چهره‌های تکراری نمی‌توانند باعث افزایش مشارکت در انتخابات باشند

کمتر از دو ماه به یکی از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی کشورمان باقی مانده؛ انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم در پیش است. با نزدیک‌شدن به این رویداد، هر روز گمانه‌زنی‌ها درباره حضور افراد مختلف برای ماراتن رسیدن به پاستور بیشتر و بیشتر می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان در راستای کمک به شناخت فضای انتخاباتی و انتخاب فرد اصلح، با نامزدهای احتمالی ریاست‌جمهوری یا افرادی که رسما نامزدی خود را اعلام کرده‌اند و یا تحلیلگران مسائل سیاسی گفت‌وگوهایی انجام داده که در قالب سلسله گفت‌وگوهایی با عنوان «سیاست‌نامه» منتشر می‌شود. این باشگاه در قسمت پنجم سیاست‌نامه به سراغ مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردم‌سالاری و نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی رفته است که مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
 نگران رد صلاحیتم نیستم
* به عنوان اولین سوال؛ مصطفی کواکبیان این روزها به چه کاری مشغول است؟
قبل از هر چیز باید ایام ماه مبارک رمضان را به مردم تبریک بگویم. من بیشتر کار‌های معمولی را انجام می‌دهم. هم باید در دانشگاه فعالیت‌های علمی و آموزشی داشته باشم و هم باید کار‌های سیاسی و حزبی، مطبوعاتی و رسانه‌ای خود را دنبال کنم و حزب هم اخیرا مسئولیتی را بر دوش ما گذاشته که آن هم بحث ریاست جمهوری ۱۴۰۰ است و در آن زمینه هم ما در حال برگزاری جلساتی هستیم.
* چه شد که حزب مردم‌سالاری روی نام شما به اجماع رسید؟ با توجه به رد صلاحیت شما در ادوار گذشته شانس خود را در این دوره چقدر می‌دانید؟ در دوره یازدهم انتخابات ریاست جمهوری صلاحیت شما از سوی شورای نگهبان رد شد؛ دلیل این اتفاق چه بود و آیا به نظر شما در این دوره هم این اتفاق رخ خواهد داد؟
شما از الان دارید ما را می‌ترسانید و اشاره به رد صلاحیت می‌کنید؛ یعنی ما کنار بکشیم؟ یعنی قرار است که یک عده افراد مشخص همواره وارد میدان شوند و همان‌ها هم مدام تایید صلاحیت شوند. در حالی که هیچ وقت هم به ما گفته نشده است که شرایطی که در قانون اساسی وجود دارد و بر طبق همین آئین‌نامه‌ای که اخیرا شورای نگهبان تنظیم کرده آیا نقص ما در عدم مدیریت است؟ آیا در رجال سیاسی و مذهبی نبودن ماست و یا در پاک دست نبودن ما؟ باید به ما گفته شود دیگر.
البته نمی‌گویم حتما تائید صلاحیت شوم؛ ضمن اینکه زیربار مسئولیت رفتن هم برای ما چندان خوشایند نیست؛ لذا ما براساس وظیفه گمان می‌کنیم که خواهیم توانست باری را از روی دوش ملت برداریم. سایر جریانات و احزاب هم نامزد دارند همانطور که ادوار گذشته هم داشتند. نامزدی من برای ریاست جمهوری سیزدهم با اجماع حزبی تصویب شد، در حالی که من چندان خودم راضی نبودم بر خلاف دفعه گذشته که من بیشتر راغب بودم، اما این بار یک تکلیف حزبی روی دوش ما گذاشته شده که باید دید تکلیف چه می‌شود.
شاید بتوانند انتخابات را در دو روز برگزار کنند
* پیش‌بینی شما از میزان مشارکت مردم در انتخابات پیش‌رو چیست و چه عواملی میزان مشارکت مردم در انتخابات را کاهش و یا افزایش می‌دهد؟
باتوجه به اینکه انتخابات شورا‌ها هم همزمان با انتخابات ریاست جمهوری برگزار می‌شود و انتخابات میان دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و خبرگان هم در برخی حوزه‌ها وجود دارد خیلی معتقد نیستم که میزان مشارکت بیشتر از اسفند ۹۸ باشد، البته تا ۲۸ خرداد 50 روز باقی مانده و ممکن است که اتفاقاتی بیفتد که مردم انگیزه بیشتری برای حضور پیدا کنند، اما من بار‌ها گفته‌ام که سه عامل اساسی بر روی مشارکت مردم تاثیر بسزایی دارد؛ اولین عامل این است که ما بتوانیم سلایق مختلف را در انتخابات دخیل کرده و اعتماد عمومی را تقویت کنیم که این بخش مساله به عوامل بسیاری بستگی دارد و حتی به خود ما جریان‌های سیاسی هم بستگی دارد؛ یعنی باید دید که ما به عنوان جریان‌های سیاسی چه کار می‌توانیم انجام دهیم که فضا به سمت رقابتی‌تر شدن برود. برای مثال می‌توان به جای اینکه هر جریان سیاسی چند نفر را معرفی کند بر روی یک نفر اجماع کند که این باعث رقابتی‌تر شدن فضا خواهد شد. البته وظیفه‌ای هم بر دوش وزارت کشور است تا بتواند زمینه مشارکت مردم را به صورت هر چه بیشتر فراهم کند.
