وعده اتمام خاموشی‌ها در تابستان جاری

گروه اقتصادی – محمدرضا حقی: علی‌رغم وجود تنش آبی در حداقل 11 استان کشور و همچنین کسری حدود 10 هزار مگاواتی برق در روزهای اوج مصرف، وعده اتمام خاموشی‌ها از سوی مسئولین وزارت نیرو به مردم داده می‌شود. وزارت نیرو در حالی وعده اتمام خاموشی‌ها را دوباره مطرح کرده که ناترازی برق و گاز در کشور همواره از مشکلات اساسی است که مسئولان هم به آن اعتراف می‌کنند.

به گزارش مردم سالاری آنلاین ، بزرگ‌ترین قربانی در این میان صنایع هستند که همواره با قطعی‌های پیاپی مواجه شده‌اند. جالب اینجاست که معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی، دوباره وعده اتمام خاموشی‌ها را مطرح و اعلام کرده است با همکاری مشترکان صنعت برق امسال خاموشی نخواهیم نداشت. این در حالی است که هنوز از راهکارهای عملیاتی برای دستیابی به این هدف خبری نیست. طبق گزارش‌های سال گذشته، بسیاری از شهرک‌های صنعتی هفته‌ای دو روز به دلیل کمبود برق تعطیل می‌شدند.
تعطیلی‌های پیاپی صنایع مهمی‌ چون فولاد خوزستان به دلیل نبود برق، زیان بزرگی به این صنایع تحمیل کرده است. از سمت دیگر، دادن مرخصی اجباری به کارکنان در چنین شرایطی، مشکلات معیشتی بزرگی به دنبال داشته است. دولت در برنامه هفتم توسعه پیش‌بینی کرده است مصرف برق در هر سال ۴/۵ درصد رشد کند. وزارت نیرو در جوابیه‌ای که با عنوان «ابتکار وزارت نیرو برای حل بحران خاموشی‌ها؛ راه‌اندازی پویش!» منتشر شده بود، مدعی است افزایش ظرفیت هشت هزار و ۵۰۰ مگاواتی تولید برق از ابتدای دولت سیزدهم میسر شده است. گفته می‌شود کشور برای جبران کمبود برق، سالانه به راه‌اندازی حدود پنج هزار مگاوات نیروگاه‌های برق جدید نیاز دارد. به گفته مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر، در ابتدای دولت سیزدهم رقم ناترازی، حدود ۱۴ هزار مگاوات بوده و پیش‌بینی این است امسال با اقداماتی که صورت می‌گیرد ناترازی به حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار مگاوات برسد.طبق این اظهارات ناترازی برق همچنان رقم چشمگیری است و به نظر نمی‌رسد افزایش ظرفیت‌های عنوان‌شده این ناترازی را جبران کند.
حجم مخازن سدهای کشور ۶۵ درصد آب دارد
سخنگوی صنعت آب کشور، میزان پرشدگی حال حاضر سدهای کشور را ۶۵ درصد اعلام کرد و گفت: تقریباً معادل سال آبی گذشته، آب در مخازن سدها وجود دارد. قاسم‌زاده در باره آخرین وضعیت مخازن سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ افزود: ورودی سدهای کشور در حال حاضر ۲۸.۷ میلیارد مترمکعب است که نسبت به سال آبی گذشته با کاهش ۵ درصدی روبرو است. وی موجودی مخازن سدهای کشور را در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ با ۶۵ درصد پرشدگی، معادل ۳۲.۴ میلیارد مترمکعب دانست و افزود: در سال گذشته در تاریخ مشابه، حجم مخازن کشور معادل ۳۱.۹۷ میلیارد مترمکعب بوده است.سخنگوی صنعت آب کشور، درصد پرشدگی سدهای تأمین‌کننده آب شرب پایتخت را ۲۶ درصد اعلام کرد و گفت: حجم مخازن سدهای تهران تا ۱۶ اردیبهشت با کاهش ۵ درصدی نسبت سال آبی گذشته روبرو بوده است که نشانگر ضرورت جدی‌گرفتن مدیریت مصرف است. قاسم‌زاده خاطرنشان کرد: بر اساس شبکه باران‌سنجی مبنای وزارت نیرو، بارندگی کشور نسبت به میانگین دوره مشابه درازمدت یک درصد کاهش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۱۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
ایران مستعد استفاده از انرژی‌های پاک
ایران از مستعدترین کشورهای دنیا برای توسعه انرژی‌های پاک به‌ویژه انرژی خورشیدی است؛ اما تاکنون سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای در حوزه انرژی‌های پاک در کشور مشاهده نشده است. طبق گفته وزارت نیرو، ظرفیت تامین برق از طریق منابع تجدیدپذیر در کشور ۱۰۶۶ مگاوات در سال است. اما به نظر نمی‌رسد ظرفیت ۱۰۶۶ مگاواتی تامین برق از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر، بتواند مشکل تامین برق را حل کند.
