رضایت خانواده مقتول، تنها راه مقابله با قصاص محیط بان

گروه اجتماعی -  مانی هدایت: روزهاست که هشتگ نه به اعدام محیط بان کرمانشاهی در رسانه های اجتماعی به ترند روز بدل شده است و موج نگرانی از اعدام این محیط بان را که در زمان انجام وظیفه خود در هنگام تیراندازی برای مقابله با شکارچیان باعث مرگ یکی از آنها شده بود برانگیخته است ولی با این حال تلاش ها برای رهایی این محیط بان از چوبه دار همچنان بی‌نتیجه مانده است.شواهد در مورد پرونده به زیان محیط بان کرمانشاهی است و حکم قصاص او تایید شده است و حالا تنها راه، رضایت خانواده مقتول است تا محیط بان از چوبه دار نجات یابد؛ موضوعی که رئیس کل دادگستری کرمانشاه هم به آن امیدوار است. شرایط محیط بانان در کشور بسیار وخیم است؛ آنها در مقابله با شکارچیان خطرناکی که می‌خواهند به هر روشی شده سر قوچ و کَل را به دیوار افتخارات خود بکوبند، بی‌دفاع مانده اند!‌ این بی دفاعی بدین معناست که محیط بان در دفاع از محیط زیست حق ندارد با شکارچی درگیر شود مگر خطر جدی، جان ماموران را تهدید کند.
پرونده محیط بان کرمانشاهی هم مانند سایر پرونده های محیط بانان دارای ابهامات زیادی است؛ هر چند این ابهامات از سوی مقام قضایی چندان مانعی برای روند پرونده نیست. اما اصل ماجرا چه بوده است؟ براساس اطلاعات منتشر شده از این حادثه تلخ؛ ماجرای محیط بان کرمانشاهی از اینجا شروع شد که روز حادثه در 14 مرداد ماه سال 99 مخبری با یعقوب جوادی فر، رئیس منطقه حفاظت شده بیستون کرمانشاه تماس می گیرد و می گوید کَل و بزها به دامنه آمده و این خبر به گوش شکارچیان رسیده و چهار نفر از شکارچیان معروف با یک دستگاه پراید به سمت آنها رفته اند تا شکار کنند. یعقوب جوادی فر به همراه دو محیط بان که روز اول کاریشان بوده، ‌مسئول حفاظت و برومند نجفی به سمت محدوده اعلام شده می‌روند. در کمین بودند که ماشین شکارچیان به محل نزدیک می شود و اینها برای نگه داشتن این گروه در جاده خاکی ای که تنها راه ورود به جاده اصلی بوده جلوی خودرو را می گیرند ولی خودروی شکارچیان سرعتش را کم نمی کند. این پنج محیط بان تنها یک سلاح داشتند که در دست برومند نجفی بوده و او هم سه تیر هوایی شلیک می کند. خودرو سرعتش را کم کرد ولی وقتی به محیط بانان می رسد سرعتش را افزایش داده از کنار آنها عبور می‌کند.
در همین حین یعقوب به برومند می گوید که لاستیک خودرو را هدف قرار بدهد و برومند چند تیر به سمت خودروی شکارچیان شلیک می کند ولی خودرو دور می شود. محیط بانان هم به دنبال آنها می روند و بعد از یک کیلومتر همان خودرو را می بینند که تنها دو نفر در درون خودرو بودند و دو نفر دیگر فرار کرده بودند. ابهامات در اینجا افزایش می‌یابد چراکه مشخص نبود این افراد مسلح بوده یا شکاری همراه داشته اند که احیانا آن دو شکارچی که فرار کردند با خود برده اند؟ متاسفانه در این حادثه یک تیر از پشت به یک نفر از این چهار شکارچی برخورد می کند و باعث مرگ او شده بود.پرویز توسلی زاده، رئیس کل دادگستری کرمانشاه ۲۵ آبان ماه در باره این پرونده گفت: «هیچگونه اقلام غیرمجاز از جمله سلاح یا ابزار شکار و یا شکارغیرمجاز از سرنشینان خودرو کشف نشده و ماموران هیچگونه دلیلی حتی برای توقیف خودرو پراید یا بازرسی آن نداشتند.» او با اشاره به اظهارات سرنشینان خودرو مبنی بر اینکه برای جمع آوری گیاهان دارویی به این منطقه رفته بودند و در مسیر برگشت سه نفر با لباس شخصی و با سلاح بدون در دست داشتن هیچگونه علائم هشدار دهنده به جلوی آنها آمده اند و این افراد نیز فکر کرده اند نامبردگان راهزن هستند و متوقف نشده اند، گفت: «نکته مهم این است که محل برخورد، مسکونی و خارج از هرگونه منطقه حفاظت شده و بر روی جاده اصلی و ترانزیتی کرمانشاه - تهران بوده است.»
خداییان، سخنگوی قوه قضاییه در باره این پرونده گفته است: «براساس گزارشات رسیده، قتل در محیطی صورت گرفته که منطقه حفاظت شده نبوده و در منطقه مسکونی رقم خورده و آن اشخاصی که به طرف آنها تیراندازی شده هم مسلح نبوده و سلاحی در اختیار آنها نبوده است. همچنین براساس تحقیقات انجام شده جان ماموران نیز در خطر نبوده و حمله ای نسبت به آنها صورت نگرفته بوده و بر همین اساس، دادگاه حکم به محکومیت این محیط بان صادر کرده است.»
 
