واکنش بازار به ناآشنایی مفرط دولتمردان با اقتصاد

پیوستگی افت قیمت ها در بازار سرمایه در دو ماه گذشته اکثر تحلیل گران بورس را متعجب ساخته و عموما دیگر پاسخی برای این سوال ندارند که چرا بازار به هیچ خبر مثبتی واکنش نشان نمی دهد و روندی را در پیش گرفته که فقط باعث افزایش ناامیدی و بی اعتمادی را برای سرمایه گذاران این بازار می شود.
کاهش قیمت سهام مختلف در هفته ای که گذشت، شاخص کل بورس را به پایین ترین اندازه طی پنج ماه گذشته رسانده است. سقوط این شاخص به کانال یک میلیون و 200 هزار واحدی، اتفاقی بود که دوشنبه گذشته به وقوع پیوست و مقاومتی را که در یک ماه گذشته وجود داشت، شکست. در این شرایط اعلام این آمار از سوی مدیر عامل بورس تهران که « 96 درصد سهامداران بورس در کشور، سرمایه ای کمتر از 50 میلیون تومان در این بازار دارند» نشان داد که مسئولان بیش از اینکه به دنبال رفع و رجوع مشکلات بورس داشتند، سعی دارند با دادن آمارهایی از این قبیل، مشکل را کوچک نشان بدهند و از اهمیت آن بکاهند. اما واقعیت این است که بسیاری از کسانی که امروز سرمایه ای کمتر از 50 میلیون در بورس دارند طی یک سال و نیم گذشته بخش اعظم سرمایه خود را در این بازار از دست داده اند یا اینکه به مرور سرمایه خود را از این بازار بیرون کشیده اند و به بازارهای موازی از قبیل ارز و سکه منتقل کرده اند. اما حتی اگر از این نکته هم بگذریم باید بگوییم که هنوز افرادی که بیش از 50 میلیون تومان سرمایه در این بازار دارند بیش از 430 هزار نفر است و بازی کردن با سرمایه این تعداد فعال اقتصادی در کشور، توجیه پذیر نیست.
در این هفته همچنین در فضای مجازی فیلمی از دوران تبلیغات ریاست جمهوری پخش و مورد توجه واقع شد که سید ابراهیم رئیسی در پاسخ به این سوال که «سه دستوری که در هفته اول ریاست جمهوری می دهید، چیست» گفت: اعلام کردم قبلا که به وزارت امور اقتصاد و دارایی برای مساله بورس که مردم نگرانی شان نسبت به بورس تمام شود.» و ناگفته این توقع از رئیس جمهور شکل گرفت که توضیح دهد چرا بعد از 4 ماه نه تنها این نگرانی ها مرتفع نشده بلکه به شدت بر آن افزوده شده است. 
همچنین در این وضعیت ناگوار برای بازار سرمایه، محسن رضایی که او هم وعده های زیادی درباره بورس داده بود و حالا معاون اول رئیس جمهور است باز هم به «گفتار درمانی» روی آورد و اعلام کرد که اقتصاد کشور احتیاج به جراحی عمیق دارد. او ماه پیش هم گفته بود که در آذرماه اخبار خوشی به مردم خواهد رسید و حالا روزهای آخر آذر در حالی سپری می شود که هیچ خبری از وعده محسن رضایی نیست. اینکه معاون اقتصادی رئیس جمهور هیچ اعتنایی به وضعیت بورس در این روزها ندارد و وعده های مبهم و حرف های کلی می زند این پیام را به بازار منتقل می کند که نباید امیدی به این قبیل مسئولان داشت. 
بهر حال مجموعه این شرایط به علاوه ابهام هایی که در مذاکرات وین وجود دارد و نکاتی که در بودجه 1401 وجود دارد و باعث نگرانی هایی شده است، باعث شده که خروج پول حقیقی از بورس شدت بگیرد و بازار سرمایه کشور بی رونق و کم مشتری باشد. این وضعیت منجر به ثبت رکورد «کمترین ارزش معاملات» طی یک سال اخیر برای بازار سرمایه در روز یکشنبه گذشته شد. 
در مقابل این وضعیت در بورس، بازارهایی چون طلا و ارز، پررونق شده و برای عامه مردم این تصور شکل گرفته که برای پیشگیری از کاهش ارزش سرمایه های خرد، پول خود را به سکه و دلار تبدیل کنند تا احتمال زیان دیدنشان در بازار مبهم آینده کمتر شود. 
چند روز پیش عباس عبدی روزنامه نگار برجسته اصلاح طلب در واکنش به بازنشر وعده رئیسی مبنی بر دستور به وزارت اقتصاد برای رفع نگرانی های بورسی مردم در هفته اول ریاست جمهوری، نوشت: «برخی گمان می کنند که این سخنان با آگاهی از عملی نبودن وعده اصلاح امور و فقط با هدف جلب رای مردم زده شده است. ای کاش چنین بود. به نظرم این سخنان ناشی از ناآشنایی مفرط با اقتصاد و اداره امور است و این وجه خطرناک ماجرا است.» واقعیت این است که این وجه خطرناک ماجرا، این روزها به تمامی خود را در وضعیت بورس نشان داده است و سکوت و انفعال دولت در مقابل آن نشان می دهد که حتی خود دولتمردان هم در مقابل آن غافلگیر شده اند؛ اما بازار که هوشمندتر از آنها است چند ماهی است که این وضعیت را درک کرده بود و در مقابل این وجه خطرناک واکنش نشان داده است. این پاسخی است به این سوال که چرا بازار به هیچ خبر مثبتی واکنش نشان نمی دهد و روندی را در پیش گرفته که فقط باعث افزایش ناامیدی و بی اعتمادی را برای سرمایه گذاران این بازار می شود.
گزارش: محمدحسین روانبخش