خاطرات و وعده های عجیب دیپلمات پیر

علی اکبر ولایتی کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در برنامه تلویزیونی انتخاب ایرانی به سوالات ایرانیان خارج از کشور پاسخ داد و با بیان اینکه «هدفم برای حضور در عرصه انتخابات خدمت به مردم در جهت پیشرفت کشور است» تصریح کرد: «به عقیده من شعارها باید واقعی و برخاسته از یک نیت صادق و عزم راسخ باشد». وی در شرایطی این صحبت را به میان آورد که مشخص نیست با چه نیت و عزمی بانی ائتلاف ۲+۱ شد و فاتحه آخر را نیز خود بر گور آن خواند، آیا صادق و راسخ بود یا نه؟. ولایتی در ادامه صحبت هایش، داستان تاسف بار تکراری در انتخابات های ایران را مجدد یاد آور شد؛ وی با بیان اینکه «برنامهای که به صورت مدون منتشر "خواهم کرد" مبتنی بر مطالبات هموطنان از دولت احتمالی ام خواهد بود»، تلویحاً به این اشاره کرد که در فاصله دو هفته مانده به انتخابات با تمام ادعاهایش مبنی بر مجرب و با برنامه بودن هنوز هیچ برنامه مدونی برای اداره کشور ندارد.
ولایتی درباره برنامه های خود در عرصه سیاست خارجی اظهارکرد: «توسعه روابط با کشورهای خارجی را در مبنای سه اصل عزت، حکمت و مصلحت در دستور کار قرار خواهم داد و در صورتی که روابطمان براساس احترام متقابل باشد، مطمئنا منعی برای توسعه روابط بین المللی نخواهیم داشت». ولایتی تمام تلاش خود را وقف این کرده است که سابقه اش در وزارت خارجه را به عنوان نقطه قوت خود نشان دهد و از آن روی که جامعه بخش عمده ای از مشکلاتش را ناشی از تحریم های خارجی می داند، با وعده دادن به اینکه به سادگی خواهد توانست گره های سیاست خارجی ایران را بگشاید، افکار عمومی را به سمت خود جلب کند. اما با وجود آنکه او مدعی است که در دوران وزارت خارجه وی وزاری خارجه غرب برای ملاقات با وی صف می کشیدند، و داستان های محیر العقولی در این مورد تعریف می کند که احتمالا تنها خود وی از آنها مطلع است، آنچه که بسیاری به خوبی به یاد دارند، خروج ۱۷ سفیر اروپایی از ایران در دوران وزارت وی بود. از جمله نکاتی که ولایتی به عنوان نقطه قوت کارنامه خود مدام بر آن تاکید می کند، تجدید قرارداد ۱۹۷۵ است. حتی وی در اولین برنامه تلوزیونی اش ابتدا سعی کرد تا این موفقیت بزرگ را ناشی از دیپلماسی فعال خودش جلوه دهد که بلافاصله متوجه عمق مغاکی که خود را در حال فرو انداختن در آن است شد و با پیچشی ۱۸۰ درجه ابتدا از رزمندگان و ۸ سال مجاهدت هایشان و سایر عوامل موثر در پاسداشت وطن نام برد و سپس شروع به تعریف و تمجید از خود کرد. با این وجود به نظر می رسد که او فراموش کرده است تاریخ قرارداد الجزایر مربوط به چه سالی است. ولایتی همچنین درباره پیگیری موضوع هسته ای ایران در دولت آینده نیز خاطرنشان کرد: «در موضوع هسته ای می توان به تفاهم دست یافت و با بهره گیری از دیپلماسی فعال با کشورها و مجامع بینالمللی این حق را پیگیری کرد». آنچه که به نظر می رسد باز وی بیش از توانایی های معمول رئیس جمهور در ایران صحبت می کند و تصمیم ها در موارد حساس این چنین جایی خارج از پاستور اتخاذ می شود.
ولایتی درباره برنامه های اقتصادی خود نیز صرفا به کلی گویی پرداخت و گفت: «اقتصاد ما باید تولیدمحور باشد و تولید را مردمی کنیم این امر جز با اجرای صحیح قانون سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی میسر نخواهد بود. متاسفانه طی سالهای اخیر این قانون آنگونه که باید اجرا نشده است». وی در ادامه اشتغالزایی را در گرو تقویت تولید در کشور دانست و با اشاره به نسبت توسعه سیاسی و اقتصادی با یکدیگر خاطرنشان کرد: «این دو مقوله باید در جای خود پیگیری شود؛ نمی توان با در نظر گرفتن یکی دیگری را نادیده گرفت. تنها توسعه سیاسی برای مردم نان نمی شود همچنین اگر مردم به بلوغ سیاسی نرسند نمی توانند انتخابهای دقیقی برای بهبود وضعیت اقتصادی خود داشته باشند». نکته مبهم اینجاست که آیا ولایتی معتقد است کشور جدای از عدم توسعه اقتصادی طی هشت سال گذشته در حوزه سیاسی توسعه یافته است؟ به نظر می رسد پاسخ این سوال از نظر او مثبت است چرا که در ادامه با تاکید بر ضرورت داشتن آزادی بیان در ایران خاطرنشان کرد: «آزادی رسانه ای، احزاب و گروهها در ایران کمتر از آزادی در کشورهای غربی نیست»! وی در ادامه صحبت هایش سعی کرد تا با وعده هایی که به مذاق ایرانیان خارج نشین خوش بیاید، نظر آنها را جلب کند؛ وی قول تسهیل سرمایه گزاری ایرانیان خارج از کشور را داد، وعده داد از دانشجویان محصل در خارج حمایت کند، همچنین عزت ایرانیانی را که از کشور خارج می شوند را حفظ کند تا به آنها بی احترامی نشود، و بزرگترین وعده در عرصه سیاست خارجی وی که قول حذف روادید از مناسبات با ۴۰ کشور جهان را داد. گذشته از اینکه هر کدام از وعده هایی که ولایتی داده است، وعده هایی بزرگ هستند که با میراث بری فاجعه دولت های نهم و دهم توسط دولت یازدهم ، احتمالا رییس جمهور بعدی حتی وقت فکر کردن به آنها را پیدا کند، آقای دیپلمات با تجربه وعده ای می دهد که هر آگاه سیاسی می داند که به سادگی دست یافتنی نیست. حذف روادید از مناسبات خارجی دو کشور مستلزم مذاکرات طولانی، بسترها و بستر سازی مناسب، روابط گسترده دیپلماتیک و از همه مهمتر شرایط مساعد و عادی بین المللی است که به نظر نمی رسد در حال حاضر وضعیت روابط خارجی ایران حداقل در کوتاه مدت مستعد چنین اقدامی باشد. اگر ولایتی به ریاست جمهوری رسید و در طی ۴ سال معاهده لغو روادید با ۴ کشور را امضا کرد، وعده او را انجام شده حساب کنید.