سوء استفاده طالبان در دو سوی مرز از منافع ملی

گروه سیاسی- رحمان زین الدین: مهاجرت مردم همسایه شرقی به ایران یکی از معضلات بزرگی است که این روزها با وجود ناترازی‌های بزرگی که در عرصه اقتصادی کشور به وجود آمده به یکی از بحران‌های داخلی بدل شده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،البته حضور افاغنه در ایران در طول تاریخ با فراز نشیب‌های فراوانی همراه بوده که سقوط حکومت صفویان در ایران به دست دو برادر افغانی، زخمی کنه بر پیکره ایران محسوب می‌شود و همواره داغ قصاوت‌های آنان بر دل ملت پارس همواره تازه است.
حضور بی شمار و خارج از قاعده و قوانین بین المللی مردمان این همسایه شرقی در کشورمان، باعث ایجاد آسیب‌های اجتماعی فراوانی در جامعه ایران شده که از آن جمله می‌توان به قتل داریوش مهرجویی کارگردان صاحب نام و سبک و همسرش توسط چند نفر از این افاغنه اشاره کرد که باعث بهت و خشم ملت ایران شد یا حوادث تروریستی در کرمان و شاهچراغ شیراز از جمله موضوعاتی است چه بخواهیم یا نخواهیم باعث شده که نگاه‌های ایرانیان را به این مردم تغییر دهد.
نادیده گرفتن حق همسایگی از جانب هم مرز شرقی ایران
در طی چند سال اخیر نیز موضوع حقآبه هیرمند و موافقت نامه ای که پیش از انقلاب اسلامی با دولت مستقر این کشور بسته شد، نیز به مشکلات سرزمین ستم دیده سیستان و بلوچستان افزود.
اما پس از آن با بیگیری‌های فراوان محمد جواد ظریف و شهید حسین امیرعبداللهیان در قامت وزرای امور خارجه، طالبان به عنوان سرپرست کشور افغانستان قول دادند که اگر آبی در این رودخانه وجود داشت، قطعا سهم ایران را خواهند داد، که هرگز اینگونه نشد، اما تصاویر ماهواره ای نشان می‌دهد که سد کجکی که روی این رودخانه بنا شده است، لبریز بوده و مازاد آن بجای اینکه در رودخانه هیرمند جاری شود، به سمت بیابان‌های افغانستان منحرف شده است تا به ایران هیچ آبی نرسد.
روز دوشنبه نیز «عیسی بزرگ‌زاده» سخنگوی صنعت آب کشور،ساخت و آبگیری سد پاشدان در حوضه مرزی و مشترک هریرود را باعث کاهش جریان طبیعی این رودخانه مرزی و بروز خسارت‌های اجتماعی و زیست محیطی در مناطق پایین دست به ویژه ایراد آسیب جدی در تامین آب شرب شهر مقدس مشهد دانست. وی با اشاره به پیوندهای چند بعدی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مشهد و هرات، ادامه‌داد: باورمان بر این است همه مردمانی که در یک حوضه آبریز زندگی می‌کنند دارای سرنوشت یکسانی هستند و اعمال هرگونه سخت‌گیری و فشار به بخشی از مردمان حوضه آبریز، ناگزیر همه ساکنان حوضه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سخنگوی صنعت آب خاطرنشان‌کرد: ساکنان حوضه آبریز هریرود در هر دو کشور ایران و افغانستان طی سالیان سال از جریان طبیعی این رودخانه فرامرزی بهره‌مند شده‌اند و حقوق عرفی و تاریخی برای هر دو طرف ایجاد شده است.
بزرگ‌زاده گفت: اثرات این اقدام یک جانبه طرف افغانی نه تنها تامین آب شرب و بهداشت چند میلیون نفر را متاثر می‌کند، بلکه به آسیب گسترده به محیط‌زیست پایین‌دست نیز منجر می‌شود.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران بارها از کانال‌های دیپلماتیک اعتراض رسمی خود را نسبت به اثرات منفی فرامرزی ناشی از اقدام‌های سدسازی یکجانبه طرف افغان در حوضه هریرود اعلام کرده و خواهان همکاری مشترک برای ارزیابی و کاهش این اثرات و انتخاب توسعه پایدار به جای توسعه مخرب بوده است.سخنگوی صنعت آب اضافه‌کرد: اکنون نیز بر این باوریم که بهره‌برداری یک سویه و غیرمشارکتی از منابع آب حوضه هریرود به نفع هیچ یک از کشورها در بالادست و پایین‌دست نیست.
