برجام با پیروزی بایدن چه سرنوشتی خواهد داشت؟

با خروج «برنی سندرز» نامزد سوسیال دموکرات از رقابت‌های درونی حزب دموکرات به نفع «جو بایدن» لیبرال روشن است که بایدن نامزد نهایی این حزب خواهد بود و دیگر رقبای دموکرات وی شانسی برای قرار گرفتن در این جایگاه ندارند. با این حساب، جو بایدن دموکرات 77 ساله رقیب اصلی  دونالد ترامپ جمهوری‌خواه 73 ساله در انتخابات سوم نوامبر آتی خواهد بود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، کناره‌گیری سندرز به دنبال چند شکست‌ اخیر وی در برابر بایدن و افزایش شانس او برای انتخاب به عنوان نامزد نهایی حزب دموکرات رخ می‌دهد. کنار‌ کشیدن سندرز به نفع بایدن که هر کدام طیف خاصی را در حزب دموکرات نمایندگی می‌کنند، باعث خواهد شد که این حزب با قدرت و یکپارچگی بیشتر در مقابل در رقابت‌ انتخاباتی ریاست جمهوری ظاهر شود.  ترامپ حالا با یک کاندیدای واحد که اتفاقا مورد حمایت «باراک اوباما» است، مواجه می‌شود.
 
نگاه سندرز به ایران
کلیت حزب دموکرات از ترامپ به دلیل خروج از برجام انتقاد کرده اند. مواضع سندرز به طور خواسته یا ناخواسته روی مواضع بایدن تاثیرگذار خواهد بود. سندرز به دنبال به نتیجه رساندن طرحی بود که در صورت تبدیل شدن آن به قانون، دولت آمریکا برای جنگ با ایران مجبور به کسب اجازه از کنگره است. سندرز در توییتی، با تاکید بر فاجعه‌بار بودن جنگ با ایران دلایلش را این طور فهرست کرده: باعث بی‌ثباتی بیشتر منطقه خواهد شد، باعث جنگی تمام نشدنی می‌شود، هزاران میلیون دلار خرج روی دست دولت می‌گذارد، هزاران جان گرفته می‌شود.
او جنگ‌های آمریکا در عراق و ویتنام را بر پایه دروغ خوانده و گفته که اجازه نمی‌دهد دولت ترامپ جنگ دیگری به مردم آمریکا تحمیل کند. سندرز در آبان ماه سال گذشته در واکنش به گام چهارم برجامی ایران در توییتر نوشت: «از سرگیری کار ایران در فردو گامی نگران‌کننده است. ما توافقی داشتیم که برنامه هسته‌ای ایران را محدود می‌کرد که ترامپ با بی‌ملاحظگی آن را نقض کرد. باید فورا دوباره به برجام بپیوندیم و با ایران در زمینه سایر موضوعات منطقه‌ای گفت‌وگو کنیم.»
برنی سندرز در گفت و گو با سی‌ان‌ان گفت: این که طرفدار مردم اسراییل و طرفدار صلح در خاورمیانه باشیم، به این معنا نیست که باید از دولت نژادپرست و راست افراطی که اکنون در اسراییل وجود دارد، حمایت کنیم. به اتفاقاتی که در غزه می‌افتد نگاه کنید؛ مردم حتی نمی‌توانند منطقه را ترک کنند.  ما باید اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها را زیر پرچم عدالت عدالت دور هم جمع کنیم.
این نامزد دمکرات افزود: برای سال‌ها است که ما عاشق عربستان سعودی بودیم؛ مشکل اینجاست که رهبران این کشور اشرار قاتل هستند. باید ایران و عربستان را پای میز مذاکره بنشانیم. به نظرم اوباما پیشرفت خوبی در این زمینه داشت و ما باید این پیشرفت را ادامه دهیم. ایران و عربستان را کنار هم بگذاریم و به عنوان یک ملت به آنها بگوییم که ما از جنگ‌های بی‌پایان و خرج‌های تریلیون دلاری خسته شده‌ایم و این دو کشور باید رفتارهایشان را کنترل کنند.
آخرین موضع گیری سندرز در خصوص ایران بعد از شیوع کرونا در ایران بود. وی ۱۳ فروردین و به دنبال همه‌گیری کرونا خواهان لغو تحریم‌های ایران شد و گفت که تحریم‌های واشنگتن مانع ارسال کمک‌های پزشکی به ایران است.
سندرز در توییتی نوشت: ویروس کرونا جان دو هزار و ۶۰۰ نفر را در ایران گرفته است و تحریم‌های آمریکا مانع رسیدن دارو و کمک به آن کشور است و خطاب به پمپئو، وزیر امور خارجه و استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا نوشت: همه‌گیری هیچ مرزی نمی‌شناسد. بیایید اختلافات کشورهایمان را کنار بگذاریم و برای کاهش رنج‌های انسانی تحریم‌ها را برداریم.
 
