پیشنهاد عجیب واردات اتوبوس‌های دست دوم خارجی

در حالی که کشور به دلیل شرایط تحریم، تنگنا و مضیقه ارزی شدیدی را تجربه می‌کند، اظهارات برخی از مدیران به نحوی تعجب‌برانگیز است که گویی ارتباط آن‌ها با واقعیات اقتصادیِ جامعه، قطع شده است. در یکی از این اظهارت عجیب، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی‌ تهران، خواستار واردات اتوبوس‌های دست دوم از کشورهای خارجی شده و حتی گفته است که اتوبوسرانی تهران، طرح اولیه واردات اتوبوس‌های کارکرده را به مراجع ذی‌صلاح تحویل داده است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین، پیمان سنندجی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران گفته است: «اتوبوسرانی تهران ضمن انعکاس نیازها و وضعیت فرسودگی حال حاضرِ اتوبوس‌های شهر تهران، طرح اولیه (واردات اتوبوس‌های دست دوم خارجی) را به مراجع ذی‌صلاح تحویل داده و منتظر جمع‌بندی نهایی در جلسات تکمیلی مراجع مربوطه است». وی با بیان جملاتی که مشخص است کار واردات اتوبوس‌های کهنه خارجی را تمام‌شده می‌دانسته، گفته است: «جزئیات بیشتر و اینکه اتوبوس‌های دسته دوم از چه کشورهایی وارد شوند، هنوز دقیق مشخص نیست!» از نظر وی، گویی مسأله این است که با اصل واردات اتوبوس‌های کارکرده خارجی موافقت وجود دارد و تنها در مورد جزئیات و این‌که اتوبوس‌ها باید از کدام کشورها وارد شوند، تصمیم‌گیری شود!
 شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، زیرمجموعه شهرداری تهران است که درآمدهای آن از محل عوارض پرداختی شهروندان تأمین می‌شود. اما آیا پیشنهاد واردات اتوبوس‌های دست دوم خارجی، در راستای منافع شهروندان و کشور است؟
کشور به دلیل قرار داشتن در شرایط دشوار تحریمی، به شدت با تنگنای ارزی روبرو است و مدیریت منابع محدود ارزی، مهم‌ترین کاری است که دولت و بخش خصوصی باید در شرایط موجود انجام دهند. در چنین وضعی مشخص نیست که چرا مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران اصرار دارد که به خاطر واردات اتوبوس‌های دست دوم خارجی، ارز زیادی از کشور خارج شود؟
علاوه بر این، این پیشنهاد در سالی که «رونق تولید» نام گرفته، مطرح شده است. شاید مدیران مسئول در شهرداری تهران ندانند، اما واقعیت این است که حدود ۱۰ شرکت اتوبوس‌ساز در ایران وجود دارد که توانایی آن را دارند که بیش از نیاز داخلی، سالانه اتوبوس روانه بازار کنند. چرا شهرداری تهران و سایر شهرداری‌های کشور با این شرکت‌های خودروساز داخلی همکاری نمی‌کنند تا هم در نتیجه واردات اتوبوس کهنه خارجی، ارز از کشور خارج نشود و هم به ایجاد اشتغال در کشور کمک شود؟
متأسفانه در چنین پیشنهاداتی، ظرفیت‌های تولید داخل نادیده گرفته می‌شود و پیشنهاداتی مطرح می‌شود که اصلاً زمینه اجرایی شدن آن‌ها فراهم نیست. به طور خاص، نتیجه پیگیری پیشنهاد مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران این خواهد شد که چون امکان واردات اتوبوس دست دوم خارجی وجود ندارد، همچنان ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران فرسوده و به شدت آلاینده باقی خواهد ماند. شهرداری تهران و زیرمجموعه‌های آن، با چنین پیشنهاداتی نه کمکی به بهبود حمل و نقل عمومی خواهند کرد و نه زمینه‌ساز این خواهند شد تا تولید اتوبوس در کشور افزایش یابد.
شرکت‌های خودروساز داخلی، شرایط این را دارند که بیش از نیاز کشور اتوبوس تولید کنند؛ اما به دلیل کمبود سفارشات شهرداری‌ها و شرکت‌های دولتی، شرکت‌های اتوبوس‌ساز داخلی اکثراً زیر ظرفیت کار می‌کنند و برخی شرکت‌های بخش خصوصی فعال در این حوزه، حتی در آستانه تعطیلی قرار دارند.
ظرفیت تولید اتوبوس در کشور، سالانه ۱۵ هزار دستگاه است اما در سال‌های اخیر به دلیل پایین بودن سفارشات، بسیار کمتر از این میزان، اتوبوس در داخل تولید شده است. با وجود ظرفیت قابل توجه تولید داخلی، در سال‌های اخیر بارها توسط زیرمجموعه‌های شهرداری تهران، زمزمه‌های واردات اتوبوس دست دوم خارجی به گوش رسیده است. بهتر است مدیرانی که این‌گونه «تزهای اقتصادی» را صادر می‌کنند، ابتدا از خود بپرسند که اگر اتوبوس‌های کارکرده خارجی خوب بودند که در همان کشورها، به‌کار گرفته می‌شدند؟ آیا مشکل ناوگان حمل و نقل فرسوده، با واردات اتوبوس‌های فرسوده خارجی و خروج ارز حل می‌شود؟
 
همکاری با خودروسازان داخلی راه حل مشکلات ناوگان حمل و نقل عمومی
شکی نیست که ناوگان حمل و نقل عمومی در کشور مشکلات زیادی دارد. تعداد وسایط نقلیه این ناوگان، جوابگوی نیاز شهروندان نیست. علاوه بر این، اتوبوس‌های فرسوده سال‌ها است که خاطر شهروندان را مکدر کرده و به یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی هوا در کلان‌شهرها تبدیل شده‌اند.
راه‌حل این مشکلات بسیار ساده است. شهرداری‌ها و نهادهای عمومی و خصوصی فعال در حوزه حمل و نقل شهری، می‌توانند با شرکت‌های خودروساز داخلی همکاری کنند تا شرایط برای تجهیز و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی فراهم شود. اگر شهرداری‌ها یا نهادهای عمومی در حوزه تأمین مالی مشکلاتی دارند، دولت نیز می‌تواند کمک کند و در تأمین مالی ساخت این اتوبوس‌ها، همکاری کند. سرمایه‌گذاری‌ای که توسط نهادهای عمومی یا دولت در این حوزه می‌شود در قالب کاهش آلودگی هوا و کاهش مصرف سوخت، به‌تدریج باز خواهد گشت و در واقع، طرح‌های افزایش تولید اتوبوس در داخل، همگی صرفه اقتصادی خواهند داشت. در کنار همه این‌ها، همکاری با خودروسازان داخلی برای افزایش تولید اتوبوس در داخل، به افزایش ایجاد اشتغال کمک خواهد کرد و مانع از خروج ارز از کشور در این شرایط دشوار تحریمی خواهد شد.