بزرگ‌زاده ضمن تاکید بر ضرورت رعایت مفاد صریح و روشن حقوق بین‌الملل آب در بهره‌برداری مشترک از آب رودخانه مرزی هریرود، گفت: انتظار می‌رود مقام‌های سرپرستی افغانستان در چارچوب حقوق عرفی بین‌المللی و اصل حُسن همجواری و روابط همسایگی دو کشور، همکاری و تدابیر لازم در خصوص استفاده منطقی و منصفانه از آب رودخانه مرزی هریرود را در بالادست به نحوی که به حقوق تاریخی و عرفی مناطق پایین دست آسیب وارد نشود، در دستور کار خود قرار دهند.
وی خاطرنشان‌کرد: وزارت نیرو در کنار وزارت امور خارجه خواهان مذاکره فوری در این زمینه بوده و برای همکاری با طرف افغانی در یافتن راه‌حل‌های مشترک و قابل قبول برای کاهش اثرات فرامرزی سدهای «پاشدان» و «سلما» اعلام آمادگی می‌کند.
گفتنی است، دولت افغانستان از سال ٢٠١٣ ساخت سد پاشدان در یکی از سرشاخه‌های رودخانه هریرود و در بالادست شهر هرات را آغاز کرده است.
وجود افاغنه یکی از عوامل بروز ناترازی‌ها
اما وجود میلیون‌ها افغانی در ایران که از سرمایه ملی ایرانیان استفاده می‌کنند برای دولت کنونی این کشور به هیچ عنوان اهمیتی ندارد و حتی چندین بار بخاطر بازگشت مهاجران غیرقانونی به کشورشان به وزارت خارجه ایران شکایت و ابراز ناراحتی کرده‌اند که چرا این افراد را مسترد می‌کنید؟ البته در داخل ایران نیز وجود مهاجران افغانی از دید برخی از اصولگرایان بیشتر نعمت محسوب می‌شود تا تهدید به شکلی که در جریان تبلیغات انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری، در سفرهای که سعید جلیلی یکی از نامزدهای این انتخابات به شهرهای مختلف داشت، درمیان استقبال کنندگان از وی از تعداد زیای از برادران افغانی بودند، درحالیکه هیچ کدام از آنها نمی‌توانستند در انتخابات شرکت کنند. یا اینکه چند ماه قبل یکی از بزرگان افغان در ایران خواستار اختصاص کرسی به این مهاجران در مجلس شده بود که با واکنش‌های فراوانی مواجه شد.
اما همچنان برخی از ائمه جمعه از حضور این افراد در ایران حمایت می‌کنند. در شهریورماه گذشته سخنرانی آیت الله علم الهدی که در سال 1401 ایراد شده بود دوباره در فضای مجازی بصورت گسترده مورد توجه ایرانیان قرار گرفت.
این سخنرانی می‌تواند نشانه ای باشد از تصمیمی بزرگ تر که احتمالاً در دولت قبل در قبال مهاجران افغان گرفته شده و علم الهدی نیز در حال تئوریزه کردن آن بوده است. فارغ از این احتمال، علم الهدی در این سخنرانی می‌گوید افغان‌هایی که به ایران آمده اند، در حکم مهاجرانی هستند که در صدر اسلام از مکه به مدینه مهاجرت کردند و اهالی مدینه (انصار) خانه‌ها و اموال خود را با آنها قسمت کردند. علم الهدی توصیه می‌کند مردم ایران نیز در قبال مهاجران افغان چنین کنند و تاکید می‌کند که آنها شریک زندگی ما هستند!
از سوی دیگر این نکته را نیز نباید از ذهن دور دانست که برای ایران بازار صرافی هرات بسیار مهم است و بخش اعظمی از بودجه ارزی کشور از این بازار تامین می‌شود که باعث شده مقامات ایرانی چشمان خود را بر برخی از مشکلاتی که مردم این همسایه شرقی برای ایران ایجاد می‌کنند ببندند و حرفی درباره آسیب‌های فراوانی که از سوی آنها ایجاد شده سخنی به میان نیاورند. این نیز نشان می‌دهد که چقدر کشورمان به رفع تحریم‌ها محتاج است و برای حل این موضوع نیز باید برای رفع هرچه سریعتر تحریم‌های ایران تلاش کرد.
شخص مسعود پزشکیان نشان داده که حاضر نیست بخاطر خواسته‌های مردم باکسی معامله کند. حل مشکلاتی که از سوی همسایه شرقی ایران هر روز بیشتر می‌شود، خواست مردم است و مردم می‌خواهند که بساط حضور مهاجران غیرقانونی در ایران برچیده و این مشکل برای همیشه حل شود.