مخالفت مجلس با ممنوعیت «ریاست جمهوری نظامیان»

در حالی که در روزهای اخیر، شرط گذاری عجیب مجلس برای کاندیداهای ریاست جمهوری باعث اعتراض بسیاری شده بود و به نظر می رسید رفتار مجلس بیش از اینکه قانون گذاری باشد، محدود کردن کاندیداهای مطرح برای بی رقیب ماندن رئیس مجلس در انتخابات 1400 است، روز گذشته پیشنهاد یکی از نمایندگان برای حذف «فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر» به عنوان یکی از سوابق موثر برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری، یکباره به یاد محمدباقر قالیباف آورد که مجلس نباید برای کاندیداهای ریاست جمهوری فضا را محدود و تنگ کند؛ و به این ترتیب با هدایت وی، این پیشنهاد با مخالفت نمایندگان روبرو شد.
این در حالی است که بحث کاندیداتوری نظامیان مخالفان بسیاری دارد و از آنجایی که موضوع «عدم دخالت نظامیان در سیاست» از جمله مسائلی است که بنیانگذار انقلاب بارها و بارها بر آن تاکید کرده بودند، این موضوع از سوی بسیاری رد می شود اما این امر موافقانی هم دارد که با استدلال ها یا توجیهاتیف کاندیداتوری نظامیان را در انتخابات بلامانع می دانند.
روز گذشته غلامرضا نوری قزلجه در جلسه علنی صبح مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی جزییات طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری پیشنهاد حذف «فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر» را به عنوان یکی از سوابق موثر برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری مطرح کرد. در طرح مورد بررسی سابقه تصدی حداقل مجموعا ۶ سال به عنوان فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر به عنوان یکی از شرایط داوطلبان ریاست جمهوری پیش‌بینی شده بود. پس از این پیشنهاد، نمایندگانی بلافاصله با این پیشنهاد مخالفت کردند و محمدباقر قالیباف نیز که در طول روزهای گذشته با شرط گذاری های مجلس که در واقع محدود کردن شرایط کاندیداتوری و حذف رقبای احتمالی اش بود، تصریح کرد: نباید فضا را محدود و تنگ کرد چرا که ما در این قانون کار تشخیص صلاحیت را انجام نمی‌دهیم. البته چون به مسئله کلانشهرها اشاره کردید باید عنوان کنم که کلانشهر در وزارت کشور دارای تعریف است و شهرهایی که بالای یک میلیون جمعیت دارند کلانشهر محسوب می‌شوند. در مورد معاونین هم رفع ابهام صورت گرفته است.
قالیباف خاطرنشان کرد: محدود کردن شرایط ثبت‌نام چه ضرورتی دارد، تشخیص صلاحیت افراد پس از ثبت‌نام به عهده شورای نگهبان است و مجلس فقط وضعیت نابسامان پیش از ثبت‌نام را ساماندهی می‌کند. لذا باید اجازه دهیم افراد بیشتری در این چارچوب بتوانند ثبت‌نام کنند.
در نهایت پس از صحبت‌های نمایندگان موافق و مخالف، نمایندگان با حذف عنوان جزء ۱۰ بند «ب» ماده یک طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات ریاست جمهوری مخالفت کردند.
 
شرایط جدید مجلس برای کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری
پس از این بحث ها، نمایندگان در جلسه علنی یکشنبه ماده ۱ طرح اصلاح موادی از قانون انتخابات ریاست جمهوری را تصویب کردند.
طبق ماده یک، ماده ۳۵ قانون انتخابات ریاست جمهوری مصوب ۱۳۶۴.۴.۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۳۵- داوطلبان ریاست‌جمهوری باید واجد شرایط اختصاصی و عمومی زیر باشند:
الف) شرایط اختصاصی داوطلبان ریاست جمهوری به شرح زیر است:
۱. رجال مذهبی و سیاسی
۲. ایرانی‌‏الاصل و نداشتن تابعیت و اقامت یا مجوز کارت سبز (گرین کارت) کشورهای دیگر در گذشته و حال
۳. مدیر و مدبر
۴. حسن سابقه، امانت و تقوا
۵. مومن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور
(ب) داوطلبان ریاست جمهوری جهت احراز شرایط اختصاصی موضوع بند «الف» باید واجد شرایط عمومی زیر باشند:
۱. داشتن مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ‏ارشد یا معادل آن مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و یا مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه
۲. حداقل سن ۴۰ سال تمام و حداکثر سن ۷۰ سال تمام در هنگام ثبت نام
۳. برخورداری از سلامت و توانایی جسمی و روانی کافی، جهت ایفای مسئولیت ریاست جمهوری
۴. داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم قانونی
۸. عدم موثربودن در تحکیم رژیم سابق و وابستگی به آن
۹. عدم سابقه استعمال یا اعتیاد به مواد مخدر و روان‌ گردان
۱۰. سابقه تصدی حداقل مجموعاً ۴ سال در مناصب زیر:
الف- مقام سیاسی موضوع بندهای «الف» تا «ج» ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶.۷.۸
ب- معاون روسای قوای سه‌گانه
پ- اعضای شورای عالی امنیت ملی یا اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام
ت- رئیس کل بانک مرکزی
ث- رئیس دیوان محاسبات کشور
ج - استاندار
چ- شهردار شهرهای بالای دو میلیون نفر جمعیت
ح- رئیس سازمان‌ها و نهادهای دولتی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی در سطح ملی
خ- فرماندهان عالی نیروهای مسلح با جایگاه سرلشگری و بالاتر
د- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در سطح کشور
ذ- مدیر حوزه های علمیه کشور
در تبصره ۱: تشخیص و احراز شرایط نامزدهای ریاست‌جمهوری در چارچوب نظر تفسیری شورای نگهبان در خصوص «تعریف و اعلام معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجال سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست جمهوری» موضوع بند «۵-۱۰ سیاست های کلی انتخابات»، برعهده شورای نگهبان می‌باشد.
تبصره ۲: وزارت کشور صرفا در صورتی اقدام به ثبت نام داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری می‌نماید که مطابق تشریفات مقرر در ماده (۵۵)، واجد شرایط مقرر در اجزای «۱»، «۲»، «۴»، «۵»، «۶» و «۱۰» بند «ب» این ماده بوده و مدارک مثبته در این خصوص را به هنگام ثبت نام ارائه نمایند.
در تبصره ۳: داوطلبان ریاست‌جمهوری موظفند به هنگام ثبت‌نام، سوابق قابل ارزیابی در خصوص تصدی مسئولیت‌ها و مدیریت‌های محوله را ارائه دهند.
 