 ما زمانی پیشنهادمان این بود که انتخابات را در دو روز برگزار کنند، اما جوابشان این بود که بر طبق قانون اساسی چنین اقدامی ممکن نیست یا حتی گفته شد که می‌توان برخی از فرآیند‌های انتخابات را غیرحضوری و با سیستم‌های الکترونیکی از منازل به خاطر شرایط کرونایی انجام داد، اما گفته می‌شود که همه باید در یک زمان و مکان حضور یابند و از وسایل الکترونیک هم صرفا در داخل حوزه می‌توان استفاده کرد، نه اینکه افراد بتوانند در داخل منزل از آن استفاده کنند. برای مثال شورای نگهبان می‌تواند سخت‌گیری کند و بگوید همان افرادی که همیشه هستند باشند و یا اینکه فضا را برای انتخابات بازتر کند و افراد با سلایق مختلف را انتخاب کند که البته ملتزم به نظام باشند.
باید‌ سخت‌گیری‌ها کمی کمتر شود
علاوه براین دستگاه‌هایی که در بحث شورا‌ها دخیل هستند می‌توانند اقدامات بهتری را انجام دهند که این ربطی هم به شورای نگهبان ندارد و از طرف مجلس تعیین شدند و نظارت‌های استانی هم که توسط مجلس تعیین شده است یا چهار مرکزی که برای استعلام‌ها تصمیم می‌گیرند. این درست است که همه باید مُر قانون را رعایت کنند، اما برای مثال یکی از داوطلبان عضویت در شوراها گفت: من در یک جلسه‌ای بودم که به طور اتفاقی یک نفر از ما عکس گرفته، ولی من اصلا اهل آن جلسه نبودم، اما این عکس را از ما گرفته‌اند و برده‌اند و من هم هر چه می‌گویم که این اتفاق بوده و شیوه زندگی من هم این را ثابت می‌کند کسی باور نمی‌کند.
در هر حال باید‌ این سخت‌گیری‌ها کمی کمتر شود؛ بنابراین این مجموعه اعتماد عمومی باید بازسازی شود؛ مثلا در سال ۹۸ هم مجموعه دلایلی باعث کاهش مشارکت شد، برای مثال یکی از این عوامل، موضوع بنزین بود که باعث حوادث آبان‌ماه شد. یا سقوط هواپیمای اوکراینی یک مساله دیگری بود که مردم بعد از 3 روز خبردار شدند و درگیری‌هایی که در دی ماه ۹۶ اتفاق افتاد، اما من می‌خواهم به یک عامل دیگری هم اشاره کنم که آن مشکل مهم؛ معیشت مردم است. من نمی‌گویم که در این ۲ ماه می‌توان معجزه کرد و همه مسائل را حل کرد، اما دست کم همه می‌توانند دست به دست هم دهند و مشوق‌هایی را برای مردم فراهم کنند. البته نه اینکه خدای نکرده بخواهند مردم را گول بزنند، اما می‌شود به مردم بگویند با همه این مشکلات و تحریم‌ها این گشایش هم ایجاد شده است. خیلی‌ها به ما می‌گویند برو دنبال کار خودت، ما به نان شب محتاجیم چه نیازی به انتخابات داریم؟
مگر واکسیناسیون کرونا به چند درصد هم رسیده است؟
موضوع سوم هم که مزید بر این دو موضوع شده بحث بیماری کروناست که باید حل شود. این دولت مدام وعده داد و وزیر بهداشت چندین‌بار این موضوع را مطرح کرد که قرار است واکسیناسیون را سراسری کنند، اما شاهد هستیم واکسیناسیون به کندی پیش می‌رود. حالا هی بیاییم بگوییم که مردم تقصیر شماست که سفر رفتید؟ چرا شما اجازه دادی مردم به سفر بروند؟ از سویی به مردم اجازه سفر رفتن می‌دهید و از سوی دیگر جریمه می‌کنید و آن اقدامی که در نوروز باید انجام می‌شد را تازه الان دارند انجام می‌دهند و می‌گویند ده روز قرنطینه؛ خب همان نوروز انجام می‌دادید و مردم هم حرف شنوی داشتند؛ کمااینکه پارسال حرف شنوی داشتند. موضوع واکسن و مقابله با کرونا هم موضوع جدی است و مردم باید احساس کنند که با رعایت همه اصول بهداشتی به سادگی می‌توانند بر سر صندوق رای حاضر شوند. من معتقدم که این‌ها باعث تقویت اعتماد عمومی و افزایش حضور مردم در انتخابات می‌شود.
 ۵۰ برنامه برای ریاست جمهوری تدوین کردیم
* باتوجه به اینکه شما یک نامزد حزبی هستید برنامه جامع شما برای اداره کشور چیست؟ راهکار شما برای حل مشکلات معیشتی که به آن اشاره کردید چیست؟ آیا تا لحظه آخر در انتخابات حضور خواهید داشت؟ شانس خود را چقدر می‌دانید؟ آیا نامزد پوششی هستید؟
واقعیت این است که ما ۵۰ برنامه تدوین کردیم تحت این عنوان که ۵۰ گُل باید شکفته شود که اتفاقا ۱۵ برنامه اقتصادی است و ۱۰ برنامه سیاست داخلی و ۱۰ برنامه سیاست خارجی است و ۱۰ برنامه فرهنگی و اجتماعی است که من اگر بخواهم هریک از این‌ها را بگویم ۲ ساعت زمان می‌برد، اما به صورت اجمالی باید بگویم که یکی از برنامه‌های اساسی ما برای انتخابات موضوع جمهوریت سوم است که من بار‌ها در مورد آن توضیح داده‌ام. اصل ۱۷۷ قانون اساسی یعنی بازنگری قانون اساسی و من معتقدم که باید در این قانون اساسی یک بازنگری صورت بگیرد که بخشی از آن هم به همین مسائل معیشتی باز می‌گردد، اما مشکلات بسیاری داریم و در این زمینه باید فکر شود. اما مِن باب نمونه باید بگویم استقلال بانک مرکزی یکی از بزنامه‌های جدی ماست، بدون تعارف تا به حال هیچ کدام از این دولت‌ها بانک مرکزی مستقلی نداشته‌اند، بلکه بانک مرکزی وابسته به دولت و رئیس دولت بوده است. همین الان بانک مرکزی تابع رئیس جمهور است و مشکلاتی هم که مردم دارند بخش اعظم آن به بانک‌ها باز می‌گردد. برای مثال در دولت آقای روحانی موسسات مالی و اعتباری عجیب و غریبی درست شده و کلی بدهی بار آوردند. برای مثال هرروز مدام موسساتی تحت عنوان کاسپین و اسامی مختلفی نظیر ثامن و... این‌ها وجود داشتند که پول عظیمی از کیسه بیت المال به این‌ها پرداخت شد تا سر و صدای آنها بخوابد یعنی بانک مرکزی از جیب من و شما برداشت و داد به این افرادی که دلالی کرده بودند یا رانت خواری کرده بودند. چرا باید این کار شود؟ زیرا بانک مرکزی تابع سیاست‌های رئیس‌جمهور است و آنها هم به این موضوع عمل کردند.
