آغاز متفاوت سال تحصيلي

از امروز بطور رسمي مدارس كشور بازگشايي و فرايند ياددهي – يادگيري در مسيري متفاوت تر از هميشه شروع خواهد شد. شروعي كه تفاوت آن با سال هاي گذشته  در نبود شور و هيجان دانش آموزان در روز آغازين، نبود هیاهو در حیاط مدرسه و البته كلاس هاي درس نگران از شيوع بيماري كرونا است. آخرین روز بهمن ماه سال گذشته با اعلام رسمي وزارت بهداشت، شيوع كرونا دركشور مورد تاييد قرار گرفت و دولت براي مقابله با اين پديده و سامان بخشي به عواقب آن تصميماتي را اتخاذ كرد كه تعطيلي مراكز‌آموزشي از جمله آنها بود.
چندي پيش یونسکو در يك گزارش آماري تخمین زده بود که تعطیلی مدارس در پی  شیوع کرونا، آموزش بیش از یک  میلیارد كودك  درسراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده و به همین دلیل  جوامع به محض مواجه شدن با این اختلال بیسابقه در روند آموزش، به دنبال راه حل هايي فراگير و قابل قبول بودند و در اين ميان از طرف اكثر كشورها یادگیری از راه دور به عنوان راه حلی سریع و کامل و البته متناسب تر با شرايط موجود انتخاب شد. البته آموزش الکترونیکی نیز دارای ضعف ها و کاستی هایی است  و در این مدت باعث  افزایش نابرابری ها شده وهمچنين با توجه به اينكه  ارزیابی استانداردی  از  فرایند آموزشی انجام گرفته وجود ندارد، جای تعجب نيست که کارشناسان علوم تربيتي زنگ خطر  آموزش آنلاین را به صدا درآورده اند.
در حال حاضر با فرارسيدن فصل آغاز سال تحصيلي در جوامع مختلف، برخی از کشورها به تدریج دانش آموزان را به مدرسه باز می گردانند و كلاس هاي درس حضوري خواهند داشت، اما با توجه به  ادامه شیوع کرونا و موج های همه گیری آن، به احتمال زیاد استفاده از فناوری  به شدت ادامه خواهد داشت .
در كشور ما نيز برنامه ها و تمهيداتي براي آغاز سال تحصيلي و نحوه آموزش دانش آموزان در نظر گرفته شده كه به كرات و البته پر ازابهام توسط متوليان امر بازگويي و تبيين شده است. در اين تمهيدات و برنامه ها، آموزش حضوري ارجح بر روش هاي ديگر شناخته شده است يعني آموزش حضوري در مدرسه را خواهيم داشت مگر اينكه ستاد ملي مقابله با كرونا تصميم ديگري اتخاذ و اعلام كند و درنتيجه از امروز با آغاز به كار رسمي مدارس، تعليم و تربيت با حضور دانش آموزان و معلمان به سه شكل؛حضوري، نيمه حضوري و غيرحضوري و با تصمیم شورای مدرسه شروع خواهد شد. وزارت آموزش و پرورش تصمیمات مربوط به حضور دانش آموزان  در کلاس درس را به شورای مدرسه سپرده و تفویض اختیار کرده است تا با توجه به شرایط و رعایت سختگیرانه پروتکل های بهداشتی امکان حضور دانش آموزان را بررسی و اعلام کنند. آموزش حضوري تصميم سخت و ريسك پذيري است كه نيازمند بررسي هاي دقيق و نيازسنجيهاي واقعي است. بررسي دقيق بر عهده ستاد ملي مقابله با كرونا خواهد بود كه با برآوردهاي منطقه اي و شرايط شيوع كرونا وضعيت سفيد و زرد را تشخيص دهد و حضور دانش آموزان در كلاس درس را بلامانع بداند. نيازسنجي هاي واقعي همان حلقه گمشده اي است كه اگر آموزش و پرورش آن را بخوبي انجام دهد مي تواند تصويري واضح تر و البته مطمئن تر از اوضاع بهداشتي مدارس و امكان حضور دانش آموزان را به خانواده ها ارائه دهد و نگراني آنها را برطرف كند. بدون ترديد پذيرفتن اينكه مدارس فضاي آموزشي و تجهيزات بهداشتي و ايمني كافي در اختيار دارند، از حقيقت آنچه وجود دارد فاصله دارد. در دهه اخير تراكم بالاي دانش آموزي در كلاس هاي درس و بودجه نا مناسب آموزش و پرورش از جمله چالش هاي پيش روي نظام آموزشي بوده است بنابراين در دوراني كه حضور در مدارس با رعايت پروتكل هاي بهداشتي امكانپذير است وزارت ‌آموزش و پرورش بايد امكانات و شرايط را به گونه اي مهيا كند كه اين چالش ها قابل اغماض باشد. آنچه از برنامه هاي سال تحصيلي جديد بر مي آيد حضور گروه بندي دانش آموزان در مدرسه است تا ضمن جبران فضاي آموزشي ناكافي مدارس بتوانند تجهيزات و ملزومات بهداشتي را تهيه و برقرار كنند. اما تخصيص بودجه مورد نيازبه مدارس براي تامين مايحتاج بهداشتي از ديگر الزاماتي است كه دولت بايد براي آن چاره اي بيانديشد و حواله به بعد و آينده نزديك نكند چرا كه مدارس شروع به كار كرده اند و هر اهمال و سستي در وظيفه برابر با تهديد و به خطر انداختن سلامتي دانش آموزان است.
