کمبود 900 هزار دوز واکسن وارداتی

کرونا این روزها در ایران موج چهارم خود را می‌گذراند؛ موجی که به گفته وزیر بهداشت یکی از سهمین ترین امواجی است که از ابتدای شیوع کرونا در کشور مشاهده شده است. هرچند که رئیس جمهوری پیش از این هشدار وزیر بهداشت؛ با قاطعیت در جلسه هیات دولت از پایان پیک‌های کرونا سخن می‌گفت. با وجود خیزش دوباره کرونا بویژه بعد از تعطیلات نوروز و سفرهای انجام شده حالا انتقادها هم به مدیریت سفرها وارد شده و هم به وضعیت واکسیناسیون.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، واکسیناسیون در مقابل کرونا در بیشتر کشورهای جهان آغاز شده است و بر همین اساس هم از 10 تا 50 درصد و حتی بیشتر کشورها شهروندان خود را با استفاده از انواع واکسن‌های مورد تایید سازمان بهداشت جهانی آغاز کرده و برنامه مشخصی هم برای واکسینه کردن دارند. با این حال که تقریبا از چند ماه پیش برنامه واکسیناسیون در جهان آغاز شده، اما ایران در این زمینه برنامه مشخصی نداشته است.
پیش از پایان سال 1399، مسئولان بویژه رئیس جمهوری از آغاز واکسیناسیون تا اسفند خبر می‌دادند و این زمان بعد به خرداد و بعد به مهر ماه تغییر کرد. سیماالسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت در مقطعی گفته بود: «به‌رغم موفقیت در تولید واکسن کرونا در ایران، خرید این واکسن از سایر کشور‌ها جزو برنامه‌ها است و امیدواریم تا پایان پاییز ۱۴۰۰ واکسیناسیون حداکثری در کشور انجام شود.»
با این حال برخی از مسئولان حرف‌‌های متناقضی را مطرح می‌کنند، یکی زمان اجرای واکسیناسیون جمعی را زودتر و یکی دیرتر اعلام می‌کند به نوعی که انگار از هم خبر ندارند! همین موضوع نشان می‌دهد که استراتژی مشخصی برای تامین واکسن و شروع واکسیناسیون چندان مشخص نبوده و همین موضوع باعث سردرگمی‌ مردم! جالبتر اینکه در این بین هیچ اطلاعات درست و دقیقی هم از برنامه واکسیناسیون در ایران وجود ندارد.
به همین دلیل هم افکار عمومی به علت رشد فزاینده مبتلایان و فوتی‌های ناشی از بیماری کرونا را در پیک چهارم سوءمدیریت مسئولان بهداشتی و همچنین به تعویق افتادن واکسیناسیون می‌دانند و معتقدند که دولت در این زمینه نه شفاف عمل کرده و نه روشن درباره زمان و نوع واکسن برای واکسیناسیون اظهار نظر می‌کند.
 
اسپوتینک وی؛ اولین واکسن وارداتی
ایران واکسیناسیون کرونا را با استفاده از واکسن اسپوتنیک وی ساخت روسیه در بیمارستان امام خمینی تهران و در روز 21 بهمن 99 آغاز کرد و برهمین اساس هم قرار شد تا با برنامه زمانبندی شده این اقدام را به صورت مرحله‌ای ادامه دهد. اولین محموله واکسن اسپوتنیک روسیه به تعداد ۲۰ هزار دوز وارد کشور شد.
درحالیکه مقامات دولت از واردات دو میلیون واکسن اسپوتنیک روسیه خبر داده بودند، محمدرضا شانه‌ساز، معاون وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو رقم واردات این واکسن کرونا را ۵۰۰ هزار دوز اعلام کرد. به گفته شانه ساز، میزان تقاضای ایران با میزان واکسنی که روسیه با ایران تحویل می‌دهد متفاوت است، اما واردات حداقل ۵۰۰ هزار دوز از این واکسن قطعی است.
هر چند مقامات بهداشتی در مقابل افزایش انتقادات مردم نسبت به خرید واکسن از روسیه؛ واکنشی قابل پیش‌بینی داشته و با حمایت از این واکسن آن را 95 درصد موثر در کاهش بیماری دانستند، اما مینو محرز، عضو کمیته علمی‌ستاد مقابله با کرونا، در مصاحبه با روزنامه جهان صنعت واردات واکسن کرونای روسی را «شانس بد مردم ایران» دانسته و گفته بود که این واکسن را تزریق نخواهد کرد!
بعد از آن هم کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، در واکنش به سخنان مینو محرز درباره واکسن روسی کرونا گفت که او «شانی» برای ارزیابی واکسن ندارد. در همین حال واعظی، رییس دفتر رییس جمهور ایران مخالفت‌ها با واکسن روسی کرونا را «نتیجه دوقطبی‌سازی‌های» پیشین و زیرپا گذاشتن تصمیمات پیشین ستاد ملی مقابله با کرونا دانست. تناقض در گفتگوهای این سه شخص کاملا مشخص است و در واقع تناقضی بزرگتر در سطح بالاتر را نشان می‌دهد!
 
