شیرجه عجولانه بانک‌ها در استخر خالی جاده مخصوص

گروه اقتصادی- حسین قبادیان: بیش از 2 میلیون نفر تا ابتدای روزگذشته (دوشنبه) در طرح فروش ایران خودرو شرکت کرده‌اند که بر اساس شرایط اعلام شده متقاضیان عادی می‌بایست مبلغ 230 میلیون تومان را در یکی از حساب‌های خود در شبکه بانکی مسدود می‌کردند تا اجازه شرکت در این طرح خرید خودرو داشته باشند. بانک‌های حاضر در طرح فروش خودرو برای استفاده هرچه بیشتر از فضای بوجود آمده برای جذب نقدینگی اقدام به حرکتی هماهنگ و رقابتی زدند که صدای مقامات بالادستی و ناظر بانک‌ها را درآورد. بانک‌های کشور در این حرکت رقابتی اقدام به اعطای اعتبار در قالب تسهیلات خرید خودرو به مشتریان خود کرده‌اند که تا امروز بانک مرکزی و سازمان بازرسی کل کشور هشدار خود را نسبت به این اقدام بانک‌ها صادر کردند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ، بانک مرکزی اعلام کرد که اولویت در پرداخت تسهیلات بانکی با تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری است و با بانک‌هایی که بدون در نظر گرفتن این اولویت‌ها تسهیلات داده‌اند، برخورد انضباطی می‌شود.
بانک مرکزی در بخشنامه‌ای در 27 مرداد ماه اعلام کرد که اخیراً مشاهده شده که برخی از بانک‌ها و موسسات اعتباری اقدام به انجام تبلیغات گسترده به منظور وکالتی کردن حساب بانکی به همراه بهره‌مندی از تسهیلات قرض‌الحسنه و یا ارائه اعتبار به مشتریان با نرخ‌های سود ترجیحی کرده‌اند.
در این بخشنامه بانک مرکزی آمده است با توجه به محدودیت منابع مالی در اختیار و کثرت تقاضای تسهیلات بانکی، اولویت در پرداخت تسهیلات بانکی با محوریت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و تسهیلات موضوع قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، قانون جهش تولید مسکن و... است و هرگونه اعطلای تسهیلات بدون در نظر گرفتن اولویت‌های یادشده فاقد وجاهت بوده و مورد پذیرش نیست.همچنین عملکرد آن بانک یا مؤسسه اعتباری در پرداخت تسهیلات تکلیفی، مورد بررسی قرار خواهد گرفت و چنانچه نتایج حاصله حاکی از عملکرد نامطلوب، توأم با اعطای تسهیلات به روش صدرالاشاره باشد، اقدامات انضباطی و نظارتی مقتضی علیه آن بانک‏ یا مؤسسه اعتباری و اعضای هیئت مدیره ذی‌ربط معمول خواهد شد.
ورود سازمان بازرسی به اعطای وام پیش ثبت‌نام خودرو
بازرس کل امور بانک‌ها و بیمه سازمان بازرسی کل کشور در نامه‌ای به شبکه بانکی به موضوع اعطای وام پیش ثبت نام خودرو ورود کرد.بنابر اعلام روابط عمومی سازمان بازرسی همزمان با آغاز طرح ایران‌خودرو برای ثبت‌نام فروش خودرو، برخی بانک‌ها به منظور جذب سپرده به بهانه افتتاح حساب وکالتی، پرداخت وام ۸۰ تا ۱۳۰ میلیون تومانی برای خرید خودرو را تبلیغ می‌کنند.در پی این اقدام، جعفر حسینی بازرس کل امور بانک‌ها و بیمه سازمان بازرسی کل کشور طی نامه‌ای به شبکه بانکی نسبت به عواقب این اقدام بانک‌ها هشدار داد و بر اولویت پرداخت تسهیلات تکلیفی تاکید کرد.در بخشی از این نامه که به مدیران عامل همه بانک‌ها ارسال شده، آمده است: از شرایط شرکت در طرح اخیر ایران خودرو، وکالتی کردن حساب و مسدود نمودن مبلغ ۲۳۰ میلیون تومان نزد بانک‌های منتخب به منظور تشخیص متقاضیان واقعی است که در این راستا برخی از بانک‌ها به منظور تشویق متقاضیان و جذب منابع، اقدام به اعطای تسهیلات به منظور تأمین بخشی از مبلغ مذکور کرده‌اند.
بازرس کل امور بانک‌ها و بیمه سازمان بازرسی در ادامه بررسی‌های این نهاد نظارتی پیرامون موضوع فوق را مورد اشاره قرار داد و تاکید کرده است: ضرورت دارد بانک‌ها از انجام اقدامات خارج از چارچوب حساب وکالتی امتناع کنند و پرداخت تسهیلات با رعایت کامل ضوابط و مقررات بانکی انجام پذیرد.
