موضوع عفاف و حجاب موضوعی فرهنگی است نه پلیسی و امنیتی و بر همین اساس حساسیتهای خاص خود را دارد. البته که مباحث امنیتی و پلیسی نیز پیچیده است و کسی منکر آن نیست ولی بحث اینجاست که در حوزه فرهنگ ما با ظریف کاریهایی مواجه هستیم که نیازمند تدبیر فوق العاده است. برای نمونه یکی از نکاتی که خیلی در این حوزه در مورد آن بحث میشود موضوع تبلیغ مستقیم است. شما برای فروش یک تلویزیون میتوانید سطح شهر را از بیلبورد پر کنید و محصول خود را به فروش برسانید اما در موضوعات فرهنگی در صورت چنین اقداماتی به نتیجه دلخواه نمیرسید زیرا مباحث فرهنگی همانطور که عرض کردم محتاج اقدامات توام با تدبیر و صبر است.
اتفاقا از این دیدگاه نمونه بیلبورد را آوردم زیرا همین الان هم سرتاسر شهر پر است از تبلیغات معطوف به حجاب که توسط شهرداری نصب شده است. اما آیا مسئولان امر به نتیجه دلخواه رسیدهاند؟ اگر پاسخ مثبت بود قطعا گشت ارشاد به خیابانها بازنمیگشت. فلذا مسئولان باید متوجه شوند که تبلیغ مستقیم هرچقدر هم که پر رنگ باشد نتیجه ملموسی ندارد و چه بسا به ضد تبلیغ نیز تبدیل شود.
باز هم قصد دارم مثالی بیاورم. سالها قبل سریالی از تلویزیون پخش میشد که بسیار پرمخاطب بود. البته در آن ایام صدا وسیما تقریبا در حوزه جذب مخاطب بهتر و پویاتر عمل مینمود. اما بهرحال آن سریال «در پناه تو» نام داشت و بازیگر نقش نخست آن خانم لعیا زنگنه بود. خانم زنگنه در این سریال برحسب سناریو، پوشش چادر داشت و طبق برآوردهایی که حین و بعد از پخش این سریال در جامعه وجود داشت گفته میشد که چادری بودن این خانم باعث تبلیغ مثبت پوشش چادر در نسل جوان آن زمان شده بود. البته که نمیتوان حکم کلی داد ولی حداقل آن بود که این چادر در آن سریال تبدیل به نمادی شده بود و از همینرو برخی به استقبال این نوع از پوشش رفته بودند. حال سوال اینجاست آیا تاکنون صدا و سیما و کلا دستگاههایی که برای فرهنگ این مملکت بودجه میگیرند توانستهاند در این زمینه اقدام مبارک و قابل اعتنایی انجام دهند؟ تا به حال کدام تولید فرهنگی توانسته میل و رغبت را درمیان جوانان برای انتخاب پوشش مورد نظر را انجام دهد؟ اجازه دهید از همین صدا وسیما شروع کنیم. این رسانه چه سریالی را اخیرا توانسته تولید کند که تبلیغ چادر باشد و بتواند جوانان را جذب کند؟ آنچه که بنده گهگداری از تلویزیون مشاهده میکنم آن است که معمولا افراد طبقات بالای اجتماعی در سریالهای صدا و سیما پوششی دارند که مورد نظر دستگاههای فرهنگی نیست و به نوعی نماد فقر، چادر است!
در نهایت اینکه حداقل در حوزه تبلیغ ما یک بازنده بزرگ هستیم. اکنون در بحث تبلیغات ما فقط با احاطه فرهنگ غربی مواجه نیستیم بلکه پای فرهنگ شرق هم باز شده است که جای تاسف دارد. جوانانی که این روزها تیپ و قیافه خود را شبیه به فلان خواننده کرهای میکنند باید مایه تاسف و تامل باشد.
*حقوقدان