4 گام تا احیای کامل برجام

گروه سیاسی: «جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا می‌گوید: «ایران و آمریکا نسبت به دو هفته قبل به توافق هسته‌ای نزدیک‌تر شده‌اند.» برخی منابع هم مدعی شده اند که پیش‌نویس توافق برای احیای برجام، چارچوب زمانی 165 روزه از تاریخ امضا تا پیش از اجرایی شدن کامل توافق را مشخص می‌کند. بر اساس تفاهماتی که در پیش نویس پیشنهادی اتحادیه اروپا ارائه شده، این توافق پس از چهار مرحله طراحی شده، تکمیل خواهد شد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،خبرگزاری رویترز در گزارشی درباره پیش‌رفت‌های حاصل شده در مسیر احیای توافق هسته‌ای نوشت، طبق گفته سه منبع مطلع، آمریکا و ایران راهی برای رسیدگی به مسئله تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در برنامه هسته‌ای ایران پیدا کرده‌اند که به دو طرف اجازه می‌دهد فعلا در مذاکرات احیای برجام اعلام پیروزی کنند اما ممکن است حل‌وفصل نهایی مسئله احیای توافق را به تاخیر بیاندازد.
بنا به نوشته رویترز، تهران به واشنگتن فشار آورده بود تا پیش از آن که تهران به طور کامل متن پیشنهادی برای احیای توافق هسته‌ای را اجرایی کند، زیر بار پایان یافتن تحقیقات آژانس درباره ذرات اورانیوم یافت‌شده در سه محل اعلام‌نشده در ایران برود. اگرچه، آمریکا و شرکای آن با این موضع مخالفند و استدلالشان این است که تحقیقات آژانس فقط در صورتی پایان می‌یابد که ایران پاسخی رضایت‌بخش به این نهاد مستقر در وین[آژانس] بدهد.
در این گزارش آمده است: به گفته منابع مطلع، ایران گفته است، اگر تحقیقات مختومه اعلام نشوند، توافق را اجرایی نخواهد کرد. این موضوع پاسخ به این سوال را که آیا آژانس این تحقیقات را پایان خواهد داد و آیا اگر راضی به این کار نشود، ایران با توافق گسترده‌تر موافقت خواهد کرد یا نه، به تعویق می‌اندازد.
این خبرگزاری با پرداختن به ادعاهای یک مقام آمریکایی در این زمینه نوشت: یک مقام آمریکایی که می‌خواست نامش فاش نشود، گفت «ایران در ابتدا خواستار تعهدی در این زمینه بود که آژانس تحقیقات پادمانی‌اش را تا تاریخ معینی به پایان برساند». اگرچه به گفته این مقام آمریکایی، آمریکا و شرکایش این درخواست را رد کردند.
گزارش رویترز می‌افزاید: این مقام آمریکایی می‌گوید، «ایران بعدا گفت اگر مسائل پادمانی تا زمان ازسرگیری اجرای توافق حل‌وفصل نشوند، حق خود برای انجام ندادن اقدامات لازم در زمینه محدود کردن برنامه هسته‌ای‌شان را که مقرر شده در آن تاریخ انجام شود، محفوظ دانست». این مقام آمریکایی مدعی است، اگر تهران تا زمان ازسرگیری اجرای توافق با آژانس همکاری نکند، مقامات ایران با یک انتخاب روبه‌رو خواهند شد که «یا لغو تحریم‌ها به تعویق بیفتد، حتی از آن چشم‌پوشی کنند یا توافق را با وجود در جریان بودن تحقیقات درباره موضوعاتی که مطرح هستند، اجرایی کند».
رویترز در ادامه با اشاره به این که «با توجه به خودداری غرب از تعهد نسبت به پایان دادن به این تحقیقات در تاریخی معین و پافشاری ایران بر روی این که اگر این تحقیقات در جریان باشند، توافق را به طور کامل اجرایی نخواهد کرد»، نوشت: به نظر می‌رسد با چهار نتیجه احتمالی روبه‌رو خواهیم بود؛ در اولی، ایران نگرانی‌های آژانس را به موقع برطرف خواهد کرد و توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ احیای می‌شود. در دومی، تهران نگرانی‌های آژانس را قانع نمی‌کند و از انجام دادن اقدامات هسته‌ای برای نهایی کردن توافق خودداری می‌کند و واشنگتن هم از لغو تحریم‌ها که در مرحله نهایی توافق پیشنهادی معین شده، خودداری می‌کند. اگرچه محدودیت‌های هسته‌ای و لغو تحریم‌ها که در مراحل مقدماتی توافق پیشنهادی معین شده‌، اتفاق می‌افتد.