رئیس کل دادگستری کرمانشاه در تازه ترین اظهارنظر خود در این زمینه گفت: بنا بر تاکیدات مقام معظم رهبری و رئیس قوه قضاییه در خصوص امر مصالحه در پرونده‌ها، اولویت ما ایجاد صلح و سازش است. در این پرونده نیز تاکیدی برای اجرای سریع حکم نیست زیرا هنوز استیذان انجام نشده است و زمان برای مصالحه وجود دارد. مدتی است به همت دادگستری کرمانشاه نهضت ایجاد صلح و سازش در پرونده‌ها شکل گرفته است که در این رابطه از مردم، روحانیت و ریش سفیدان درخواست کمک داریم که همت کنند تا این پرونده به مصالحه ختم شود.رئیس کل دادگستری کرمانشاه افزود: اقدامات لازم در جهت سازش در پرونده در حال انجام است و در این مسیر از تمام امکانات استفاده می‌کنیم به همین منظور سه شنبه جلسه‌ای به دبیری معاونت توسعه حل اختلاف استان تشکیل خواهیم داد و با کمک تمام ظرفیت‌های موجود تلاش می‌کنیم که پرونده به سازش ختم شود.رئیس کل دادگستری استان کرمانشاه با اشاره به ملاقات خود با خانواده مقتول گفت: مدتی پیش، ملاقاتی با خانواده مقتول داشتیم، در حالی که از فقدان فرزند خود بسیار ناراحت و متأثر بودند، اما در عین حال این عزیزان را خانواده‌ای فرهیخته و آگاه دیدم که به جلب رضایت از آنها امیدوار هستم. توسلی زاده ضمن ابراز همدردی و تسلیت مجدد به این خانواده ابراز امیدواری کرد: با عنایت به لطف خداوند و بزرگواری این خانواده محترم به گذشت و بخشش حیات به شهروند محیط بان کرمانشاهی توسط این خانواده عزیز امید بسیار داریم.

محیط بانان دیده نمی شوند تا زمانیکه ...
محیط زیست ایران آسیب های زیادی را متحمل شده است و تنها نگهبانان آن هم همین محیط بانان هستند، اما این قشر با فشارها و استرس و کمبودهای زیادی مواجه است. کمبود امکانات، قوانین غیربازدارنده برای شکارچیان، کمبود نیرو، حقوق و دستمزدهای پایین و زندگی سخت و ... از جمله مشکلاتی است که محیط بانان با آن مواجه هستند!
این کمبودها باعث شده تا امروز بیش از 150 محیط بان شهید شوند؛ محیط بانانی که علاوه بر تحمل رنج و سختی های شغل خود باید با افراد شرور و مجهز به اسلحه نظامی هم مبارزه کنند و گویا هیچ راهی برای دفاع از خود هم ندارند. اولین احکام قانونی در کشور ایران برای شکار به سال ۱۳۰۷ برمی گردد که این قوانین رفته رفته کامل تر شد و در سال ۱۳۳۵ مقررات کاملتری در مجلس برای حفاظت از حیات وحش تصویب و پس از آن کانون شکار و صید تشکیل شد. در سال ۱۳۴۶ سازمان شکاربانی و نظارت بر صید تشکیل شد که در واقع همان سازمان حفاظت محیط زیست بود که به طور رسمی در سال ۱۳۵۰ شروع به کار کرد.

ضعف قانونی و عرصه تنگ محیط بانان
محیط بانان وظایف سنگینی را بر عهده دارند که براساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست کشور،آنها حافظ عرصه های طبیعی ایران هستند و براساس استاندارهای جهانی به ازای هر یک هزار متر مربع عرصه طبیعی یک محیط بان برای حفاظت از یک منطقه تعیین می شود؛ البته در ایران شرایط متفاوتی داریم و به ازای هر ۱۲ هزار هکتار یک محیط بان وجود دارد که شرایط را دشوار کرده است ولی محیط بانان با وجود این مشکلات این شغل را با عشق و علاقه انتخاب و به وظیفه خود عمل می کنند.اتفاقاتی که درباره محیط بانان رخ می دهد نشان دهنده ضعف قانونی در این زمینه است. از سوی دیگر تجهیزات لازم در اختیار آنها قرار نمی گیرد و آنها از اسلحه و ماشین های مناسب برخوردار نیستند و متاسفانه شکارچیان بسیاری از تجهیزات را در اختیار دارند که باید برای مقابله با آنها قوانین محکم تری تصویب شود؛ البته شرایط نسبت به قبل بهتر شده ولی با اما و اگر رو به رو است.تیراندازی عمدی یک محیط بان به شکارچی بسیار بعید است. چطور ممکن است محیط بانی که با این روحیه به دفاع از گونه های حیات وحش می پردازد به یک انسان شلیک کند؟ ضمن آنکه قانون نیز از او در چنین شرایطی حمایت نمی کند؛ اتفاقی که برای برومند نجفی افتاده چیزی بیشتر از یک حادثه نبوده است. هرچند که مقام قضایی دراین باره تصمیم می گیرد، اما انتظار جامعه از مقامات قضایی حمایت از محیط بانانی است که سال‌ها عمر خود را برای حفاظت از محیط زیست کشور صرف کرده است.