واکسینه شدن بازارها نسبت به تنش‌های سیاسی

بازارهای ارز، طلا و بورس در ایران تقریباً حساسیت خود را به تنش‌های سیاسی از دست داده‌اند. در اواخر هفته گذشته، با انفجار دو نفتکش در دریای عمان و تلاش آمریکا برای معرفی ایران به عنوان عامل این حادثه، تنش‌ها در خاورمیانه به بالاترین حد رسید و حتی پای شورای امنیت سازمان ملل هم به این ماجرا باز شد. با این حال، امروز (شنبه ۲۵ خرداد) دو بازار ارز و طلا روز آرام‌تری را نسبت به انتهای هفته گذشته تجربه کردند و بازار بورس نیز سقف تاریخی جدیدی را فتح کرد. واکسینه شدن بازارها نسبت به تنش‌های سیاسی چگونه روی داد؟ آیا پس از این واکسینه شدن، چیزی هست که ثبات بازارها را همچنان تهدید کند؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، برخی انتظار داشتند که با تنش‌های اواخر هفته گذشته، التهاب بار دیگر به بازارهای ارز، طلا و بورس بازگردد و این بازارها نوسان‌های شدیدی را تجربه کنند. برخلاف حادثه‌ای که در ۲۲ اردیبهشت امسال برای چهار نفتکش در بندر فجیره امارات روی داد، دولت ترامپ خیلی زود در ماجرای انفجار دو نفتکش در دریای عمان، انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفت و حتی جلسه شورای امنیت سازمان ملل به پیشنهاد آمریکا برای بررسی این حادثه برگزار شد.
وزارت دفاع آمریکا حتی اقدام به انتشار ویدئویی کرد و در اظهارتی ضدایرانی و بدون ارائه هرگونه سند و مدرک، ادعا نمود که یک قایق ایرانی، یک مین منفجرنشده را از بدنه یکی از نفتکش‌ها جدا کرده است. دولت انگلیس نیز خیلی زود همراهی خود با «برآورد» دولت آمریکا را اعلام کرد و ایران را عامل حمله به نفتکش‌ها در دریای عمان معرفی نمود.
عناصر منفی سیاسی که طبق روال یک سال گذشته بر بازارها در ایران تأثیر می‌گذاشتند، به اینجا ختم نشد. روز پنج‌شنبه مشخص شد که سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران نتیجه‌ای در برندارد و این سفر، آغازی بر گفت‌وگوهای مستقیم بین ایران و آمریکا نیست. عده‌ای گمان می‌کردند که پس از سفر شینزو آبه به ایران، گشایشی حداقلی در روابط بین ایران و آمریکا ایجادشده و در پی آن، از فشار تحریم‌ها اندکی کاسته می‌شود. روز پنج‌شنبه مشخص شده که این تصور، سرابی بیش نبوده است.
با همه این احوال، بازارها چندان به خبرهای منفی سیاسی و تنش‌های ایجادشده در خاورمیانه واکنش نشان ندادند. روز پنج‌شنبه ۲۳ خرداد، تحت تأثیر تحولات پیش‌بینی‌نشده، قیمت دلار آمریکا، قدری بالا رفت و حتی به ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان هم رسید. قیمت سکه بهار آزادی طرح جدید نیز در روز پنج‌شنبه به ۴ میلیون و ۷۴۰ هزار تومان رسید. با این حال، امروز این دو بازار تقریباً وضعیت باثباتی را تجربه می‌کنند: دلار آمریکا در بازار آزاد در کانال ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومانی معامله می‌شود و معاملات سکه نیز در کانال ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی انجام می‌شود که هر دو نسبت به اواخر هفته گذشته، سیر نزولی داشته‌اند.