در ادامه گزارش این خبرگزاری آمده است: یک مقام آمریکایی و یک مقام ایرانی در این باره گفته‌اند، «اگرچه احتمال این وجود دارد که بازه‌های زمانی تعیین شده در توافق طولانی‌تر یا تمدید شوند تا ایران زمان بیشتری برای قانع‌ کردن آژانس داشته باشد». به گفته این مقام آمریکایی، بندی غیرمرتبط با مسئله آژانس در توافق وجود دارد که به ایران و آمریکا این اجازه را می‌دهد تقاضای به تعویق افتادن روز ازسرگیری اجرای توافق را داشته باشند.
بر اساس ادعای این گزارش، «در سناریوی سوم، تهران ممکن است با وجود در جریان بودن تحقیقات آژانس توافق را اجرایی کند، تغییر سیاستی که ممکن است برای مقامات ایران، هضمش یا ایجاد مقبولیت برای آن در داخل کشور، سخت باشد». احتمال چهارم می‌تواند این باشد که فشارهای سیاسی باعث شوند آژانس با وجود رضایت نداشتن از پاسخ‌های ایران، به تحقیقاتش در ایران پایان دهد، اگرچه مقامات آمریکایی می‌گویند این نهاد را تحت فشار نخواهند گذاشت.
در این میان ، روزنامه اسرائیلی اورشلیم پست در تحلیلی به نحوه امضای احیای برجام و مراحل آن که در آستانه سفر «دیوید بارنیا» رئیس موساد به واشنگتن منتشر شده، نوشت که طرفین حاضر در مذاکرات هسته‌ای ایران بر سر بیشتر موارد کلی که در پیش‌نویس ۲۱ ژوئیه اتحادیه اروپا آمده است، توافق دارند. اورشلیم پست در گزارش خود نوشته که متن اتحادیه اروپا پیاده‌سازی توافق را در چهار مرحله طراحی کرده است.
گام اول، روز صفر
بر اساس گزارش این روزنامه صهیونیستی، کمیسیون مشترک برجام در «روز صفر»، روز امضای توافق، بدون حضور آمریکا تشکیل می‌شود و این کشور ۱۶۵ روز بعد می‌تواند به این کمیسیون بپیوندد.
در ادامه این گزارش ادعا شده است: قرار است تا آن زمان، ایران و غرب به توافق دیگری برای آزادی زندانیان غربی در ازای آزادسازی منابع مالی ایران دست یابند.
بر اساس گزارش این نشریه، جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا در آن روز، سه فرمان اجرایی مربوط به ایران و همچنین تحریم‌های ثانویه ۱۷ بانک را که بیش از ۷ میلیارد دلار متعلق به ایران در بانک‌های کره جنوبی را آزاد می‌کند، لغو خواهد کرد.
این نشریه در ادامه مدعی شد: ایران غنی سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد را متوقف می‌کند و غنی‌سازی را به ۲۰ درصد کاهش می‌دهد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه می‌دهد تا نظارت بر سایت‌های هسته‌ای این کشور را از سر بگیرد.
اورشلیم پست در ادامه می‌نویسد: طبق مفاد قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران، این توافق ظرف پنج روز احتمالاً به کنگره آمریکا خواهد رسید. این قانون مستلزم آن است که هرگونه توافقی که تحریم‌های ایران را لغو می‌کند توسط مجلس نمایندگان و سنا مورد بررسی قرار گیرد و کاخ سفید نمی‌تواند تحریم‌هایی را که یک فرمان اجرایی نبوده است به مدت ۳۰ روز لغو کند. اگر کنگره این توافق را رد کند، بایدن می‌تواند آن را وتو کند، مگر در سناریوی بعید که اکثریت دو سوم مخالف وتو، رای منفی دهند.
این روزنامه در ادامه با اشاره به نگرانی‌های «فزاینده» در واشنگتن مبنی بر اینکه روسیه از ایران به عنوان مجرای فرار از تحریم‌های اعمال شده علیه خود استفاده خواهد کرد، نوشته است که هنوز احتمال مخالفت اکثریت نمایندگان با توافق وجود دارد.
در ادامه این گزارش آمده است: برخی استدلال می‌کنند چون این توافق، بازگشت به برجام است و یک توافق جدید نیست، قانون «بازنگری توافق هسته‌ای» (اینارا) اعمال نمی‌شود. با این حال، راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ماه مه در سنا گفت که این توافق در چارچوب «اینارا» به کنگره ارائه خواهد شد.
گام دوم، روز تایید
این روزنامه درباره گام دوم اجرای توافق نوشت: روز تایید، ۶۰ روز پس از روز صفر خواهد بود. شورای امنیت سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از بازگشت به توافق مطلع خواهند شد.
بر اساس ادعای این نشریه اسرائیلی، آمریکا در این مرحله برای فروش ۵۰ میلیون بشکه نفت ایران یک بار معافیت تحریمی قائل می‌شود و اجازه می‌دهد تا مذاکرات تجاری در حوزه انرژی و هوانوردی انجام شود. ایران هم غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالای ۵ درصد را متوقف و یک دوره آماده‌سازی برای انتقال اطلاعات به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را آغاز می‌کند و به این آژانس اجازه می‌دهد تا نظارت را به طور کامل از سر بگیرد.