واکسن آسترازنکا چه شد؟
واکسن ضد کرونای آسترازنکا «ارزان‌تر» و توزیع آن ساده‌تر در مقایسه با دیگر واکسن‌ها است. ابتدا در بین واکسن‌های خارجی قرار بر تامین واکسن آسترانزانکا برای واکسیناسیون بود. سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت گفت: «از طریق سبد کووکس "واکسن آسترازنکا" اوایل فروردین ۱۴۰۰ وارد کشور می‌شود.» که اولین محموله از این نوع واکسن وارد کشور هم شد اما نگرانی های زیادی از عملکرد این واکسن وجود دارد چراکه تا امروز تزریق این واکسن در جهان عوارض خطرناکی نشان داده و چند نفر هم جانشان را از دست داده اند.
 
سبد کووکس خریداری شده است
سازمان بهداشت جهانی در قالب مجموعه کووکس ۱۸ کارخانه تولید واکسن کرونا را انتخاب کرده است و اغلب کشورهای دنیا هم سبد کووکس را خریده‌اند. ایران هم همین اقدام را البته با شرط امکان انتخاب انجام داده است، تا بتوان مناسب‌ترین و بهترین واکسن را برای کشور انتخاب کرد. در کشور کارآزمایی بالینی فاز یک واکسن تولید مشترک تمام شده است و با نظارت انستیتو پاستور کارآزمایی بالینی فاز دوم در حال انجام است.
فاز یک مطالعه بالینی بیشتر به بحث ایمنی توجه دارد و فاز دوم علاوه‌بر ارزیابی ایمن بودن واکسن، بحث کارایی واکسن را نیز مورد نظر دارد. بر این اساس فاز دوم در آن کشور در حال انجام است. به محض اینکه نتایج فاز دوم را دیدیم و از ایمنی و کارایی واکسن مطمئن شدیم و در حد قابل قبول بود، فاز سوم مطالعه بالینی که کم خطرترین فاز است، در ایران انجام می‌شود.
 
آخرین وضعیت ارسال واکسن کرونای چینی
بنابر اعلام وزارت بهداشت، اولین محموله واکسن چینی، شامل ۲۵۰ هزار دز واکسن سینوفارم است و بعد از ورود دو محموله واکسن روسی به ایران، سومین محموله واکسن کروناست که وارد ایران شده است. 10 اسفند هم وزارت بهداشت از ورود اولین محموله واکسن کرونای ساخت چین به ایران خبر داد و اعلام کرد که این محموله وارد تهران شده است. با این حال مردم نسبت به واکسن چینی هم هنوز دودل هستند و در واقع اعتمادی به این نوع از واکسن ندارند.
 
چه میزان واکسن وارد کشور شده است؟
بر اساس آمار رسمی اعلام شده در مقاطع زمانی مختلف، که مردم سالاری آنلاین آن را جمع اوری کرده است، تاکنون یک میلیون و 695 هزار دوز واکسن وارد ایران شده است که شامل واکسن های زیر است:
 520 هزار دوز اسپوتنیک روسیه
125 هزار دوز کوواکسین باهارت هند
100 هزار دوز سوبرانای کوبا
700 هزار دوز آسترازنکا تولید کره
250 هزار دوز سینوفارم چین
تعداد افرادی که این میزان واکسن را دریافت می کنند: 847500 نفر
فاز اول واکسیناسیون که باید تا پایان اسفند گذشته انجام میشد واکسیناسیون ۱.۳ میلیون نفر را در بر میگرفت و بدین ترتیب نیاز به 2.600.000 دوز وکسن بود اما با توجه به واردات انجام شده تاکنون، با کسری 905 هزار دوز واکسن مواجه هستیم.
 
فرصت واردات واکسن از دست رفت
با وجود اینکه کشورهای انگشت شماری به فناوری کشف و تولید واکسن کرونا پی برده اند و کشورها برای خرید آن به صف شده اند؛ اما ایران با تردید نسبت به چند نمونه از این واکسن ها که با تایید سازمان بهداشت جهانی اثرگذاری خوبی داشته اند؛ به سراغ واکسن هایی رفت که همچنان نتایج آن مبهم است.
از طرفی با تعلل در پیش خرید همین واکسن ها هم باعث شد تا فرصت واردات به موقع از دست برود و امروز شاهد افزایش بیشتر شدت بیماری باشیم. محمود نجفی‌عرب، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی گفته است: «سایر دولت‌ها بخش خصوصی را وارد این ماجرا نکرده‌اند و ایران زمان را از دست داده و برای واردات واکسن دیر عمل کرده است.»
با وجود وعده معاون وزیر بهداشت مبنی بر واکسیناسیون ۱.۳ میلیون نفر تا پایان سال ۱۳۹۹، کیانوش جهان‌پور، مدیر روابط عمومی‌وزارت بهداشت، دوم فروردین‌ماه اعلام کرد که تاکنون فقط ۷۰۰ هزار دوز واکسن کرونا در شبکه بهداشتی کشور توزیع شده است. به این ترتیب در بهترین حالت تا روز دوم فروردین تنها ۳۵۰ هزار نفر از جمعیت 83 میلیونی ایران واکسن کرونا دریافت کرده‌اند!
وضعیت مبهمی در حوزه واردات و نحوه تامین و زمان آغاز واکسیناسیون وجود دارد و اطلاعات دقیقی از منابع مورد نظر برای تامین واکسن در دسترس نیست. از طرفی مسئولان هم پاسخگوی این سوالات نیستند و همچنان باید منتظر ماند و دید که چه اتفاقی خواهد افتاد.
محمد سیاح