من تحقیق و تفحصی داشتم و در مجلس هشتم در زمان آقای محمود احمدی‌نژاد از بانک مرکزی و صندوق ذخیره ارزی (که الان به آن صندوق توسعه ملی گفته می‌شود که قرار است به بخش خصوصی وام بدهند تا آن‌ها را تقویت کنند. حالا باید آمار دهیم و ببینیم که چه کردند. هر سال باید بگوییم که وابستگی به نفت سالی ۲۰ یا ۳۰ درصد باید کاهش یابد، البته این فقط روی کاغذ است، اما از سوی دیگر مثلا برای آب و فاضلاب روستایی بی‌مهابا از صندوق برداشته شود؛ حتی برای همین انیمیشن صداوسیما باید آنقدر برداشته شود؟ این صندوق مانند قلکی شده که از سویی به آن پول می‌ریزیم و از سوی دیگر هم از آن برداشت می‌کنیم. پس صندوق توسعه ملی ذخایرش به کجا می‌رود؟) خلاصه من در آن زمان به رئیس بانک مرکزی زمان احمدی‌نژاد تذکر دادم؛ بعد او گفت که آقای کواکبیان لطفا شما دیگر خیلی پیگیری نکنید. من گفتم مقام معظم رهبری دستور فرمودند پول بردارید؟ گفت: نه ولی بعد فهمیدیم که گفتند ما همه کارهایمان را با دستور آقای احمدی‌نژاد انجام می‌دهیم و لذا برداشت‌هایی انجام شده است.
 انتخابات امسال یکی از کم هزینه‌ترین انتخابات‌ها برای نامزد‌ها خواهد بود/ لیست اموالم را علنی می‌کنم
* با توجه به هزینه‌های مالی سنگین شرکت در انتخابات هزینه‌های تبلیغات خود را چگونه تامین خواهید کرد؟ آیا حاضرید اموال خود را به صورت شفاف اعلام کنید؟
من در مجلس هم اعلام کردم اموال خودم را اعلام کرده و بازهم علنی می‌کنم. امسال با توجه به موضوع کرونا چندان نمی‌شود سفر‌های استانی داشت و در دانشگاه‌ها برنامه اجرا کنیم و اجتماعات پرشور میلیونی یا هزاران نفری برگزار کرد؛ بلکه بستر تبلیغات بیشتر در بستر فضای مجازی و اقدامات این چنینی است، لذا من گمانم این است که انتخابات امسال یکی از کم هزینه‌ترین انتخابات برای نامزد‌ها خواهد بود.
یکی از برنامه‌های اساسی من بحث فساد ستیزی است. ما نباید تعارف کنیم و کسی که پاشنه آشیل دارد حالا رانت خانوادگی و یا هر رانت دیگری اصلا نباید نام نویسی کند؛ بلکه باید افراد پاک دستی که مشکل مالی ندارند در انتخابات شرکت کنند. در ۵ برنامه اساسی خودم که برای انتخابات نام بردم یکی موضوع جمهوریت سوم و دیگری موضوع مقابله جدی با فساد است. من معتقدم که در خیلی از جا‌ها فساد به صورت سیستماتیک شده یعنی در خیلی جا‌ها به این صورت بوده است که قبلا کشو‌ها باز بود و یک مبلغی را در کشو می‌گذاشتند؛ الان دیگر رسما شماره حساب می‌دهند به افراد. آن هم نه مال خودشان با چندین واسطه رشوه می‌گیرند.
شورای نگهبان در زمینه‌های مالی و اخلاقی مو را از ماست بیرون بکشد
معتقدم که باید در این زمینه مو را از ماست بیرون بکشیم و شورای نگهبان در این زمینه هرچه بیشتر دقت کند بهتر است؛ حال اینکه در مسائل سیاسی یک نفر نظر خاصی دارد چندان نباید در این باره سخت گیری کرد، اما در بحث‌های مالی باید هر چه بیشتر سخت‌گیری شود و فرقی هم ندارد که اصلاح طلب، اصولگرا و یا مستقل است. معتقدم که حتما باید روشن شود که هر کسی چه هزینه‌هایی دارد و چگونه در انتخابات خرج می‌کند و در سوابق زندگی‌اش هم نشان داده باشد که فرد پاک‌دستی است و اگر نیست اصلا نباید نامش برده شود و اگر هم هست نباید تایید صلاحیت شود. من با قاطعیت می‌گویم برنامه مقابله با فساد یکی از ۵ برنامه اصلی است.