آموزش غير حضوري در بستر شبكه آموزشي دانش آموزي"شاد" تعريف شده كه در اين مسير هم ابهاماتي وجود دارد. مثلا يك روز از اجبار عضويت در آن گفته مي شود و روز ديگر اين اجبار برداشته مي شود. "شاد" در كشور به عنوان شبكه آموزشي دانش آموزي متعلق به وزارت آموزش و پرورش شناخته مي شود بنابراين وقتي از "شاد" چنين برداشتي مي شود انتظار نيست كه ساده ترين و كمترين ابزارهاي رسانه اي آموزشي را در اختيار نداشته باشد. شبكه اي كه در ارديبهشت ماه با حضور رييس جمهور رونمايي شد نمي توانست و نمي تواند فرايند آموزش را پوشش دهد و در حال حاضر تلاش و پيگيري در وزارت آموزش و پرورش براي ارتقاي "شاد" به اينجا ختم شده كه چندین خدمت و ابزار رسانه اي به "شاد" اضافه شده و بدون شك قابليت اين ابزارها بايد توسط معلمان و دانش آموزان سنجيده شود كه آيا توانسته كاستي ها و ضعف ها را جبران كند يا نه؟ گذر زمان گزينه مناسبي براي ارزيابي استانداردهاي لازم براي يك اپليكيشن آموزشي است و دستگاه تعليم و تربيت از ارديبهشت ماه تاكنون فرصت خوبي براي افزودن استانداردهاي يادگيري الكترونيكي به "شاد" داشته است. اميد است "شاد"ارتقا داده شده بتواند انتظارات را برآورده كند چرا كه آنچه كيفيت يادگيري الكترونيكي را تضمين مي كند بهره گيري از استانداردهايي است كه در اين فضا بايد مورد استفاده قرار بگيرد. بنابراين آموزش مجازي در مناطق قرمز داراي شكاف هاي آموزشي خواهد بود كه قرار است آموزش تلويزيوني آن را جبران كند. البته در اين شكل از آموزش بايد نگران دانش آموزان و مدارسي باشيم كه در مناطق قرمزي از كشور هستند كه فاقد پوشش فركانس هاي تلويزيوني و اينترنتي مي باشند. درچند ماه اخير تلاش ها و پيگيري هايي از سوي متوليان دستگاه تعليم و تربيت براي برقراري عدالت آموزشي و دسترسي برابر انجام گرفته و اميد است با برطرف شدن اشكالات و ابهامات باقي مانده در همين روزهاي اوليه آغاز به كار مدارس، سناريوهاي مختلفي كه براي آموزش در سال تحصيلي جديد در نظر گرفته شده با پداگوژي مطرح و فراگيري تماميتي اجرايي شوند. بدون ترديد با استناد به اصل سي ام قانون اساسي، بازماندگي از تحصيل رخداد نامباركي است كه بايد از ظهور و بروز آن پيشگيري كرد و از هيچ تلاشي در راستاي حق آموزش رايگان و دسترسي برابر دريغ نكرد. با وجود نگراني هاي كرونايي، سال تحصيلي جديد را براي دانش آموزان  سالي نيكو و هدفمند برنامه ريزي كنيد.