کودتای نافرجام روسیه پس از ربع قرن

به گزارش روز جمعه ایرنا، در پی حوادث خونین ماه اکتبر سال 1993 مسکو که بر اثر درگیری بین طرفداران بوریس یلتسین رئیس جمهوری وقت و روسلان خاسبولاتف رئیس شورای عالی این کشور رخ داد، بیش از 160 نفر کشته و 400 تن مجروح شدند.
روزهای سوم و چهارم ماه اکتبر سال 1993 میلادی (11 و 12 مهر 1372) به دستور رئیس جمهوری وقت روسیه، ساختمان مجلس عالی روسیه (ساختمان کنونی نخست وزیری) با تانک هدف قرار گرفت.
این واقعه در روسیه هنوز به فراموشی سپرده نشده و در مسکو به این مناسبت مجلس یادبودی برای بزرگداشت یاد قربانیان برگزار می شود.

**کودتای 93 چگونه بوجود آمد
اکتبر خونین پیامد رویارویی یلتسین رئیس جمهوری روسیه و طرفدارانش از یک طرف با مخالفان به رهبری روسلان خاسبولاتف رئیس مجلس عالی و آلکساندر روتسکوی معاون رئیس جمهوری بود.
این رویارویی در واقع جنگ قدرت بین یلتسین در راس ساختار اصلاح طلبان در روسیه از یک سو و مخالفان این نگاه بود که خواستار مقابله با اصلاحاتی بودند که به نظر آنها ساختار اقتصاد و ارتش باقی مانده از شوروی را تضعیف و نابود می کرد.
به عقیده بسیاری از روس ها، در جریان این اصلاحات هزاران مرکز اقتصادی روسیه از جمله دارایی های نفتی و کارخانه های عظیم ذوب آهن و ماشین سازی باقیمانده به بهای نازل به فروش رفت.
رئیس مجلس عالی روسیه و طرفداران وی که اکثرا از سیاستمداران خواهان حفظ سنت های شوروی یا اقتدارگرایی این کشور بودند با حضور آمریکا در روسیه به شدت مخالفت می کردند و به تدریج از بوریس یلتسین و حکومتش فاصله گرفتند.
خبرگزاری ریانووستی روسیه پیشتر درباره حوادث خونین اکتبر 93 مسکو نوشته بود: بحران اکتبر 93 ادامه رویارویی بوریس یلتسین نخستین رئیس جمهوری روسیه و طرفدارانش با مخالفان اصلاحات به رهبری آلکساندر روتسکوی معاون رئیس جمهور و روسلان خاسبولاتف رئیس مجلس عالی روسیه بود.

**افزایش تنش ها با برکناری یلتسین از حکومت
پس از تشدید مناقشه بین رئیس جمهوری وقت روسیه و مخالفانش، مجلس عالی روسیه طی مصوبه ای یلتسین را از مقامش برکنار کرد.
یلتسین نیز در واکنش دستور شماره 1400 برای انحلال مجلس عالی روسیه را صادر کرد اما این دستور از سوی پارلمان روسیه نادیده گرفته شد.
این مناقشه از اواخر ماه سپتامبر سال 93 آغاز شد و روزهای سوم و چهارم اکتبر به رویارویی خونین انجامید که در جریان آن تانک های ارتش روسیه ساختمان مجلس عالی را به توپ بستند.
نیروهای امنیتی همچنین تظاهرکنندگان در مقابل ساختمان مجلس را مورد حمله قرار دادند و چند نفربر زرهی نیز در راس نیروهایی به رهبری ژنرال موکاشف (از مخالفان دولت) برای کنترل رادیو تلویزیون به برج استانکینو هجوم بردند.
در این گیرو دار میان مدافعان برج تلویزیون و نیروهای مهاجم درگیری رخ داد و شماری کشته و مجروح شدند و به غیر از برنامه های شبکه تلویزیون دولتی روسیه که مرکز پخش آن در ساختمان دیگری قرار داشت، تمام برنامه های شبکه های تلویزیونی روسیه قطع شد.
در جریان حمله تانک ها به ساختمان مجلس عالی که به سنگر اصلی مخالفان دولت تبدیل شده بود و در آن رئیس مجلس به همراه شمار زیادی از نمایندگان و معاون رئیس جمهور پناه گرفته بودند، دهها نفر کشته و شمار زیادی مجروح شدند.
بر اثر تیراندازی تانک ها به سوی ساختمان مجلس چند گلوله توپ به ساختمان اصابت می کند و طبقات 12 و 13 ساختمان دچار آتش سوزی می شود و در نیمه دوم روز چهارم اکتبر همه افراد واقع در ساختمان که به قلعه بزرگ مسلح تبدیل شده بود، تسلیم شدند.

**نقش تک تیراندازان آمریکایی در حوادث اکتبر 93 مسکو
شبکه دوم تلویزیون دولتی روسیه در گزارشی ویژه به بررسی حوادث خونین اکتبر 93 پرداخته است.
در بخشی از این گزارش گفته شده است که مدافعان و مهاجمان در حوادث سال 93 در ساختمان مجلس عالی روسیه معتقدند که تک تیراندازان خارجی در این حوادث نقش داشتند و با اقدامات خود به آن دامن زدند.
آلکساندر روتسکوی معاون سابق رئیس جمهوری روسیه که در راس مخالفان با یلتسین قرار داشت در گفت و گو با شبکه دوم تلویزیون دولتی روسیه درباره حوادث اکتبر سال 93 مسکو گفت: مشابه این رویداد در سال 2014 در کی یف رخ داد.
وی افزود: در هر دو رویداد، تک تیراندازان کشتار راه انداختند و در حوادث خونین مسکو نیز همانند رویدادهای چهار سال پیش کی یف ردپای آمریکایی ها به چشم می خورد.
«گنادی زوگانف» رهبر حزب کمونیست روسیه هم گفت: نظامیان ناتو از دو پایگاه این پیمان در ایتالیا و نروژ به مسکو آمده بودند.
زوگانف به شبکه دوم تلویزیون روسیه گفت: تک تیراندازان از چند خانه به سوی معترضان در مسکو تیراندازی کردند و هدف این اقدام ایجاد هرج و مرج در بین مردم روسیه بود.
ژنرال آناتولی کولیکوف نیز که در سال های 1992 تا 1995 فرمانده نیروی داخلی وزارت کشور روسیه بود درباره حوادث اکتبر گفته است: این حوادث سناریوی یک انقلاب رنگی بود.
وی افزود: انقلاب رنگی در سال 1993 برای نخستین بار در مورد روسیه آزمایش شد، برای آمریکایی ها فرقی نمی کرد که چه کسی در راس قدرت در روسیه باشد این شخص ممکن بود یلتسین باشد یا خاسبولاتف؛ چرا که هدف آمریکایی ها آغاز جنگ داخلی در روسیه بود.
پس از گذشت 25 سال از کودتای نافرجام در روسیه، می توان گفت، همچنان درجامعه روسیه نقطه نظرات متفاوتی درباره این حوادث و نقش آمریکا در آن وجود دارد.
بیشتر روس ها اتفاق نظر دارند که آمریکا در دهه 90 میلادی از هر فرصتی برای ضربه زدن به روسیه استفاده کرد و کارشناسان آمریکایی بطور مستقیم نابودی تسلیحات راهبردی ارتش روسیه و تاراج مراکز اقتصادی، کارخانه های بزرگ و مراکز نفتی و تاسیسات نظامی باقیمانده از شوروی را زیر نظر داشتند.