  * نظر شما درباره عملکرد قوه قضائیه درباره مقابله با فساد چیست؟
من در چندجا و در توئیت‌هایم هم حرکت‌های ضد فساد آقای رئیسی را تایید کردم؛ در برخی از بحث‌های اساسی نظیر سند تحول قضائی و یا جلوگیری از سو استفاده‌های مالی و منشور حقوق شهروندی و بسیاری از مسائلی که تاکید آقای رئیسی بوده من طرفداری کردم و او واقعا خوب وارد میدان شده است، اما من معتقدم که یک مقداری باید همه جانبه باشد. به عنوان مثال در مجلس دهم ما سه بار از املاک نجومی تحقیق و تفحص کرده‌ایم که هر ۳ بار هم جناب علی لاریجانی و دوستان ایشان نگذاشتند به مرحله صحن و تصویب برسد، به نظرم خود قوه قضائیه یک بار برای همیشه به این مساله خاتمه دهد. من یک بار از یکی از مسئولان قضائی شنیدم که آقای قالیباف هیچ محکومیتی ندارد؛ من گفتم آیا تا به حال او را احضار کرده‌اید؟ گفت خیر اصلا احضار نشده است. من هم به او گفتم همین موضوع بحث است. بالاخره ده‌ها مورد درباره او مطرح شده است چرا یک بار او را نخواسته‌اند که به این موضوعات پاسخ دهد؟ انشالله هم که تبرئه شود؛ ما که دلمان نمی‌خواهد برای افراد جرم درست کنیم.
موضوع این است که تا به حال این اتفاق نیفتاده است. من رئیس فراکسیون دیپلماسی و منافع ملی مجلس دهم بودم و روز‌های آخرم بود که ۸۰ نفر را به دفتر آقای رئیسی بردیم و همین را گفتیم که برای ما برادر رئیس جمهور و معاون اول و ... تفاوتی ندارد. هر کسی که هست شما همه جانبه به او رسیدگی کنید. یک مورد هم همین املاک نجومی است که بررسی نشده است. ما این گونه گلایه‌ها را از رئیس قوه قضائیه داریم که یک مقدار همه جانبه عمل کنند. من شاهدم که کارخانه‌هایی را مجددا احیا کرده‌اند و دست‌هایی که سابقه فساد داشتند را قطع می‌کنند؛ این‌ها خوب است، اما همه جانبه نیست. امیدواریم روزی برسد که این گلایه من هم با عملکرد رئیس قوه قضائیه جای بحث نداشته باشد.
نام پنج وزیر اصلی‌ام را قبل از انتخابات اعلام خواهم کرد
* تفاوت اصلی دولت خود را با دولت آقای روحانی در چه می‌دانید و چه کسانی نفرات اصلی دولت شما را تشکیل می‌دهند؟ اعضای کابینه خود را قبل از انتخابات معرفی می‌کنید؟ با توجه به اینکه شما نامزد حزب مردم‌سالاری هستید قطعا از طرف حزب برنامه‌ریزی‌های مورد نظر انجام شده که اعلام نامزدی کردید. برای اداره کشور آدم دارید؟
من معتقدم که دولت آقای روحانی جدای از اینکه بحث این سه سال تحریم‌ها را داشته و جدای از اینکه با موضوع کرونا درگیر بوده می‌توانست چابک و چالاک‌تر از این در بسیاری از بحث‌ها به خصوص موضوع معیشت عمل کنند. ۵ وزیر را به عنوان وزرای محوری کابینه قبل از انتخابات حتما معرفی خواهیم کرد و معاونین هم معرفی خواهند شد؛ این پنج وزیر، وزیر اقتصاد، وزیر کشور، وزیر خارجه، وزیر اطلاعات و وزیر دفاع هستند. در نظر داریم حتما این ۵ وزارتخانه و معاونان مختلف آن را قبل از روز رای گیری به مردم معرفی کنیم. من حتما افرادی را به خصوص در بحث اقتصاد معرفی خواهم کرد که گرایششان اقتصاد آزاد لیبرالیستی نباشد و بحث را به این سمت ببرند که معیشت مردم و اقشار ضعیف جامعه بهبود بخشیده شود بدون اینکه بخواهیم یارانه را بیشتر کنیم.
 الان در مورد وزارت اقتصاد دست کم ۵ گزینه در ذهن دارم
می‌شود یک کارت اعتباری برای طبقات ضعیف جامعه در نظر گرفت که این کارت منابع مشخص خودش را هم داشته باشد. برای مثال بحث خصولتی جایگزین بحث خصوصی می‌شود و یکی از برنامه‌های ما این است که اگر خصوصی است واقعا خصوصی شود، نه اینکه همان دولتی‌ها بیایند نام خود را عوض کنند و بشوند هیات مدیره؛ من نمی‌خواهم وارد نام این وزرا شوم، زیرا این اصلا کار خوبی نیست. من الان در مورد وزارت اقتصاد دست کم ۵ گزینه در ذهن دارم، اما دلیلی ندارد نامشان را ببرم، اما انشاالله اگر در صحنه باقی ماندم انشاالله قبل از ۲۸ خرداد حتما اسامی‌شان را خواهم برد و حتما مسئولیت دو وزارتخانه را به زنان خواهم سپرد.
* آیا از وزرای دولت روحانی هم استفاده خواهید کرد؟
بنای ما این نیست که بگوییم چون در دولت او بوده‌اند دیگر نباید باشند و یا خط قرمز ما هستند، اما معمولا باید یک نفس تازه‌ای داشته باشند و حدالامکان آن وزرا نباشند بهتر است.