چشم انداز آینده
بایک حساب و تقسیم سرانگشتی می‌توان گفت که رقیب ترامپ برای دوئل در انتخابات الکترال مشخص شده، بیش از هرموضوعی باید منتظر تاثیر کرونا بر افکار عمومی آمریکا بود. ناتوانی ترامپ در کنترل بیماری کوید19 یا رکود شدید اقتصادی برای رئیس جمهوری آمریکا گران تمام خواهد شد.
در سیاست خارجی، ایران و برجام سوژه اصلی گمانه زنی‌ها تبدیل خواهد شد. قطعا روی کار آمدن یک رئیس جمهوری دموکرات منجر به انقلاب در روابط ایران و آمریکا نخواهد شد اما این احتمال وجود دارد که سطح تنش‌ها بین تهران و واشنگتن کاهش پیدا کند. در صورت پیروزی بایدن، بازگشت آمریکا به برجام را باید یک اتفاق حتمی قلمداد کرد.
 ترامپ همواره مدعی می‌شود که « جان کری» وزیرخارجه اسبق آمریکا به «محمد جواد ظریف» وزیرخارجه ایران وعده داده است که آمریکا در صورت پیروزی دموکرات‌ها به  برجام بازخواهد گشت. برخی گمانه زنی‌ها در تهران نیز حاکی از آن است که تهران فعلا منتظر نتیجه انتخابات الکترال است تا در مواجهه با آمریکا برای چهارسال آینده تصمیم‌گیری کند.
قطعا بازگشت سریع ایالات متحده به برجام یک توهم خوش‌بینانه است. واشنگتن قطعا برای برداشتن سیاست «فشارحداکثری» از تهران طلب امتیاز خواهد کرد. نکته جالب اینجاست که ترامپ بیش از هرکسی در حکومت آمریکا مشتاق یک تفاهم با جمهوری اسلامی است تا جایی که حتی از تکرار ماجرای مک فارلین هم ترسی ندارد.
ورای تحولات در آمریکا، برخی طیف‌های سیاسی فارغ از اصولگرا و اصلاح طلب می‌خواهند امتیاز برداشته شدن یا حداقل کاهش تحریم‌ها را به نام خود ثبت کنند. در صورت تغییر رئیس جمهوری آمریکا، این احتمال وجود دارد که دولت روحانی از همه کانال‌های دیپلماتیک برای بازگشت آمریکا به برجام وارد عمل خواهد شد؛ قطعا سندرز در این کارزار می‌تواند یار کمکی ایران باشد.
در صورت ادامه ریاست جمهوری ترامپ هم این احتمال وجود دارد که سطح تنش‌ها بین ایران و آمریکا تا نقطه برخورد نزدیک شود اما کاخ سفید همچنان منتظر خواهد ماند تا تابستان 1400 که دولت آینده ایران که احتمالا همسو با مجلس یازدهم است، در پاستور مستقر شود.
گزارش: علی ودایع