بازخوانی نظرات امام خمینی درباره دخالت نظامیان در سیاست
امام خمینی (ره) همواره نسبت به دخالت نیروهای نظامی و انتظامی در امور سیاسی هشدار داده اند که منحصر به انتخابات دوره خاصی نبوده است، بلکه به عنوان یک اصل تخطی ناپذیر و دستور العمل و وصیت همیشگی مطرح است. امام همواره نسبت به خطر های عظیم ورود قوای مسلح به مسائل انتخاباتی و مسائل سیاسی جناحی هشدار داده و گروه گرایی نیروهای مسلح و ورود آنها را به احزاب و دستجات سیاسی بر خلاف رسالت آنان که پاسداری از تمامیت ارضی، منافع ملی و کیان کشور است، می دانستند. بخشی از رهنمودهای امام (ره) چنین است:
- همه دنیا که دنبال این هستند که ارتششان از امور سیاسی کنار باشد آنها یک چیزی می فهمند که می گویند این را؛ ما که می خواهیم که سپاه و ارتش جند لله باشند و دسته بندی نداشته باشند و جهات سیاسی را کنار بگذارند برای اینکه اگر جهات سیاسی و مناقشات سیاسی در سپاه رفت و در ارتش رفت، باید فاتحه این سپاه و ارتش را ما بخوانیم. (صحفه امام، ج 19، ص 11)
- برای سپاهی ها جایز نیست که وارد بشوند به دسته بندی و آن طرفدار آن یکی، آن یکی طرفدار آن یکی، به شما چه ربط دارد که در مجلس چه می گذرد؟ در امر انتخابات باز هم به من اطلاع دادند که بین سپاهی ها باز صحبت هست، خوب انتخابات در محل خودش دارد می شود، جریانی دارد، به سپاه چه کار دارد که آنها هم اختلاف پیدا بکنند، برای سپاه جایز نیست این، برای ارتش جایز نیست این. سپاهی را از آن تعهدی که دارد، از آن مطلبی که به عهده اوست باز می دارد و همین طور ارتش را. (صحفیه امام، جلد 19، ص 12)
- باید سعی کنید جهات سیاسی در سپاه وارد نشود،که اگر افکار سیاسی وارد سپاه شود، جهات نظامی آن از بین می رود، همیشه به سپاه سفارش کنید که آنان خودشان را یک جنگنده خدمتگزار مردم بدانند. (صحیفه امام، جلد 18، ص 45)
نظر شورای نگهبان درباره حضور نظامیان در انتخابات
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان شنبه گذشته درنشست خبری با خبرنگاران، در خصوص حضور نظامیان در انتخابات گفت: اگر کسی بخواهد در شورای نگهبان برای ثبت نام و حضور در انتخابات مجلس و یا ریاست جمهوری وارد شود، باید با حوزه و نهاد خود قطع ارتباط کرده باشد.
وی افزود: اگر آن فرد نظامی باشد، درجات و اینگونه مسائل تاثیری ندارد. ممکن است فردی پایین ترین درجه را داشته باشد اما ثبت نام هم کند.‌ بنابراین نه‌تنها درجات تأثیری در بررسی صلاحیت‌ها ندارد بلکه بایدبا نهاد خودش قطع ارتباط کرده باشد و رسماً به ما اعلام کنند.