از رای دادن به حسن روحانی پشیمان نیستم
* قبول دارید که یک رکن اساسی رای آقای روحانی اصلاح طلبان بودند؟ اگر باز هم به سال ۹۲ بازگردید به حسن روحانی رای خواهید داد؟
من بار‌ها به این سوال جواب داده‌ام و گفته‌ام که در آن زمان ما می‌گفتیم خیرالموجودین؛ خب خود بنده در آن موقع نامزد بودم، اما صلاحیتم را رد کردند. در سال ۹۶ هم من نامزد بودم؛ خب وقتی حزب ما نامزد دارد، اما تایید نمی‌شود به‌دنبال این می‌رود که از بین بقیه چه کسی بهتر است و در آن زمان تشخیص ما روحانی بود، اما بنده آذر ۹۶ یعنی قبل از حوادث دی ماه ۹۶ و قبل از اینکه بورس این گونه باشد و سکه این گونه و خودرو و دلار و مسکن این وضعیت را نداشت یک نطق مفصلی در مجلس انجام دادم و گفتم که همشهری عزیزم بجنب. در ۴۳ شهر برای مردم سخنرانی کردم و خطاب به دولت گفتم که یک کاری نکنید که خجالت بکشم از حمایت شما و خیلی هم از عزیزان دولت بهشان برخورد و گفتند آقای کواکبیان تو دیگر چرا؟ من هم گفتم من که وکیل الدوله نیستم؛ من نماینده مردم هستم و باید حرف آن‌ها را بزنم؛ لذا بله بنده رای دادم و پشیمان هم نیستم، اما انتقادات بسیاری هم داشته و دارم.
 * اشاره کردید به مجلس، شما خودتان یکی از منتقدان آقای آخوندی بودید، اما در مجلس رای استیضاح او را امضا نکردید؛ چرا؟
من استیضاح هیچ وزیری را امضا نکردم و صرفا هم بحث آقای آخوندی نبود، اما اتفاقا سوال کردم از او و آخوندی را به مجلس کشاندم و اگر یادتان باشد موضوع ساماندهی امور پایتخت بود که گفتیم شما این موضوع را انجام نمی‌دهید و مفهومش هم این نیست که من صددرصد با عملکرد همه وزرا موافق هستم و به محض اینکه مخالف هم هستیم سریع باید استیضاح کنیم. بالاخره ما روش‌های معمول را طی می‌کنیم از تذکر به آن‌ها گرفته تا نطق میان دستور و اخطار کتبی به آنان و موضوع تحقیق و تفحص.
مردم باید خودشان مستقیما شهردار شهرشان را انتخاب کنند
* دولت سید محمد خاتمی را دولت سالار دانسته بودید نه مردم سالار؛ علت این انتقاد چه بود؟
ما در آن زمان می‌خواستیم شورا‌ها مطرح باشند، اما متاسفانه نشد و این موضوع مربوطه به شورای اول است، اما ما می‌خواهیم الان شورای ششم را تشکیل دهیم. در خیلی از کشورها پلیس و بهداشت و آموزش و پرورش در دست شوراهاست؛ اصلا یکی از برنامه‌های ما این است که شورا‌ها به درجه‌ای برسند که مردم نقش مستقیم داشته باشند و حتی انتخاب مستقیم شهردار را توسط مردم داشته باشیم؛ مانند بسیاری دیگر از کشور‌های دیگر که این اتفاق در آنها می‌افتد؛ یعنی مردم فقط شورا را انتخاب نکنند بلکه شهردار را هم انتخاب کنند ما در آن زمان وقتی شورا‌ها اختیاری نداشتند می‌خواستیم بگوییم که این مردم‌سالاری نیست و مردم‌سالاری زمانی است که شورا‌ها باید قدرت بگیرند.
برخی انتقادات به برجام وارد است، اما دستاوردهای خوبی هم برای کشورمان داشته است
* نظرتان درباره برجام چیست؟ آینده برجام را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟ اگر رئیس جمهور شوید به برجام ادامه می‌دهید؟
من معتقدم که ممکن است برخی انتقادات به برجام وارد باشد، اما خداوکیلی دستاوردهای خوبی هم برای کشورمان داشته که برخی هم این دستاورد‌ها را به طور کلی نادیده می‌گیرند و برخی مسائل دیگر را مطرح می‌کنند که البته اگر از سر دلسوزی باشد ایرادی ندارد، اما ما گاهی به خاطر یک دستمال حاضریم قیصریه را به آتش بکشیم که نباید این گونه باشد. ما با آن قطعنامه‌هایی که در دولت احمدی‌نژاد برای کشور درست شد رفته بودیم ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل؛ ما آن قطعنامه‌ها را یک جا لغو کردیم که این اقدام خوبی بود و بعد آمدیم گفتیم که انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست، اما قبلش به ما می‌گفتند که شما قاچاقچی هستید، یعنی انرژی هسته‌ای ما را به رسمیت نمی‌شناختند که در برجام ما آمدیم و انرژی هسته‌ای خود را به رسمیت شناساندیم.
 به خدا دروغ می‌گویند که با تصویب FATF ما می‌خواستیم حاج قاسم را تحویل خارجی‌ها دهیم
خیلی از همین افرادی که امروز منتقد برجام هستند در روزهای نخست توافق به به و چه چه می‌کردند. من یادم هست که در مجلس زمانی با فراکسیون روحانیون درگیری داشتم و داستان آن هم جالب است که شرکت توتال می‌خواست وارد سرمایه گذاری کشور شود و ۵ میلیارد دلار هم می‌خواست سرمایه گذاری کند؛ دوستان ما در مجلس دنبال این بودند که با طرح سه فوریتی و دو فوریتی مانع از ورود توتال شوند و همه آن‌ها هم روحانیون مجلس بودند که طرح را امضا کردند؛ من در آنجا گفتم که آقایان روحانی مگر شما تخصص نفتی دارید؟ در آنجا سر و صدایی به پا شد و دعوا بود که این شرکت با این حجم از سرمایه بیاید یا نیاید، ولی بعد دیدیم که ترامپ از برجام خارج شد و ده‌ها شرکتی هم که قرار بود وارد شوند خداحافظی کردند و رفتند، لذا این واقعیتی است که باید پذیرفته شود؛ در بحث FATF هم همین عقیده را دارم. به خدا دروغ می‌گویند که با تصویب FATF ما می‌خواستیم حاج قاسم را تحویل خارجی‌ها دهیم.
