دلار ۱۵۲۰۰ تومان؛ سکه ۵ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان!

ورود مجدد ایران به لیست سیاه FATF، بزرگ‌ترین شوک را از مهر سال گذشته تاکنون به بازار ارز و طلا در ایران تحمیل کرد. قیمت دلار آمریکا در اولین روز کاری پس از اعلام بازگشت ایران به لیست سیاه FATF، آستانه روانیِ حساسِ پانزده هزار تومانی را پشت سر گذاشت و سکه بهار آزادی، بالاترین نرخ تاریخی خود را تجربه کرد! در یک تحول مهم دیگر، ورود ایران به لیست سیاه FATF و همچنین ورود کرونا به ایران، حتی نتوانست برای یک روز بازار بورس تهران را منفی کند. مردم‌سالاری آنلاین در این گزارش، تأثیری را که ورود مجدد ایران به لیست سیاه FATF بر بازارهای مختلف می‌گذارد، بررسی می‌کند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، روز شنبه سوم اسفند، تحت تأثیر ورود مجدد ایران به لیست سیاه FATF، نرخ دلار در بازار آزاد، وارد کانال 15 هزار تومانی شد و در برخی شهرها، هر دلار آمریکا حتی تا 15 هزار و 200 تومان نیز قیمت خورد. این بالاترین قیمتی است که برای دلار آمریکا، از مهرماه سال گذشته تاکنون ثبت شده است! ورود دلار به کانال 15 هزار تومانی به خودی خود نشان می‌دهد که ریسک بازگشت ایران به فهرست سیاه FATF، نسبت به ریسک‌های ژئوپلیتیک یا سیاسی پیشین، توسط فعالان بازار جدی‌تر گرفته شده است.
تحت تأثیر ورود مجدد ایران به لیست سیاه FATF، قیمت سکه بهار آزادی یک سقف تاریخی جدید را فتح کرد. قیمت سکه بهار آزادی طرح جدید (موسوم به سکه امامی) در معاملات روز شنبه حتی تا 5 میلیون و 850 هزار تومان بالا رفت.
 
لیست سیاه FATF و سرنوشت بازارها
در مرحله فعلی، تأثیر ورود ایران به لیست سیاه FATF تنها روانی است و این هیجانات روانی که فروکش کند، باید انتظار داشت که در کوتاه مدت از میزان التهابات بازار ارز و سکه کاسته شود.
ایران به تازگی به لیست سیاه FATF وارد شده و تأثیر اقتصادیِ تصمیمِ اخیرِ گروه ویژه اقدام مالی هنوز مشخص نیست. قطعاً مدتی طول خواهد کشید تا این تصمیم، تأثیرات خود را بر اقتصاد ایران نشان دهد. اگر آن‌گونه که عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید، ورود مجدد ایران به لیست سیاه FATF تأثیر اقتصادی خاصی نداشته باشد، با فروکش کردن هیجانات، یک‌بار دیگر آرامش به بازارهای مختلف بازخواهد گشت.
اگر بخواهیم یک پیش‌بینی از وضعیت آتی ارائه دهیم، باید بگوییم که قدرت بین‌المللی تحریم‌های آمریکا به مراتب بیشتر از قدرت تصمیمات گروه ویژه اقدام مالی است. اگر قرار است اقتصاد ایران از ناحیه چیزی، ضربه ببیند و تحت فشار قرار گیرد، آن چیز در شرایط فعلی، تحریم‌های آمریکا است و نه تصمیمات FATF. لیست سیاه FATF وقتی برای ایران ترسناک است که تحریمی از جانب آمریکا در کار نباشد و بانک‌های خارجی به دلیل رتبه اعتباری پایین ایران و ریسک مراودات بانکی با ایران، حاضر نشوند سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در ایران را تأمین مالی کنند. می‌دانیم که فعلاً به دلیل تحریم‌های آمریکا، چنین اوضاعی حاکم نیست و سرمایه‌های خارجی قصد ورود به بازار ایران را ندارند. بنابراین، تحریم‌های شدید آمریکا پیشاپیش تمام تأثیرات منفی قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه FATF را در خود جای داده است و از بابت تصمیم جدید گروه ویژه اقدام مالی، خطر بزرگ و فوری‌ای متوجه اقتصاد ایران نخواهد شد.
بزرگ‌ترین ریسکی که در حال حاضر اقتصاد ایران را تهدید می‌کند، همچنان ریسک تحریم‌های آمریکا است و در برابر این ریسک، ورود مجدد ایران به لیست سیاه FATF، ریسک کوچکی ارزیابی می‌شود. آینده اقتصاد ایران و آینده بازارهای مختلف به این بستگی دارد که این ریسک اصلی و بزرگ، چگونه مدیریت می‌شود.
اگر جریان ورود ارز به کشور، در مجموع قابل قبول باشد، باید انتظار داشت که ظرف هفته‌های آینده، بازارهای ارز و طلا، وضعیت باثبات‌تری را نسبت به روزهای اخیر تجربه کنند. اما در صورتی که در اثر تحریم‌ها، جریان ورود ارز به کشور، دچار اختلال بیشتری شود، باید منتظر قیمت‌های بالاتر در بازار ارز و طلا بود.
نکته دیگر این‌که برخلاف پیش‌بینی‌ها، ورود مجدد ایران به لیست سیاهFATF  در روز شنبه نتوانست بازار بورس را وارد روند نزولی کند. این تحول برای اقتصاد ایران مثبت ارزیابی می‌شود. نقدینگی عظیمی که جذب بورس شده مانع از منفی شدن شاخص کل بورس در روز شنبه سوم اسفند شد و بورس تهران، به‌خوبی ضربه ناشی از ورود به لیست سیاه FATF را دفع کرد.
حجم کل معاملات بورس و فرابورس در روز شنبه بیش از 7 هزار میلیارد تومان بود. این عدد به خودی نشان می‌دهد که نقدینگی سرگردان همچنان بازار بورس را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرده است. حضور قابل توجه نقدینگی در بازار بورس، مثبت است؛ چرا که باعث می‌شود این نقدینگی از بازار ارز و طلا دور بماند و ثبات این بازارها را تهدید نکند. اگر جریان ورود ارز به کشور به‌خوبی مدیریت شود و جذابیت بازار بورس نیز برای سرمایه‌گذاران حفظ شود، باید انتظار داشت که ثبات در کوتاه‌مدت به بازار ارز و طلا بازگردد.     

گزارش:محمدرضا حقی