بر اساس جوابیه وزارت نیرو، در بخش تجاری برای نخستین بار طرح‌های تشویق‌محور پیش‌بینی شده است. در حوزه کشاورزی در صورتی که کشاورزان ۸۰ درصد دیماند مصرفی خود را که معادل ۱۵ درصد از مصرف روزانه آنهاست از برق تولیدی حاصل از نیروگاه‌های تجدیدپذیر تامین کنند، از برنامه‌های مدیریت مصرف معاف خواهند شد.اگر قرار است تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به سوی منابع تجدیدپذیر حرکت کنند، آیا نباید ظرفیت مورد نیاز آنها نیز وجود داشته باشد؟پیشتر گفته شده بود ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر ۱۰۶۶ مگاوات است. به نظر نمی‌رسد چنین رقمی‌حتی نیازهای بخش کوچکی از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را برطرف کند.
اگر قرار است تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان به سوی منابع تجدیدپذیر حرکت کنند، آیا نباید ظرفیت مورد نیاز آنها نیز وجود داشته باشد؟چندی پیش علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، در حاشیه بازدید از کارخانه‌های گروه مپنا اظهار کرد: «بخش عمده توسعه صنعتی بر پایه انرژی انجام شده است. به طوری که امروزه با آنالیز صنایع مشخص می‌شود سرانه مصرف برق ما در صنایع نسبت به متوسط جهان بسیار بالاتر است.»
طبق گفته او، ایران در اغلب صنایع انرژی‌بر جزو ۱۰ کشور برتر است. محرابیان توضیح داده بود: «اگر مصارف انرژی و توسعه صنایع را بر پایه انرژی ببینیم، در اغلب صنایع انرژی‌بر هستیم.» اما بنا بر اظهارات او، در حوزه بهینه‌سازی، افزایش کارایی، راندمان و روش‌های ترکیبی که می‌تواند از انرژی بیشترین آورده را داشته باشد، همچنان به برنامه‌های عملیاتی جدی‌تری نیاز است.
این اظهارات نشان می‌دهد نبود راندمان بهینه و کارایی پایین‌تر از سطح انتظار نیروگاه‌ها و از طرف دیگر تامین انرژی صنایع از روش‌های ناپایدار، کماکان از عوامل اتلاف انرژی در کشور محسوب می‌شود.نصرالله زارعی، معاون پیشین شرکت مهندسی و توسعه نفت و کارشناس حوزه انرژی، در گفت‌وگو با فرارو اذعان کرده است: «نیروگاه‌های ما، نیروگاه‌های قدیمی‌هستند و نسبت به نیروگاه‌های استاندارد دنیا، بازدهی پایینی دارند. در سراسر دنیا شاهد فعالیت نیروگاه‌های جدیدی هستیم که از تکنولوژی‌های روز دنیا بهره می‌برند.
این نیروگاه‌ها بالای ۵۵ درصد راندمان دارند. این در حالی است که برخی نیروگاه‌های ما تنها ۲۰ درصد بازدهی دارند. از همین‌جا می‌توان به اختلاف فاحش در بازدهی پی برد. ما در این وضعیت، سرمایه‌سوزی بالایی داریم. همچنین در بخش انتقال و توزیع انرژی با مشکلاتی مواجهیم چراکه سیستم‌های انتقال ما نیز به‌شدت فرسوده هستند. در نتیجه انرژی هدرشده ما از نیروگاه‌ها تا رسیدن به خانه‌ها بسیار زیاد است.»