FATF  یک اقدام مشترک مالی بین سیستم‌های مالی است که می‌خواهد از پولشویی و تروریسم مالی جلوگیری کند و تروریسم مالی را هم ما باید تعریف کنیم که طبق تعریف شورای عالی امنیت ملی شکل می‌گیرد نه اینکه هرچه آن‌ها تعیین کنند.
از تریبون باشگاه خبرنگاران جوان اعلام می‌کنم آمادگی مناظره با همه نامزدهای جریان مستقل و اصولگرا را دارم
من همین جا از همه نامزد‌های احتمالی ریاست جمهوری مستقل و اصولگرا می‌خواهم که درباره همه زمینه‌ها مناظره کنیم؛ اتفاقا یکی از راه‌های پرشور کردن فضای انتخابات و مشارکت حداکثری هم همین موضوع مناظره است. باور کنید که ما به خیلی از ستاد‌های آن‌ها پیام دادیم، اما حتی یک نفر از آن‌ها هم حاضر به مناظره نشده، برای مثال در وصیتنامه امام خمینی(ره) درج شده که نباید افراد نظامی وارد سیاست و جناح بازی و انتخابات شوند، اما الان افرادی چون سردار دهقان، سردار محمد، محسن رضایی و ... می‌خواهند بیایند، باشد اشکالی ندارد اما در ابتدا بیایند ما را قانع کنند که ما اشتباه می‌کنیم و اصلا نظر امام خمینی (ره) اینگونه نبوده است، ما هم قانع خواهیم شد. بله من هم معتقدم که اگر این‌ها این لباس نظامی را دربیاورند و از منصب نظامی خارج شوند مثل ما حزب تشکیل دهند و بعد هم نخواهند به نظامی‌گری بازگردند ایرادی ندارد که نظامی‌ها هم مانند بسیاری از آحاد ملت وارد انتخابات شوند، اما مادامی که در عرصه نظامی هستند خلاف است.
ما می‌توانیم که در‌ این زمینه مناظره کنیم و افکار عمومی با شنیدن صحبت‌های دو طرف در این زمینه تصمیم خواهند گرفت. حالا یا ما را قابل نمی‌دانند برای مناظره و یا جوابی برای گفتن ندارند؛ لذا من از طریق باشگاه خبرگاران جوان اعلام می‌کنم که آمادگی مناظره با همه نامزدهای جریان مستقل و اصولگرا را دارم.
 * از نظر شما نحوه بازگشت آمریکا به برجام چگونه باید باشد؟ آیا با قبول پیش شرط‌های آمریکا برای مذاکره موافق هستید؟
من موضوع مذکرات وین را پیگیری می‌کنم. ببینید ۳ مساله وجود دارد؛ اول بحث اینکه این‌ها دارند به ما می‌گویند شما اول باید تعهدات برجامی که کاهش دادید را مجددا برگردانید تا ما بیاییم و تحریم‌ها را لغو کنیم. برای مثال همین بحث فردو و بحث غنی سازی بالای بیست درصد؛ ما معتقدیم که اصلا نباید ذره‌ای عقب نشینی داشته باشیم، چرا ما باید عقب نشینی کنیم؟ ترامپ از برجام خارج شده ما عقب نشینی کنیم؟ ما بعد از اینکه ترامپ از برجام خارج شد تعهدات خود را کاهش دادیم حالا، چون ترامپ قلدری کرد و خارج شد ما باید تاوان دهیم؟
لذا ما معتقدیم که درباره این موضوع باید به صورت جدی بحث شود که رفع تحریم‌ها باید همزمان باشد و این گونه نباشد که ما اول عقب برویم و بعد این‌ها تحریم‌ها را بردارند؛ علاوه بر این نکته مهم این است که ما ابتدا باید در بحث رفع تحریم‌ها دنبال خسارت باشیم، دست کم دولت جدید بایدن باید قبول کند که به ما ضربه زده است و اتفاقا ما باید راستی آزمایی آن‌ها را در عمل ببینیم و این گونه نباشد که ما بر روی کاغذ این را ببینیم، اما در عمل شاهد چیزی نباشیم.
اروپایی‌ها هم کارشکنی‌های بسیاری در موضوع برجام انجام داده‌اند
ثانیا: درباره برجام بحثی نداریم که بخواهند بگویند موضوعات دیگری هم نظیر برجام موشکی و برجام منطقه‌ای و هسته‌ای باید اضافه شود؛ این اصلا موضوع مذاکرات بعدی است که اگر خواستیم درباره آن مذاکره خواهیم کرد اگر نه نخواهیم کرد. اگر آن‌ها بخواهند درباره مسائل منطقه‌ای مذاکره کنند ما هم خیلی ادعا داریم، مثلا باید فلان مرکز هسته‌ای خود را در منطقه تعطیل کنند؛ در این باره می‌شود بعدا مذاکره کرد؛ لذا من معتقدم که برجام مذاکره پذیر نیست و همه چیز مشخص است، اینکه یک قلدری از آن خارج شده و هر وقت خواست بازگردد باید تحریم‌هایی که وضع شده را لغو کند و بعد از آن راستی آزمایی شود، اما بر سر اینکه بعدا قرار باشد در مسائل دیگر مذاکره کرد جای بحث نیست؛ بلکه موضوع اصلی همین احیای برجام است که بدون لغو تحریم‌های گسترده‌ای که آمریکایی‌ها درست کردند این اقدام را نخواهیم کرد، البته اروپایی‌ها هم کارشکنی‌های بسیاری انجام دادند که اگر ما بخواهیم آن‌ها را هم نادیده بگیریم دست‌کم این است که رفع تحریم‌ها به طور کامل انجام شود و برای ما هم ملموس باشد.
