تبدیل هفت حوض موزه فرش به باغچه!

رییس کمیته ملی موزه ها: بهتر بود حوض‌ها احیا شوند/مدیر موزه فرش: به خودم افتخار میکنم!

گروه فرهنگی: زمانی که عزت الله ضرغامی، رییس اسبق صداوسیما و یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری اخیر بدون هیچگونه سابقه ای در حوزه میراث فرهنگی به عنوان وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انتخاب شد مشخص بود که باید منتظر اتفاقات عجیبی در این حوزه باشیم.
انتصاب سجاد نوروزیان، فردی که اسم خودش را چلمن سیزدهم گذاشته بود و در فضای مجازی به تبلیغات مشغول بود، به عنوان رییس موزه فرش، همان ابتدا با واکنشهای گسترده منتقدان مواجه شد که چگونه فردی بدون هیچ گونه آشنایی با این میراث غنی ایرانیان، رییس موزه فرش می شود! حالا خیلی زود مشخص شده که آن انتقادات، چندان هم اشتباه نبود. نوروزیان دستور داده در هفت حوض حیاط موزه‌ی فرش، گل بکارند و آن را تبدیل به باغچه کنند! البته خبرگزاری رکنا مدعی شده نوروزیان قصد دارد به زودی کتاب‌های نفیس کتابخانه موزه فرش را امحا کند و به جای آن از باغ کتاب، کتاب‌های جدید بخرد! دستوری که هنوز اجرایی نشده اما زنگ خطر آن به صدا در آمده است! حتی اگر این خبر رکنا را هم نادیده بگیریم، نمی توانیم تغییر در حوضهای حیاط موزه فرش را نادیده بگیریم.
طبق قانون، «منهدم کردن یا خرابی وارد آوردن به آثار ملی و مستور ساختن روی آن‌ها به اندود یا رنگ و رسم کردن نقوش و خطوط بر آنها» جرم محسوب می‌شود. موزه فرش ایران در فهرست آثار ملی قرار دارد و هر گونه تغییری در محوطه و بنای این مجموعه مشمول قوانین میراث‌فرهنگی می‌شود. اما نوروزیان بدون توجه به این موضوع، داخل حوضها گل کاشته و اتفاقا این اقدام خود را به عنوان یک اثر شاخص مدیریتی در اینستاگرام شخصی خود هم انعکاس داده است! نوروزیان در اینستاگرام به اغلب کامنتهای انتقادی هم جواب داده و نوشته به خودش افتخار می کند! هرچند با توجه به اعتراض برخی افرادی که کامنت گذاشته اند، به نظر می رسد برخی کامنتهای انتقادی را پاک کرده تا احتمالا تعداد کامنتهای عده ای که از او تعریف و تمجید کرده اند بیشتر باشد!
نوروزیان درحالی به کاشتن گل در حوضچه ها به جای رفع مشکل آب آنها افتخار کرده که هفت حوض حیاط بیرونی موزه فرش بر اساس اعداد مقدس ایرانی بنا شده است و حوض آب که رکن اصلی هویت‌بخشی معماری سنتی ایرانی را دارد در آن تعبیه شده بود. حالا او مدعی شده که چون حوضها با نرده از موزه جدا افتاده، جزو موزه نیست و به جای ایجاد سیکل گردشی آب که در طراحی موزه مورد توجه قرار گرفته بود و او به عنوان مدیر موزه موظف به پیگیری بازگشت آب به کاربری اصلی خود در محوطه موزه بود، حوضها را پر کرده است!

در پی این اقدام، رئیس موزه فرش ایران، سید احمد طباطبایی رئیس ایکوم ( کمیته ملی موزه‌ها) ایران خواستار احیای حوض‌ها شده و نوشته است: "زمانی که موزه ملی فرش ایران در تهران به عنوان موزه قالیچه‌های شهری در 22 بهمن سال 56 افتتاح شد، حصار و نرده‌ای برای تفکیک عمارت موزه از محوطه خیابان وجود نداشت و به همین دلیل این امکان وجود داشت که حوض‌های مقابل آن از آب رونده پر شوند و از طریق چند حوض در نهایت به حوض روبه روبنای نمازخانه موزه هدایت شوند. هدف معمار از این کار، القای حس وضو خانه برای مخاطب بود. چند جفت کفش پست نمازخانه و دستی که توسط پرویز تناولی ساخته شده بود به سوی قبله، مجموعه‌ای را می‌ساخت که نماد اعتقاد قالی بافتن بود. بنابراین این مجموعه آب و موزه با یکدیگر کار می‌کردند و حالا بهترین کار احیای جریان و حرکت آب به منزله طهارت و پاکی بود و فرش که نمادی از هنر ایرانی است، بهتر بود حوض‌ها احیا شوند".
ساختمان موزه فرش ایران 3400 مترمربع مساحت دارد و آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه دار قالی است. طراح بنای این موزه، عبدالعزیز فرمانفرمائیان است. عبدالعزیز فرمانفرمائیان، معمار ایرانی، استاد دانشگاه تهران و از بنیان‌گذاران نظام مهندسی جدید در ایران بود. او معمار ورزشگاه آزادی هم بود. ساختمان دارای دو تالار است و برای نمایش انواع قالی‌های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبقهٔ همکف این موزه برای نمایش دائمی 150 قطعه فرش و طبقهٔ دوم آن برای برگزاری نمایشگاه‌های موردی و فصلی در نظر گرفته شده‌ است.
موزهٔ فرش ایران دارنده با ارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دورهٔ معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به‌شمار می‌آید. معمولاً حدود 135 تخته از شاهکارهای قالی ایران، بافت مراکز مهم قالی‌بافی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان و جز آن‌ها، در تالار طبقهٔ هم‌کف به معرض نمایش گذاشته می‌شود.

کد مطلب: 157310