گام سوم، روز اجرای مجدد
در ادامه این گزارش آمده است که دو ماه بعد، روز ۱۲۰، «روز اجرای مجدد» خواهد بود و ایران و آمریکا باید به صورت علنی قصد خود را برای ادامه بازگشت به توافق حداقل هفت روز پیش از آن تاریخ اعلام کنند.
این روزنامه در گزارش خود همچنین نوشته است که تهران باید تا روز اجرای مجدد به تعهدات خود در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تحقیقات جاری‌اش در مورد اورانیوم غنی‌شده یافت شده در سایت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران عمل کند.
این بدان معنا است که ایران در مورد منبع آن اورانیوم پاسخ معتبری به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهد داد و آژانس نیز به نوبه خود کاوشگرها را خواهد بست.
بر اساس ادعای این نشریه، ایران همچنین تمام مراحل مورد نیاز توافق از جمله کاهش غنی‌سازی اورانیوم به ۳.۶۷ درصد، کاهش ذخایر خود، مهر و موم کردن و انتقال سانتریفیوژها و غیره را تکمیل خواهد کرد و به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه می‌دهد تا نظارت را به طور کامل از سر گیرد. آمریکا هم همه تحریم‌های ثانویه علیه ایران و نام‌های تروریستی مورد توافق به جز سپاه پاسداران را حذف می‌کند و به شرکت‌ها توضیح می‌دهد که لغو تحریم‌ها به چه معنا است.
گام چهارم، روز تکمیل
اورشلیم پست در این گزارش در مورد «روز تکمیل» در روز ۱۶۵‌ام نوشت که در این روز تمام محدودیت‌های هسته‌ای و لغو تحریم‌ها اجرایی می‌شود. آمریکا تحریم تسلیحات متعارف ایران را لغو خواهد کرد و اجازه تجارت بیشتر بین کشورها را می‌دهد و ایران هم زیرساخت‌های غنی‌سازی باقی‌مانده را حذف می‌کند.
در این گزارش همچنین تصریح شده است که در سال‌های آینده، «بندهای غروب آفتاب» اولیه برجام طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بدون هیچ تمدید اجرایی خواهند شد.
این نشریه در ادامه گزارش خود نوشته است: در سال ۲۰۲۴، محدودیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته منقضی می‌شوند و در سال ۲۰۲۵ مکانیسم «تحریم‌های اسنپ‌بک» که تمامی تحریم‌های ایران را در صورت نقض توافق بازمی‌گرداند، منقضی می‌شوند. در سال ۲۰۲۶، محدودیت‌های استفاده از سانتریفیوژها، از جمله سانتریفیوژهای پیشرفته به تدریج تا سال ۲۰۲۸ به پایان می‌رسد. در سال ۲۰۳۰، قرارداد ایران بدون محدودیت در غنی‌سازی اورانیوم، ذخیره‌سازی، راکتورهای آب سنگین یا پلوتونیوم به طور کامل منقضی می‌شود.
کارشکنی‌های رژیم صهیونیستی
اورشلیم پست در ادامه گزارش خود به تصمیم تل‌آویو برای تمرکز تلاش‌هایش در چندین جبهه با وجود توافقی که «به ظاهر اجتناب‌ناپذیر» به نظر می‌رسد، اشاره کرده است.
این نشریه در مورد نخستین گام تل‌آویو از ادامه گفت‌وگو با آمریکا و تلاش برای تاثیرگذاری بر مواضع دیگر طرف‌های غربی در مذاکرات با تأکید بر انگلیس و فرانسه خبر داد.
علاوه بر این، بر اساس گزارش این روزنامه، رژیم اسرائیل تلاش خواهد کرد تا با به تعویق انداختن یا تضعیف لغو تحریم‌ها، طرفین را متقاعد کند که منافع اقتصادی ایران را کاهش دهند.
در این گزارش آمده است که رژیم صهیونیستی قصد دارد به اقدامات محرمانه آژانس‌های اطلاعاتی برای خنثی کردن برنامه هسته‌ای ایران ادامه دهد. همچنین تل‌آویو برای اطمینان از اینکه ایران مفاد توافق را نقض نمی‌کند، فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را از نزدیک دنبال خواهد کرد. البته این اقدام‌ها با تقویت توانایی ارتش اسرائیل برای حمله به ایران همراه خواهد بود.
بر اساس گزارش این نشریه، این رژیم قصد دارد به کار روی آنچه که «معماری امنیت منطقه‌ای» می‌نامد و همچنین همکاری با کشورهای خاورمیانه و سایر کشورهای هم مرز با ایران ادامه دهد.