برخی‌ها آنقدر کم عقل هستند که می‌گویند نباید بگذاریم این تحریم‌ها برداشته شود، نکند به نفع اصلاح‌طلبان در انتخابات شود. آخر این چه منطقی است؟ شما باید بگویید که به نفع مردم شود گور پدر جناح‌ها. من واضح دیدم که برخی می‌گویند تحریم‌ها باشد تا دولت بعد؛ اولا تا دولت بعد چهارماه مانده است، زیرا دولت بعد آخر مرداد می‌آید.
 عده‌ای معتقد هستند که شعار اصلاح‌طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا را خودشان درست کرده‌اند!
*  کدام گفتمان را پیروز انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ می‌دانید؟
برخی از بی‌فکران گفتند که این شعار اصلاح طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا را خودشان درست کرده‌اند! من معتقدم افرادی که این شعار را درست کردند بیش از همه با اصل نظام مشکل دارند و اصلا نه اصلاح‌طلب هستند و نه اصولگرا، بلکه نظام را دوست ندارند و از همین‌رو نیز می‌گویند نه اصلاح طلب و نه اصولگرا زیرا در هر مقطعی یا اصلاح طلبان و یا اصولگرایان بر سر کار می‌آیند و می‌گویند هر دوی این‌ها هم در حال فریب ما هستند؛ بنابراین هیچ کدام از این دو مقبولیت نداشته و هر دوی این‌ها باید بروند.
واقعیت این است که من این شعار را قبول ندارم و معتقدم که هم اصولگرا و هم اصلاح طلب البته با آن شرایطی که باید داشته باشند و رانت خواری نکنند و سو استفاده نکنند و پاک دست باشند و واقعا قصدشان خدمت به مردم باشد باید برای مردم کار کنند؛ لذا افرادی که این شعار را سر می‌دهند و یا از آن طرفداری می‌کنند بی فکر هستند، حتی من دیدم که خیلی از افراد خدوم هم از هول حلیم در دیگ افتاده و این شعار را بیان می‌کنند. خب بگویید من مستقل هستم، خود مستقل هم یعنی یک بدنه‌ای از احزاب.
سیستم هفت هفت هفت را منِ کواکبیان درست کردم
باید همه را در نظر بگیریم؛ اتفاقا زمانی که من رئیس خانه احزاب بودم این سیستم هفت هفت هفت را درست کردم که بر اساس آن باید در شورای مرکزی خانه احزاب ۷ اصولگرا؛ ۷ اصلاح طلب و ۷ نفر از مستقلین حضور داشته باشند، متاسفانه عده‌ای به جای اینکه بگویند من مستقلم می‌گویند که هر سه جریان باید کنار بروند.
* نامزد‌های نهایی نهاد اجماع ساز اصلاحات را چه کسانی می‌دانید؟ آیا افرادی مثل محمدجواد ظریف و علی لاریجانی حضور خواهند داشت؟
تاکنون اصلا مصداقی صحبت نشده است. ما درباره بحث علی لاریجانی هم بار‌ها گفته‌ایم که تجربه نشان داده که نباید از دیگران نامزد قرضی و نیابتی بگیریم. اصلا بحثی درباره حضور لاریجانی در میان اصلاح‌طلبانی که در نهاد اجماع‌ساز حضور دارند شنیده نشده است.
 خمیرمایه علی لاریجانی اصولگراست
* اگر علی لاریجانی نامزد اصلاحات برای ریاست جمهوری سیزدهم باشد آیا حاضرید به نفع او کنار بکشید؟
شرط نهاد اجماع‌ساز این است که یک فرد اصلاح‌طلب گزینه نهایی ما باشد، قطعا خمیرمایه لاریجانی اصولگراست و خودش هم قبول دارد و جایی نگفته که اصلاح‌طلب است.
* در کشورهای دیگر معمولا از مدت‌ها قبل از برگزاری انتخابات نامزد‌ نهایی جریان‌ها معلوم می‌شود؛ چرا در کشور ما این گونه نیست؟
زیرا در آنجا حزب همه کاره است و من هم اتفاقا این را قبول دارم که انتخابات باید حزبی باشد؛ برای مثال در آمریکا حزب دموکرات ایالت به ایالت می‌چرخد و نامزد برجسته خود را به میدان می‌آورد و انتخاب می‌کند؛ در ضمن آنجا هم موضوع تایید صلاحیت‌ها مطرح نیست، اما متاسفانه اولا انتخابات ما حزبی نیست و ثانیا چه کسی خبر دارد که شورای نگهبان این بار چگونه قرار است عمل کند؟
در مجلس جریان وسطی که علی لاریجانی می‌گوید، همیشه به سمت اصولگرایان غش می‌کند
*  عملکرد این هشت سال دولت به پای اصلاح طلبان نوشته می‌شود؛ با این وضعیت آیا باز هم مردم اقبالی به اصلاحات خواهند داشت؟
این موضوع اشتباه است؛ شما از کجا از قول مردم حرف می‌زنید؟ مگر مردم کواکبیان را نمی‌شناسند؟ حالا حسن روحانی را هم شناختند. واقعا شما می‌توانید بگویید که کواکبیان در مسیر منویات دولت روحانی در مجلس عمل کرده است؟ خیر نطق‌ها و بحث‌های ما در مجلس وجود دارد. بله ما در رای آوردن این دولت و مجلس دهم نقش داشتیم و در این شکی وجود ندارد، اما خداوکیلی در مجلس دهم هر طرحی که ما می‌خواستیم تصویب نمی‌شد. چرا؟ چون جریان وسطی که علی لاریجانی در رأس آن بود هرچه گفته بود غش می‌کرد به سمت اصولگرایان و ما دیگر نهایتا خودمان را می‌کشتیم ۱۱۰ رای داشتیم، ولی ۱۸۰ رای آن سمت وسط و اصولگرایان بود.
