نکاتی جالب از جغرافیای آواز ایران

بهروز مبصری ـ پژوهشگر موسیقی ایرانی ـ درباره «جغرافیای آواز سرزمین ایران» گفت: آواز ایران به دلیل گستردگی وسعت خاکش و سکونت اقوام مختلف ایرانی دارای خصوصیات ویژه‌ای است.
به گزارش ایسنا، او توضیح داد: اقوام ساکن در ایران شامل هشت قوم هستند ترکمن، عرب، آذری، کرد، لر، بلوچ، تالش و فارس. تمام این اقوام با داشتن زبان و فرهنگ مختلف، ماهیت مردم ایران را تشکیل می‌دهند.
این پژوهشگر موسیقی ایرانی ادامه داد: نکته دیگر آنکه ایلیات ایرانی همگی منبعث از این اقوامند، مثل ایل بختیاری که برآمده از لرها هستند و به لر بزرگ معروفند. با قدری دقت در زبان و گویش این اقوام در وقت خواندن و ریز شدن در ساختمان حنجره و اجرای لحن و بیان شعری آن‌ها، متفاوت بودن ضرب و آهنگ را به وضوح در آوازشان می‌بینیم. این مهم نشان از تأثیر فراوان شرایط اقلیمی و فرهنگ بر آواز دارد.
مبصری که در نشست تخصصی آیین آواز سخن می‌گفت، اظهار کرد: از طرفی شرایط اقلیمی نیز مزید بر علت شده و در آواز ایرانی، جغرافیایی را به وجود آورده که به چهار بخش تقسیم می‌شود یکم مناطق کویری؛ این مناطق به دلیل صاف بودن دشت‌ها در طول تاریخ مورد هجوم اقوام بیگانه قرار گرفته است. دوم مناطق کوهستانی؛ که این نقاط به دلیل صعب‌العبور بودن کمتر مورد تهاجم اقوام بیگانه قرار داشته است، مثل کردستان، لرستان و آذربایجان.  سوم منطقه شمال؛ که به دلیل سرسبزی این نقطه، آوازها از حالت خاصی برخوردارند و بسیار هم نشاط‌آور هستند و سرانجام چهارم؛ منطقه جنوب که آوازها و صدای مردمانش کاملاً تحت تاثیر کشورهای همسایه و حتی صدای موتور لنج‌های ساحلی است. این منطقه به عنوان مثال آواز منحصر به فرد خوانندگان منطقه بوشهر را دارد.
سپس مهدی امامی ـ آوازخوان و مدرس جوان ـ به عنوان مهمان ویژه نشست این ماه با عنوان «تلاش برای رسیدن به شیوۀ شخصی در آواز» در کنار علی شیرازی ـ کارشناس مجری نشست ـ روی صحنه آمد. امامی با دقت و صرف وقت مطالبی مستدل را در قالب نرم‌افزار پاورپوینت آماده و ارائه کرد و نشان داد جوان‌ها هم در عرصه‌ مباحث فنی و تئوریک آوازی حرف‌هایی برای گفتن دارند.
امامی بیان کرد: فضای آموزشی برای آنکه یک هنرجوی علاقه‌مند و مستعد به شیوه و حتی صدای خاص خودش دست پیدا کند چندان مساعد نیست اما با توضیحاتی که خواهم داد، می‌بینیم که این مهم چندان دور از دسترس نیست و به امید خدا شاهد شکوفایی هنر آواز خواهیم بود.

شیرازی نیز در توضیح صحبت‌های مهدی امامی، عباسی‌فلاح را یکی از بهترین خوانندگان مکتب استاد محمدرضا شجریان خوانده بود که راه خودش را در آواز ایرانی به دور از تقلید و تکرار یافته است.
علی رستمیان، محمد ملاآقایی، مرتضی غزنوی، امیر مداح، شیرین حیات‌بخش، دکتر بیژن گودرزی، محمد قزلباش، سیدحسین جعفری، حسام صحرایی، هوشنگ علی‌اکبر، علی‌اصغر اسماعیلی، یوسفعلی شعیبی (شیدا)، امیر شرفیان، علی‌اکبر کهربایی، کاوه اسدی، مریم سلیمانی، مسعود عرب و مازیار عطاریان از جمله هنرمندان حاضر در این نشست بودند.
بیست و پنجمین نشست آیین آواز در حالی در غیبت بزرگان و پیشکسوتان و حضور جوانان فرهنگسرای ارسباران برگزار شد اما با استقبال مخاطبان همراه بود.