بازرس کل بانک و بیمه سازمان بازرسی با اشاره به بررسی عملکرد بانک یا موسسه اعتباری در پرداخت تسهیلات تکلیفی از سوی این نهاد نظارتی، خاطرنشان کرده است: چنانچه نتایج حاصله حاکی از عملکرد نامطلوب توام با اعطای تسهیلات به روش مورد اشاره باشد، اقدامات انضباطی و نظارتی مقتضی علیه آن بانک یا موسسه اعتباری و اعضای هیات مدیره ذیربط انجام خواهد شد.
حسینی خطاب به شبکه بانکی تاکید کرده است: ضمن رعایت موارد فوق اقدامات اصلاحی لازم در این رابطه انجام و به سازمان بازرسی کل کشور منعکس شود.
اقدام پر ابهام فروش خودرو در کیلومتر 14 جاده مخصوص
متقاضیانی که در طرح فروش ایران خودرو شرکت کرده یا قصد شرکت دارند با ابهام بزرگی روبرو هستند.
براساس اعلام آبی‌های جاده مخصوص قرار بود محصولات عرضه شده در اولین طرح فروش گسترده ایران خودرو بعد از حذف سامانه یکپارچه فروش در دو قالب فروش فوق العاده و پیش فروش انجام شود اما بررسی‌های اکو ایران نشان می‌دهد تمام خودروهای عرضه در این دور از فروش محصولات توسط مدیران ایران خودرو تنها به صورت پیش فروش در دسترس متقاضیان قرار گرفته است و خبری از فروش فوق العاده نیست.
همزمان با آغاز طرح فروش خودروساز کیلومتر 14 جاده مخصوص و منتشر شدن لیست محصولات قابل عرضه این گمانه مطرح شد که با توجه به اولین عرضه «ری را» این محصول ایران خودرو که عنوان اولین خودروی کراس اوور ایرانی را یدک می‌کشد به صورت فروش فوق العاده عرضه می‌شود اما به نظر می‌رسد این خودروی نوبرانه ایران خودرویی‌ها نیز به صورت پیش فروش در دسترس متقاضیان عادی قرار گرفته است.
مشخص نیست آبی‌های جاده مخصوص عرضه محصولات خود در این طرح فروش را به متقاضیان واجدان شرایط قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و همچنین صاحبان خودروهای فرسوده در چه چهارچوبی در دستورکار دارند اما آنچه مشخص است مقاضیان عادی تا اینجای کار تنها می‌توانند از مسیر پیش فروش به خودروهای عرضه شده دسترسی پیدا کنند.شرکت‌های خودورساز هنگامی‌که طرح پیش فروشی برگزار می‌کنند به مشتریان خود تاکید می‌کنند الباقی قیمت خودروهای عرضه شده در زمان تحویل به قیمت روز محاسبه و پیش از تحویل خودرو از مشتریان دریافت می‌شود.به نظر می‌رسد ایران خودرویی‌ها امیدوارند به زودی مجوز افزایش قیمت را از وزارت صمت دریافت کنند از این رو در جدیدترین طرح فروش خود برای متقاضیان عادی تنها گزینه پیش فروش را قرار داده اند.
بنابراین بعد از برگزاری قرعه کشی و مشخص شدن متقاضیان نهایی آنها مجبور هستند بخشی از قیمت خودرو (حدود 50 درصد) را به حساب ایران خودرو واریز کنند و الباقی مبلغ نیز در زمان تحویل به قیمت روز محاسبه و اخذ می‌شود.با توجه به اینکه زمزمه‌هایی مبنی بر آزاد شدن قیمت محصولات خودروسازان در کارخانه به گوش می‌رسد این احتمال وجود دارد که سیاست گذار خودرویی در دور جدید قیمت گذاری محصولات شرکت‌های خودروساز یا قیمت‌ها را در مبدا آزاد می‌کنند یا آنکه قیمت‌ها را نزدیک به قیمت‌های بازار تعیین می‌کنند این مساله می‌تواند برای آن دسته از متقاضیانی که به دنیال سود بردن از فاصله بازار و کارخانه هستند تا حدودی گران تمام شود.
هر چند افزایش قیمت خودروها در مبدا می‌تواند روی قیمت‌های بازاری نیز اثر گذاشته و نمودار قیمت بازاری محصولات را صعودی کند. باید منتظر ماند و دید آیا متقاضیان عادی تنها به صورت پیش فروش می‌توانند محصولات ایران خودرو را خریداری کنند یا اینکه بعد از برگزاری قرعه کشی و مشخص شدن نفرات نهایی برخی از محصولات به صورت فروش فوق العاده به متقاضیان واگذار خواهد شد هر چند که احتمال فروش فوق العاده در دور طرح فروش چندان بالا نیست.