 علی لاریجانی خودش دلش می‌خواست FATF تصویب شود
در موضوعاتی مثل CFT و FATF و پالرمو، چون خود لاریجانی دلش می‌خواست جریان وسطی می‌آمد کمک ما و معمولا این طرح‌ها مصوب می‌شد و این واقعیت مجلس دهم بود. من می‌توانم بگویم که حدود ۲۰ موضوع مطرح کردیم که تصویب نشد و دلیلش هم این بود که جریان وسط همراهی نمی‌کرد و آن سو هم اصلا قرار نبود همکاری کند. راس دولت کنونی هم هرگز نگفته است که اصلاح طلب است و الان هم نمی‌گوید حالا بله اگر اصلاح طلبان نبودند این‌ها رای نمی‌آوردند بله من این را قبول دارم.
* لطفا در چند کلمه احساستان را نسبتا به این اسامی بگویید.
سردار سلیمانی: من واقعا شیفته مرام وی بودم. من همواره گفتم قدرت اقتدار کشور ما دوبال دارد یک بال نظامی و دیگری بال دیپلماسی. من همواره می‌گفتم که محمدجواد ظریف بدون قاسم سلیمانی معنا ندارد و قاسم سلیمانی هم بدون دیپلماسی نمی‌تواند اقدامی انجام دهد؛ روحش شاد.
شهید رجایی: او نمونه یک دولتمرد ساده زیست و پاک دستی است که کمتر مثل او را تجربه کردیم، نمی‌گویم مثل او اصلا نبوده، بوده اما خیلی کم بوده است.
بهزاد نبوی: او هم به عنوان یک فرد اصلاح طلب فعالیت‌های بسیاری برای خدمت به کشور انجام داده است، اما وی هم ممکن است مانند خیلی از ماها در جا‌هایی دچار افراط و تفریط‌هایی شده باشد.
رئیس دولت اصلاحات: بنده او را به عنوان یک روحانی روشنفکر قبول دارم که دغدغه اصلاح امور و مردم را دارد و امیدواریم که فرصت بیشتری برای اینکه در عرصه اداره کشور حضور داشته باشد برای او فراهم شود.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: طبق قانون اساسی یکی از ارکان نظامی و دفاعی کشور است و من خودم زمانی در سمنان ذخیره سپاه بودم، اما معتقدم که انشالله وصیت امام خمینی (ره) را درباره دخالت نکردن در عرصه سیاسی کشور را انجام دهند. اخیرا هم صحبت‌هایی مطرح شده بود که نشان می‌داد سپاه نمی‌خواهد در عرصه سیاست دخالت کند که بسیار جای خوشحالی دارد.
سردار سعید محمد: به نظرم در کار خودش فرد موفقی است، اما در عرصه ریاست جمهوری به نظرم حداقل ما او را جزو رجال سیاسی و مذهبی نمی‌شناسیم، ولی حتما او را به عنوان یک عنصر فعال و پاک‌دست می‌دانیم که من از نظر پاک‌دستی از دیگران بیشتر قبولش دارم.
محمود احمدی‌نژاد: من بار‌ها گفتم که او بیکار است؛ با اینکه خودش می‌داند که تایید صلاحیت نمی‌شود، اما باز حرف‌هایی را مطرح می‌کند. احتمالا این بار هم تا وزارت کشور تشریف خواهد آورد، جمله‌ای اخیرا گفته مبنی بر اینکه می‌گیرند و می‌کشند و ختم هم می‌گیرند؛ خب این را به چه کسی می‌گوید؟ آیا به مصطفی کواکبیان می‌گوید؟ یعنی ما‌ها بودیم؟ (باخنده) چه کسانی گرفتند و کشتند؟ به چه کسی می‌گوید؟ اصلا این ابهام‌گویی و دو پهلو حرف زدن یعنی چه؟
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان: آن که تمام شده است و نباید از آن دیگر صحبت کرد.
محمدرضا عارف: او هم یک انسان واقعا مبادی به آداب است، اما مانند خیلی‌ها انتقاداتی به وی وارد است از جمله اینکه به عنوان رئیس فراکسیون امید مجلس دهم خیلی‌ها معتقدند که می‌توانست اقدامات بهتری داشته باشد.
اسحاق جهانگیری: معتقدم که جزو یکی از عناصر دولت فعلی روحانی است و حالا این که او هم صددرصد بنای آمدن به عرصه انتخابات را دارد یا خیر من اطلاعی ندارم.
محمود واعظی: او بیش از اندازه جایگاهش برای دیگران خط و نشان کشیده و هم نهایتا عضو مرکز تحقیقات استراتژیک بوده یا یک وزیر، اما الان قدرت زیادی دارد.
برجام: علی‌رغم انتقاداتی که داشتند، گفتیم منافع زیادی برای کشور داشت
سید ابراهیم رئیسی: طرح‌های قضائی بسیار خوبی برای کشور داشته است، اما امیدواریم همه جانبه باشد
نهاد اجماع‌ساز اصلاح طلبان: ما خودمان عضو این نهاد هستیم، اما اینکه بگوییم در نهایت به چه دستاورد‌هایی خواهد رسید باید صبر کرد.