انتظارات مشابهی نیز در مورد بازار بورس وجود داشت؛ در مورد این بازار، گمانه‌زنی برخی از افراد این بود که تنش‌های اخیر، ریزش بورس را درپی خواهد داشت. با این حال، امروز نه تنها شاخص کل بورس با افت مواجه نشد بلکه با افزایش ۸۱۴ واحدی، به ارتفاع ۲۳۴ هزار واحدی رسید و قله تاریخی جدیدی را فتح کرد. شاخص کل بورس امروز در یک ساعت نخست معاملات کاهش یافت، اما به دلیل تقاضای بالا برای خرید سهام، این شاخص خیلی زود وارد بازه مثبت شد. در واقع، معامله‌گران بازار بورس امروز چندان توجهی به تنش‌های سیاسی نداشتند و این امر نشان می‌دهد که آن‌ها آینده بازار بورس را مثبت ارزیابی می‌کنند. ارزش معاملات خُردِ در بورس تهران امروز رقم قابل توجه هزار و ۳۸۶ میلیارد تومان بود که نشان می‌دهد نقدینگی بالا در بورس تهران وجود دارد.
 
واکسینه شدن بازارها و آینده آن
علت واکسینه شدن بازارها نسبت به تنش‌ها و اخبار سیاسی منفی این است که جنگ روانی دولت ترامپ تا حد زیادی، تأثیرگذاری خود را از دست داده است و سرمایه‌گذاران این بازارها، دیگر تصمیمات خود را بر اساس اظهارات مقامات آمریکایی نمی‌گیرند. در واقع، برآورد سرمایه‌گذاران این است که تنش‌ها در حد فعلی مهار می‌شود و این تنش‌ها به تقابل نظامی بین آمریکا و ایران منجر نمی‌شود.
عنصر دیگر تحریم‌های آمریکا است؛ عده زیادی از سرمایه‌گذاران بازارهای مختلف بر این عقیده‌اند که کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ باعث شده تا ظرفیت تأثیرگذاری تحریم‌های آمریکا بر بازارها، تقریباً به انتها برسد؛ در واقع، چیز زیادی برای تحریم شدن باقی نمانده و این سه بازار، اثرات تحریم‌های کامل را پیش از این ارزش‌گذاری کرده‌اند. به‌عنوان مثال، قیمت ارز نسبت به اواخر سال ۹۶، تقریباً سه برابر شده و عده زیادی از سرمایه‌گذاران بر این عقیده‌اند که با شرایط فعلی، دیگر جایی برای جهش قیمت ارز وجود ندارد.
تنها دو سناریو می‌تواند در ماه‌های آتی، واکسینه شدن بازارها به تنش‌ها و اخبار سیاسی منفی را از بین ببرد. اولین سناریو این است که سطح تنش‌ها در منطقه خارومیانه به نحو بی‌سابقه‌ای افزایش یابد و دولت ترامپ، در ادامه سیاست‌های خصمانه خود، گزینه فشار نظامی را نیز به فشار اقتصادی و روانی، اضافه کند. این سناریو به توجه به شرایط موجود و قدرت بازدارنده ایران محتمل نیست، اما اگر به هر دلیلی روی دهد، محاسبات سرمایه‌گذاران در بازارهای مختلف را تغییر می‌دهد و بار دیگر التهابات را به بازارها بازمی‌گرداند.
سناریوی دوم این است که در اثر تحریم‌ها و عدم همکاری صادرکنندگان، جریان ورود ارز به کشور، به درستی روی ندهد؛ در این صورت نیز، به دلیل تشدید تنگنای ارزی و کمبود ارز مورد نیاز برای واردات، بازارها به تدریج ملتهب خواهند شد. رئیس کل بانک مرکزی تأکید کرده که در این مورد نگرانی وجود ندارد و جریان ورود ارز به کشور، وضعیت مساعدی را تجربه می‌کند. اگر بانک مرکزی بتواند جریان ورود ارز به کشور را به‌خوبی مدیریت کند، سناریوی دوم نیز روی نخواهد داد و دوران واکسیناسیون بازارها نسبت به جنگ روانی دولت آمریکا، همچنان ادامه خواهد داشت.