» برای آلودگی تهران وجود ندارد.
این نماینده تهران در مجلس ادامه داد: با توجه به شرایط موجود امیدوارم در دیداری که در آینده نزدیک با اعضای شورای شهر خواهیم داشت بتوانیم برای حل معضل «آلودگی هوای تهران» به یک راه‌حل «حداقلی اساسی» دست پیدا کنیم.
عضو دیگر مجلس معتقد است باید « فکر برنامه‌های بلند مدت » باشیم.
فریده اولاد قباد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به شرایط اضطرار آلودگی هوا در تهران اظهار کرد: متاسفانه خودروهای تک سرنشین در سطح شهر تهران بسیار زیاد است؛ باید تلاش کنیم تا فرهنگ استفاده از حمل و نقل عمومی‌برای افراد نهادینه شود.
وی با بیان این که آلودگی هوای تهران مضرات زیادی را برای جسم و جان مردم دارد، گفت: وزارت نفت باید به دنبال استحصال انرژی‌های نو از جمله خورشیدی باشد؛ این در حالی است که بسیاری از کشورهای اروپایی از این نوع سوخت‌ها به جای بنزین استفاده می‌کنند.
نماینده مردم تهران در مجلس همچنین تاکید کرد: باید به فکر برنامه‌های بلند مدت باشیم، برنامه‌های کوتاه مدت مانند تعطیلی مدارس یا زوج و فرد  خوب است، اما نیاز به برنامه‌های میان مدت و بلند مدت داریم که فرهنگ سازی و حمل و نقل عمومی‌می‌تواند در اولویت برنامه‌ها قرار گیرد.
این عضو مجمع نمایندگان تهران در ادامه بیان کرد: در جلساتی هم که مجمع نمایندگان تهران با اعضای شورای شهر داشته‌اند موضوعات کلان شهر تهران در دو مقوله زیست محیطی و آسیب‌های اجتماعی تعریف شده که آلودگی هوا در مولفه زیست محیطی‌آن قرار دارد، البته پیشنهاداتی هم در رابطه با افزایش خطوط ریلی هم مطرح شد.
این عضو هیئت رئیسه فراکسیون محیط زیست مجلس اظهار کرد: به نظر می‌رسد در این زمینه صدا و سیما باید فرهنگ سازی کند و بخشی از برنامه‌های خود را به آلودگی هوا یا ترافیک اختصاص دهد و با دعوت از کارشناسان مختلف سعی در اطلاع‌رسانی و آگاهی سازی داشته باشد.
سیدکاظم دلخوش نماینده دیگر مجلس با انتقاد از نبود برنامه‌ریزی مدون برای جلوگیری از آلودگی هوا در سطوح مختلف می‌گوید: سازمان حفاظت از محیط‌ زیست باید طرح جامعی برای برخورد ضربتی با آلاینده‌های زیست محیطی به مجلس ارائه کند. ما هم این آمادگی را داریم. چراکه معتقدیم قوانین فعلی در حوزه محیط‌ زیست با نواقصی روبروست.
قرار است که نمایندگان مجلس امروز در دیدار با استاندار تهران این مساله را بررسی کنند. در رابطه با مقصران و علت آلودگی هوای تهران اظهارنظرهای مختلفی شده است جدیدترین آنها مطلق به شهربانو امانی رئیس کمیته ایمنی عمران و حمل و نقل شورای شهر است که گفته بود «متهم اصلی آلودگی هوای تهران خودروهای سواری نیستند» اما دیروز آمار جدیدی از مقصران این معضل بزرگ تهران منتشر شد.
طبق این آمار خودروهاي سواري شخصي و وانت تهران 49 درصد كل آلاينده‌هاي گازی شهر را توليد مي‌كنند. همچنين موتورسيكلت‌ها و تاكسي‌ها به ترتيب با 18 و 14 درصد،‌ از دیگر عوامل اصلي تولید آلاینده‌های گازی شهر تهران هستند.
«حسين شهبازي» مدير واحد پيش بيني و مدل سازي شركت كنترل كيفيت هواي تهران در اين باره  می‌گوید: باید توجه داشت که آلاینده‌های گازی و ذرات خروجی از اگزوز خودروها هر دو در غلظت ذرات معلق جو سهم دارند. گازهای آلاینده خروجی اگزوز خودروها در جو به ذرات معلق تبدیل می‌شوند و به همین دلیل است که خودروهای بنزین سوز با اینکه ذرات کمی‌تولید می‌کنند با تولید گازهای آلاینده بطور غیر مستقیم باعث افزایش غلظت ذرات معلق در جو می‌شوند.
شهبازي اظهار كرد: سیاهه انتشار از مهم‌ترین و پایه‌‌ای ترین ابزارها در مدیریت آلودگی هوای شهری است كه با استفاده از آن می‌توان منابع آلاینده در شهر را شناسایی کرده و سهم هر منبع آلاینده در تولید آلودگی شهری را بدست آورد. بر این اساس شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران در سال 1394 اقدام به توسعه سیاهه انتشار برای شهر تهران براساس اطلاعات موجود برای سال مبنای 1392 کرده است. وي تصريح كرد: در این سیاهه انتشار منابع آلاینده اصلی شهر تهران در دو دسته‌بندی منابع متحرک (شامل خودروهای سواری، تاکسی، موتورسیکلت، وانت، مینی  بوس، اتوبوس واحد، سایر اتوبوس‌ها و کامیون) و منابع ساکن (شامل صنایع آلاینده، نیروگاه‌ها و پالایشگاه، ترمینال‌های شهری (پایانه‌های اتوبوسرانی، فرودگاه، راه  آهن)، جایگاه‌های سوخت‌رسانی و منابع خانگی و تجاری) مورد بررسی قرار گرفته ‌اند.
به گفته شهبازي، بر اساس این سیاهه انتشار مشخص شد كه سهم منابع ساکن و متحرک در تولید آلاینده‌های گازی به  ترتیب برابر 15 و 85 درصد است و این سهم در تولید ذرات معلق به  ترتیب 30 و 70 درصد بدست آمده است. اين مقام مسئول شركت كنترل كيفيت هوا خاطرنشان كرد: در منابع متحرک، کامیون‌ها، اتوبوس‌هاي سرويس ادارات، اتوبوس‌هاي شركت واحد، موتورسیکلت و مینی‌بوس‌ها مهم  ترین منابع تولید ذرات هستند در حالی  که نیروگاه، پالایشگاه و صنایع اصلی‌ترین منابع تولید ذرات در منابع ساکن هستند.